Marathon Việt Nam: Hành trình hòa mình cùng di sản

(Sóng trẻ) - Marathon tại Việt Nam trong những năm gần đây không chỉ là cuộc thi thể thao mà đã trở thành hiện tượng xã hội mang ý nghĩa sâu rộng, ảnh hưởng tích cực đến kinh tế, du lịch, văn hóa và sức khỏe cộng đồng.

Từ phong trào chạy bộ đại chúng đến lối sống “khỏe - xanh - bền vững”

Trên thế giới, chạy bộ từ lâu đã vượt ra khỏi phạm vi của hoạt động thể chất đơn thuần để trở thành biểu tượng của lối sống lành mạnh, tinh thần cộng đồng và ý chí vượt qua thử thách. Tại Việt Nam, văn hóa chạy bộ ngày càng được lan tỏa mạnh mẽ nhờ sự chung tay của những thương hiệu lớn cùng nhiều giải chạy quy mô thu hút hàng chục nghìn vận động viên tham gia. Từ dưới 10 giải chạy trong năm 2018, đến năm 2025 ước tính sẽ có gần 60 giải chạy được tổ chức trên toàn quốc. Số lượng các runner tham gia mỗi giải cũng tăng mạnh liên tục, từ 2.000 - 5.000 runner (2018) lên tới kỷ lục 18.000 runner trong ít nhất 2 giải chạy lớn năm 2024. Thành tích của các runner cũng ngày càng cải thiện với hơn 29.000 lượt chạy marathon được ghi nhận hoàn thành, tăng 46% so với năm 2022. Từ các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM đến những điểm đến du lịch nổi tiếng như Hạ Long, Quy Nhơn, Huế, phong trào marathon và half-marathon đang lan tỏa mạnh mẽ, hình thành một lối sống “khỏe - xanh - bền vững”.

Các giải marathon lớn tại Việt Nam hiện nay đều tạo dấu ấn riêng với những cung đường đặc trưng: VnExpress Marathon Hạ Long chạy ven biển Bãi Cháy, ngắm vịnh Hạ Long; Techcombank Marathon TP.HCM băng qua phố đi bộ Nguyễn Huệ; VnExpress Marathon Huế qua cầu Trường Tiền và quần thể di sản; Quy Nhơn Marathon trải nghiệm cung đường biển Eo Gió – Kỳ Co.

Sự bùng nổ của các giải chạy phản ánh nhu cầu rèn luyện sức khỏe, nhưng đồng thời cũng là thông điệp mạnh mẽ về việc coi trọng sức khỏe tinh thần, kết nối cộng đồng và lan tỏa giá trị sống tích cực. Những giải chạy quy mô lớn như VnExpress Marathon, Techcombank Marathon, các giải iRace, Standard Chartered Heritage Marathon… thu hút đông đảo vận động viên trong nước và quốc tế.

Không giống nhiều môn thể thao chỉ phù hợp với một nhóm nhỏ, chạy bộ có cự ly đa dạng: người mới bắt đầu thường chọn 5km, những runner trung cấp thử sức với 10km hoặc half-marathon (21,097 km), trong khi những vận động viên kỳ cựu chinh phục full marathon (42,195 km). Nhờ tính linh hoạt này, chạy bộ trở thành môn thể thao dành cho tất cả: sinh viên, nhân viên văn phòng, người trung niên và người lớn tuổi đều có thể tham gia.

Hành trình của runner trẻ

Câu chuyện của Trần Bảo Nam, 21 tuổi, vận động viên tham gia VnExpress Marathon Hạ Long 2025, minh chứng cho tác động của marathon với lối sống người trẻ. Nam chia sẻ: “Khi mới bắt đầu, mình chạy những bài tập ngắn, mức độ dễ rồi mới tăng dần độ khó. Đó là hành trình đầy thử thách nhưng mỗi khi hoàn thành một buổi chạy, mình luôn cảm thấy tự hào. Mặc dù mệt, nhưng mình học được sự kiên trì và yêu thích cảm giác tự do, thoải mái khi chạy.”

