(Sóng trẻ) - Từ 11/10 Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã chính thức điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân, với mức mới là 2.103 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế VAT. Mức điều chỉnh này tương đương mức tăng 4,8% so với giá điện bán lẻ bình quân hiện hành. Lợi dụng việc tăng giá điện, nhiều chủ nhà trọ đã tùy tiện nâng giá cao hơn từ 2.000-2.500 đồng/số, khiến sinh viên và người lao động phải đối mặt với gánh nặng chi phí sinh hoạt.

Thuê trọ Tại một khu trọ ở phường Kim Liên (Hà Nội), bạn Hà Thị Bích Nga, sinh viên năm thứ hai, bức xúc chia sẻ: “Chủ nhà thông báo tăng tiền điện từ 4.000 lên 5.000 đồng/kWh. Trước nay, phòng trọ của mình vẫn tính điện 4.000 đồng/kWh”. Khi nghe thông báo, Nga bấm máy tính nhẩm nhanh: trung bình mỗi tháng bạn dùng khoảng 150 số điện, tăng thêm 1.000 đồng/số tức là mất thêm 150.000 đồng. 

Đối với nhiều người, con số này không quá lớn, nhưng với Bích Nga, bạn phải chắt chiu từng đồng tiền học, tiền ăn. Đó lại là khoản “cắt xén” trực tiếp vào tiền sinh hoạt hàng tháng với những bạn trẻ vốn sống dựa vào chu cấp gia đình.

Nga kể lại: “Khi hỏi cô chủ nhà rằng nhà nước tăng 4,8% thì đáng lẽ chỉ thêm khoảng 100-200 đồng/số, sao cô lại tăng cả nghìn? Cô chỉ trả lời một cách thờ ơ là ‘thuê trọ thì không được hỏi tại sao’. Bản thân mình thực sự bức xúc nhưng không biết kêu ai”. 

Không chỉ riêng Bích Nga, nhiều sinh viên ở phường Kim Liên và phường Cầu Giấy cũng rơi vào cảnh tương tự. Họ nhận thông báo tăng giá điện từ 4.000 lên 5.000 đồng, bất chấp việc Nhà nước chỉ điều chỉnh ở mức 2.103 đồng/kWh (chưa thuế). Khi thắc mắc, câu trả lời mà người đi thuê  nhận được đều chung một “kịch bản”: “Nhà nước tăng… thì phòng trọ cũng tăng”.

Bạn Lê Ngọc Phương (phường Cầu Giấy) chia sẻ: “Trung bình mỗi tháng phòng mình dùng hết 150 - 160 số điện. Trước đây giá điện là 4.000 đồng/số đã tốn khoảng 600.000 - 650.000 đồng. Đến những tháng hè, tiền điện có khi vượt ngưỡng 1.000.000 đồng/tháng. Là sinh viên xa nhà, bố mẹ phải lo đủ khoản từ học phí, sách vở đến ăn uống, giờ giá điện bị đẩy lên cao nữa thì quả thực rất căng thẳng với mình”.

Trong vai sinh viên đi tìm phòng trọ, phóng viên đã tiếp cận 2 khu trọ tại phường Kim Liên và phường Cầu Giấy và đều được báo giá 5.000 đồng/kWh. Khi hỏi giá điện, nhiều chủ nhà khẳng định mức thu 5.000 đồng/số là “chuyện bình thường”. Một chủ trọ còn quả quyết: “Ở đây không có 4.000 đồng. Cả tòa dùng điện nhiều, giá nhà nước tăng thì thu 5.000 đồng thôi”.

Khi được hỏi vì sao cao hơn quy định, chủ trọ chỉ cười trừ: “Nhà tôi dùng điện cả tòa, tốn nhiều nên giá phải thế”. Thực tế, mỗi phòng trọ đều có công tơ riêng. Nhưng nhiều chủ trọ lại “gộp” chung, viện lý do tính tổng điện của cả nhà rồi chia bình quân, khiến tiền điện của người thuê đội lên gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi. Nhiều trường hợp sinh viên phải trả tới 800.000 - 1.200.000 đồng tiền điện mỗi tháng, bằng một nửa hoặc hơn một nửa tiền thuê phòng.

