(Sóng trẻ) - Sau 20 năm làm nghề, gắn liền với các tin tức, phóng sự về chống buôn lậu và hàng giả, nhà báo Đỗ Minh Hà vẫn luôn giữ ngọn lửa và tình yêu với chiếc máy quay và ngòi bút của mình. Những chặng đường sỏi đá nơi biên giới cùng thời gian dài theo dõi an ninh thương mại điện tử đã tôi luyện bản lĩnh của một nữ phóng viên nhiệt huyết, dám dấn thân và giữ trọn đạo đức người làm báo.

Năm 2004, khi rời giảng đường THPT, nhà báo Minh Hà có dự định theo học khoa Triết, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn để trở thành giảng viên sau khi tốt nghiệp. Thế nhưng, duyên nợ với nghề báo đến một cách tình cờ. Mùa hè năm ấy, trong thời gian rảnh rỗi, chị đăng ký phỏng vấn làm cộng tác viên cho VTV và may mắn vượt qua 50 gương mặt trẻ để trở thành một trong 2 người được tuyển chọn.

“Lúc ấy, tôi chỉ nghĩ đơn giản là thử sức, không ngờ lại mở ra cả một hành trình khác của cuộc đời. Đó là nhân duyên tình cờ đưa tôi đến với nghề báo và cũng là môi trường chuyên nghiệp để rèn luyện năng lực và lòng yêu nghề của bản thân”, chị kể lại trong niềm tự hào.

Sau khi tốt nghiệp đại học, nữ phóng viên Minh Hà thi đỗ viên chức và vào làm tại Truyền hình Thông tấn xã Việt Nam. Tại đây, chị được phân vào mảng kinh tế, hải quan và quản lý thị trường.

“Tôi nghĩ đó cũng là một cơ duyên mà nghề đã chọn cho mình. Khi vào lựa chọn bộ ngành thì hầu hết các ban thông tin về chính phủ đều đã có người nhận. Chỉ còn duy nhất mảng chống buôn lậu lúc đó còn khá mới và tôi đã mạnh dạn xin làm thử”, nhà báo Minh Hà chia sẻ.

Từ thói quen làm các chương trình giải trí trước đây, chị phải thích ứng với một lĩnh vực mới trong cả cách viết, quay dựng và tiếp cận nguồn tin. Không còn những hình ảnh trau chuốt và kỹ càng, nhà báo Minh Hà luôn trong tâm thế tác nghiệp nhanh nhất có thể. Chị tranh thủ cả khoảng thời gian di chuyển trên xe để viết nội dung và dựng sản phẩm. Sức ép phải cập nhật thông tin nhanh, đồng thời phải đưa thông tin chuẩn xác khác hẳn so với tưởng tượng của nhiều người và của chính bản thân chị trước đó.

Lĩnh vực đưa tin về chống buôn lậu vốn đã là thử thách của nhiều phóng viên, đặc biệt là những nữ nhà báo. Vượt qua định kiến về việc nhà báo nữ khó theo đuổi lĩnh vực này, nhà báo Minh Hà đã chứng minh được bản lĩnh của mình qua 15 năm gắn bó với mảng chống buôn lậu.

Liên tiếp 3 năm liền nhận bằng khen của Ban chỉ đạo 389 Quốc gia vì đã có thành tích tuyên truyền đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại điện tử và hàng giả, với chị nghề báo không nằm ở vật chất mà vinh quang thực sự sẽ sẽ đến từ sự chân chính và khả năng thông tin, cảnh báo đến nhiều người dân. 

Chị nhớ lại một trong những lần đưa tin về nguồn gốc của hạt trân châu trong trà sữa khi một thương hiệu nổi tiếng bị xử phạt do vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm. Chỉ sau 1 đêm đưa tin, fanpage của Truyền hình Thông tấn đã đưa bài viết tiếp cận đến hàng trăm nghìn người, tạo mức độ thảo luận lớn tại thời điểm đó.

Muốn thông tin về những vụ việc hàng giả, buôn lậu, nhà báo cần giữ trong mình một tâm thế vững vàng và truyền tải khách quan. Bởi đây là mảng có nhiều cám dỗ, các đối tượng sai phạm sẵn sàng lôi kéo, lợi dụng bằng vật chất để nhà báo không đăng tải tin tức. 