Nam cũng nhấn mạnh, khó khăn lớn nhất là duy trì động lực trong những ngày mệt mỏi hoặc thời tiết xấu. “Chấn thương là điều khó tránh khi chạy cự ly dài. Nhờ đó mình học cách chăm sóc cơ thể, hiểu cơ thể mình cần gì để cải thiện dần,” Nam nói. Với Nam, chạy bộ không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn giảm stress, rèn sự kiên trì và dạy cách yêu bản thân. “Marathon là thử thách cả về thể chất lẫn tinh thần. Sự đoàn kết trong cộng đồng runner và cảm giác hoàn thành cự ly mục tiêu mang lại niềm tự hào rất lớn,” Nam chia sẻ.

Chạy bộ vì sức khỏe: Góc nhìn từ chuyên gia y tế

Marathon tại Việt Nam không chỉ là thử thách thể lực mà còn mang đến lợi ích sức khỏe toàn diện, đồng thời giáo dục cộng đồng về lối sống năng động và lành mạnh. Ông Nguyễn Anh Thành, Trạm trưởng Trạm Y tế phường Yên Nghĩa, nhận định: “Chạy bộ đều đặn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường sức bền, giảm căng thẳng và nâng cao sức khỏe tinh thần. Khi người dân hình thành thói quen vận động, kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi khoa học, họ sẽ duy trì được lối sống khỏe mạnh lâu dài. Đây cũng là cách rèn luyện sự kiên trì, kỷ luật và khả năng tự quản lý bản thân.”

Ông Thành nhấn mạnh tầm quan trọng của đội ngũ y tế và tình nguyện viên: “Đảm bảo an toàn y tế và phòng ngừa chấn thương là yếu tố sống còn của các giải chạy. Ban tổ chức cần bố trí trạm sơ cứu, trang thiết bị cấp cứu cơ bản và lực lượng y tế đủ năng lực. Sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, tình nguyện viên và tổ chức sẽ giúp người tham gia yên tâm thi đấu và luyện tập.”

Về lợi ích tinh thần, ông chia sẻ: “Marathon không chỉ nâng cao thể lực mà còn giúp người tham gia học cách lắng nghe cơ thể, điều chỉnh cường độ tập luyện phù hợp và duy trì thói quen sống lành mạnh. Hoạt động này giúp mọi người cân bằng giữa luyện tập, dinh dưỡng và nghỉ ngơi, đồng thời lan tỏa tinh thần tích cực trong cộng đồng.”

Với mọi lứa tuổi và thể trạng, chạy bộ trở thành cơ hội để cải thiện sức khỏe toàn diện, rèn luyện tinh thần và lan tỏa lối sống năng động, lành mạnh trong cộng đồng.

Sức mạnh kết nối cộng đồng và xu hướng sống bền vững

Marathon không chỉ đơn thuần là một cuộc đua thể thao mà còn mang đến giá trị xã hội sâu sắc, tạo ra không gian để cộng đồng gặp gỡ, kết nối và cùng nhau trải nghiệm những khoảnh khắc ý nghĩa. Trên đường chạy, vận động viên, gia đình, người dân địa phương và đội ngũ tình nguyện viên cùng hình thành một cộng đồng gắn bó. Mỗi lời cổ vũ, mỗi động tác hỗ trợ đều góp phần lan tỏa tinh thần sẻ chia, giúp những bước chân mệt mỏi trở nên nhẹ nhõm hơn. Ở đó, mọi người đều bình đẳng, không phân biệt tuổi tác, giới tính hay nghề nghiệp; sự nỗ lực cá nhân được tôn vinh song hành cùng tinh thần tập thể. Marathon vì vậy trở thành biểu tượng cho sự kiên trì, kỷ luật và tinh thần “fair play”, đồng thời truyền cảm hứng về lối sống năng động, lành mạnh cho cộng đồng.