Về vấn đề giá điện tại các nhà trọ, luật sư Nguyễn Thị Thanh Phương (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho biết, theo Thông tư 25/2018/TT-BCT, người thuê nhà dưới 12 tháng và không trực tiếp ký hợp đồng mua bán điện vẫn được tính giá điện sinh hoạt theo bậc thang, với điều kiện chủ nhà kê khai số người sử dụng điện với ngành điện lực. Trường hợp chủ nhà không kê khai, toàn bộ lượng điện tại công tơ sẽ bị tính theo giá bậc 3, tức 2.380 đồng/kWh (chưa gồm thuế GTGT). 

“Ngay cả với bậc 6 - mức cao nhất trong thang giá, người thuê trọ cũng chỉ phải trả 3.350 đồng/kWh. Vì vậy mức 5.000 đồng/kWh chủ nhà đưa ra chênh lệch rất nhiều so với quy định”, Luật sư Thanh Phương chia sẻ.

Theo Điều 12 Nghị định 134/2013/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 15, Điều 2 Nghị định 17/2022/NĐ-CP về vi phạm các quy định về sử dụng điện: phạt tiền từ 20.000.000-30.000.000 đồng đối với người cho thuê nhà thu tiền điện của người thuê nhà cao hơn giá quy định trong trường hợp mua điện theo giá bán lẻ điện để phục vụ mục đích sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. 

Tuy nhiên, trên thực tế, rất ít trường hợp bị kiểm tra, xử lý. Sự thiếu chặt chẽ trong quản lý khiến tình trạng này trở thành “luật bất thành văn”, kéo dài nhiều năm nay.

Một số sinh viên đã phản ánh tình trạng thu tiền điện vô lý qua ứng dụng “iHanoi” của thành phố. Song phản hồi thường chậm trễ và chưa đủ sức răn đe. Trong khi đó, nhiều bạn trẻ vì sợ mất chỗ ở, ngại va chạm với chủ nhà nên đành “ngậm ngùi” đóng tiền.

Tiền điện tưởng chừng chỉ là một khoản nhỏ, nhưng với sinh viên nghèo, nó kéo theo nhiều hệ lụy. Nhiều bạn buộc phải hạn chế sử dụng điều hòa, quạt, thậm chí tắt bớt thiết bị điện để tiết kiệm, chấp nhận sống trong môi trường nóng nực, ẩm thấp.

Bạn Phương Thảo, sinh viên năm thứ 2 (Bắc Ninh) tâm sự: “Em thuê phòng trọ chỉ 20m2. Đến mùa hè thật sự rất nóng nhưng bật điều hòa nhiều thì tiền điện tăng khủng khiếp. Thế nên em chỉ dám bật buổi tối, còn ban ngày ra thư viện hoặc quán cà phê ngồi nhờ điều hòa”.

Đằng sau những con số khô khan là sự chật vật trong đời sống sinh viên. Nhiều bạn phải bớt tiền ăn, hạn chế chi tiêu cho học tập, giải trí để dành trả tiền điện. Không ít người rơi vào tâm lý căng thẳng, lo lắng mỗi khi đến cuối tháng.

Tiền điện, thoạt nghe chỉ là một phần nhỏ trong tổng chi phí sinh hoạt. Nhưng với sinh viên xa quê, mỗi đồng đều quý giá. Việc chủ trọ “tát nước theo mưa”, lợi dụng chính sách tăng giá điện để móc túi người thuê không chỉ gây bức xúc mà còn làm méo mó tính công bằng trong xã hội.

Nếu không có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ cơ quan chức năng, tình trạng này sẽ còn tiếp diễn, khiến chính sách điều chỉnh giá điện của Nhà nước trở nên vô nghĩa. 

Trong kỳ tới, phóng viên sẽ tiếp tục phản ánh thực trạng “Sinh viên đau đầu ‘gánh’ hàng trăm số điện mỗi tháng”, để làm rõ hơn những gánh nặng đang đè lên đôi vai người trẻ tại Thủ đô.