Theo nhà báo Minh Hà, để có thể đưa tin chính xác nhất, phóng viên cần biết chắt lọc thông tin trước khi tới tiếp nhận để có cái nhìn bao quát nhất. Nguồn thông tin khách quan nhất sẽ đến từ lực lượng chức năng. Chị cho biết: “Để bên cơ quan chức năng có niềm tin và dẫn mình theo vụ việc từ ban đầu, bản thân nhà báo phải có một nền thông tin tốt trước đó và xây dựng được uy tín của mình”.

Sau hàng chục năm làm nghề, từ những bước đi ban đầu do cơ duyên lựa chọn, nhà báo Minh Hà đã dày dặn kinh nghiệm trong việc nắm bắt thông tin. Chị biết đâu là nguồn thông tin cần tìm đến lực lượng quân đội hay quản lý thị trường và công an. Từ đó, có thể nhanh chóng tiếp cận được nguồn thông tin chính thống để đưa đến công chúng.

Ngoài kinh nghiệm, nhà báo Minh Hà còn từng trải qua những vụ việc khiến chị thay đổi góc nhìn về con người và nghề nghiệp. Chị nhớ về một lần nhập vai cùng lực lượng chức năng điều tra một vụ buôn lậu tại cửa khẩu Tân Thanh cách đây 6 - 7 năm, các đối tượng hoàn toàn không sợ lực lượng chức năng như mọi người nghĩ. Họ ghè đá giữa đường, rải hoa quả, thậm chí thách thức cán bộ.

Sự nguy hiểm và gian nan của nghề càng khiến việc chắt lọc thông tin từ trước sẽ giúp ích với các phóng viên. Nhà báo Minh Hà không tán thành việc các nữ phóng viên mạo hiểm tự mình điều tra mà không có sự hỗ trợ của lực lượng chức năng từ trước.

Không chỉ phải có bản lĩnh, với những nhà báo nữ, tham gia mảng chống buôn lậu đôi lúc sẽ phải hy sinh cả thời gian dành cho con cái. Phóng viên Minh Hà kể lại lần tác nghiệp tại kho hàng 10.000 mét vuông ở Lào Cai. Khi đó, chị đang đồng thời giữ vai trò trưởng ban phụ huynh trong lễ tổng kết của con gái. Nữ nhà báo phải ngay lập tức nhờ cô giáo của con hoàn thành nốt buổi tổng kết, gửi con cho ông bà để lên đường nhận tin tức.

Chị tâm sự: “Các con đều hiểu và rất tự hào về nghề nghiệp của mẹ, cũng như có ý thức tự giác cao. Trong khoảng thời gian “nông nhàn” của nghề, mình sẽ dành thời gian nhiều hơn cho con để cân bằng giữa công việc của một nhà báo và thiên chức làm mẹ”.

Hiện nay, khi “đường mòn lối mở” nơi biên giới đã được lực lượng chức năng kiểm soát chặt chẽ, các đối tượng dần chuyển sang hình thức gian lận thương mại điện tử. Những nữ nhà báo như chị Minh Hà không còn phải tác nghiệp liên tục tại nơi địa đầu Tổ quốc như trước đây. Thế nhưng, nhiều khó khăn khác bắt đầu xuất hiện.

Đưa những thông tin về gian lận trong thương mại điện tử đòi hỏi nữ nhà báo phải nghiên cứu và đấu trí nhiều hơn. Bởi các thông tin đến liên tục và phóng viên cần hết sức cẩn thận trong các thông tin liên quan đến pháp luật về thuế. Song song với việc đưa tin chính xác, nhà báo Minh Hà cũng dần thích ứng với nhịp độ đưa tin nhanh, liên tục hơn trước. Chị bắt đầu sử dụng các tin dẫn ảnh xen giữa các tin video để tối ưu thời gian cập nhật tin tức.

Nhắn gửi đến các nữ nhà báo trẻ, chị cho rằng, trước khi muốn trở thành người viết giỏi, các phóng viên phải là những nhà báo chân chính, dùng ngòi bút để đấu tranh trước các sai phạm. Và cần không ngừng nâng cao năng lực, tham gia các lớp nghiệp vụ vì báo chí là một dòng chảy không ngừng, nếu nhà báo đứng yên sẽ trở nên lạc hậu.

“Những khó khăn của nữ nhà báo sẽ chạm được đến trái tim, được độc giả thấu hiểu qua từng tác phẩm. Nhưng điều đó chỉ có thể đạt được khi nhà báo thực sự tâm huyết qua từng dòng chữ, viết hay, viết thật, viết trúng và viết đúng” - nữ nhà báo Minh Hà nói thêm.