Tác động xã hội của marathon còn thể hiện rõ qua sự tham gia của các nhóm tình nguyện, người dân địa phương và doanh nghiệp. Đội ngũ tình nguyện viên hỗ trợ y tế, tiếp nước, hướng dẫn đường chạy hay đảm bảo an ninh giao thông tạo nên một mạng lưới hỗ trợ rộng lớn, giúp sự kiện diễn ra an toàn và trôi chảy. Những hoạt động này không chỉ mang tính chức năng, mà còn hình thành ý thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội, khi mỗi cá nhân đều thấy mình là một phần đóng góp vào thành công chung của sự kiện.

Doanh nghiệp đồng hành cùng giải chạy cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị xã hội. Nhiều chương trình đi kèm như nhặt rác trên cung đường chạy, trồng cây, bảo vệ môi trường hay gây quỹ từ thiện đã được triển khai song song với các giải marathon. Các sáng kiến này không chỉ giúp thương hiệu của doanh nghiệp trở nên nhân văn hơn, mà còn giáo dục cộng đồng về lối sống xanh, sự sẻ chia và tinh thần trách nhiệm. Những hành động tưởng chừng nhỏ như một nhóm tình nguyện thu gom rác hay phát nước miễn phí trên đường chạy lại có sức lan tỏa mạnh, tạo ảnh hưởng lâu dài đến nhận thức xã hội.

Không dừng lại ở khía cạnh xã hội, marathon còn thúc đẩy phong trào sống bền vững. Các giải chạy kết hợp các hoạt động giảm rác thải nhựa, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và khuyến khích người tham gia trực tiếp hành động để giữ gìn thiên nhiên. Runner, dù là chuyên nghiệp hay nghiệp dư, không chỉ rèn luyện thể chất mà còn học cách trân trọng giá trị của môi trường, nhận thức trách nhiệm của mình đối với cộng đồng và hành tinh. Qua đó, marathon trở thành một công cụ giáo dục sống động, kết hợp giữa rèn luyện sức khỏe, gắn kết xã hội và lan tỏa thông điệp bền vững.

Khi thể thao trở thành động lực du lịch và thương hiệu vùng miền

Một trong những sức mạnh lớn nhất của marathon là khả năng kích thích du lịch và tiêu dùng địa phương. Ví dụ, Standard Chartered Marathon Di sản Hà Nội 2025 ước tính mang lại từ 30 đến 40 tỷ đồng doanh thu du lịch trực tiếp cho thành phố trong ba ngày, nhờ lượng chi tiêu của vận động viên quốc tế và du khách. Những con số này không chỉ phản ánh giá trị kinh tế tức thời mà còn mở ra cơ hội quảng bá hình ảnh thủ đô với cộng đồng quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh du lịch Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch.

Tại VnExpress Marathon Hạ Long 2025, thành phố đón hơn 246.600 lượt khách trong tuần tổ chức giải, trong đó có hơn 41.500 lượt khách quốc tế. Với hơn 10.000 vận động viên tham dự, tổng doanh thu du lịch của Hạ Long trong tuần đó đạt 690,5 tỷ đồng. Tại Huế, VnExpress Marathon 2025 thu hút khoảng 109.000 lượt du khách, mang lại doanh thu khoảng 221 tỷ đồng. Những con số này chứng minh marathon không chỉ là sự kiện thể thao, mà còn là công cụ kinh tế hiệu quả, góp phần tăng trưởng dịch vụ lưu trú, ăn uống, vận chuyển và mua sắm tại các địa phương.

Không chỉ dừng lại ở hiệu ứng kinh tế, các giải chạy còn giúp địa phương quảng bá hình ảnh tới cộng đồng quốc tế và mở ra cơ hội giúp du khách được trải nghiệm văn hóa, lịch sử và thiên nhiên Việt Nam theo một cách gần gũi và chân thực hơn. Những cung đường chạy đi qua di sản văn hóa, qua các khu đô thị hiện đại hoặc dọc theo bờ biển, triền núi trở thành không gian học tập mở, giúp runner cảm nhận văn hóa địa phương bằng tất cả giác quan. Việc chạy xuyên qua các vùng đất có dấu ấn lịch sử hay phong cảnh đặc trưng giúp người tham gia hiểu hơn về địa lý, về lối sống và truyền thống của từng vùng. Ví dụ, sau Yên Tử Heritage Marathon 2025, các vận động viên hào hứng chia sẻ trải nghiệm chạy giữa không gian di sản thiền Trúc Lâm, qua rừng trúc, men theo những con dốc cổ kính, hít thở không khí trong lành của vùng núi thiêng. Đây không chỉ là giải chạy, mà còn là hành trình chạm vào chiều sâu văn hóa và cảnh quan thanh tịnh, giúp du khách nhận thức và trân trọng giá trị di sản.

Tiềm năng và triển vọng phong trào marathon tại Việt Nam

Với lợi thế về cảnh quan thiên nhiên đa dạng, di sản văn hóa phong phú và cộng đồng runner ngày càng đông đảo, marathon tại Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế - xã hội. Các cung đường di sản, ven biển hay đô thị không chỉ thu hút du khách trong nước và quốc tế mà còn góp phần nâng cao ý thức về môi trường, sức khỏe và phong cách sống năng động cho người dân địa phương. Những giải chạy lớn không chỉ là nơi tranh tài mà còn trở thành sự kiện văn hóa, thu hút các hoạt động cộng đồng, từ lễ hội, triển lãm đến các chương trình thiện nguyện, tạo sức lan tỏa vượt ngoài phạm vi thể thao.

Phong trào chạy bộ tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ và bền vững. Số lượng vận động viên tham gia marathon và half-marathon tăng đáng kể qua từng năm, phản ánh nhu cầu ngày càng cao của người dân trong việc rèn luyện thể lực, kết nối cộng đồng và trải nghiệm những cung đường mới. Các giải chạy quốc tế được tổ chức tại Việt Nam không chỉ nâng tầm thương hiệu điểm đến mà còn mở ra cơ hội quảng bá văn hóa, du lịch và hình ảnh đất nước ra thế giới, thu hút vận động viên và khách du lịch từ nhiều quốc gia.

Với tiềm năng to lớn về cảnh quan thiên nhiên, di sản văn hóa và cộng đồng runner ngày càng đông, Việt Nam đang có cơ hội biến marathon thành một phần không thể thiếu của nền văn hoá - kinh tế - xã hội. Khi những đường chạy di sản, đường chạy ven biển hay đường chạy đô thị tiếp tục được mở rộng, marathon sẽ ngày càng khẳng định vị trí là biểu tượng sống xanh - sống khỏe - sống bền vững cho người Việt.

Marathon tại Việt Nam đã vươn xa khỏi giới hạn của một môn thể thao đơn thuần, trở thành biểu tượng sống động của sức khỏe, ý chí và sự kết nối cộng đồng. Mỗi bước chạy không chỉ là hành trình chinh phục bản thân mà còn là nhịp cầu gắn kết những trái tim, lan tỏa tinh thần kiên trì, sẻ chia và bền vững. Với vẻ đẹp cảnh quan thiên nhiên đa sắc, di sản văn hóa sâu sắc và sức lan tỏa mạnh mẽ của phong trào chạy bộ, marathon đang mở ra một chương mới cho đời sống thể chất, tinh thần và xã hội Việt Nam - nơi mỗi người đều tìm thấy nguồn cảm hứng để sống khỏe, sống xanh và cùng nhau xây dựng một cộng đồng năng động, văn minh, phát triển bền vững.