Con người vẫn tiếp tục tiến hóa

2014-04-20 20:46:32

(Sóng trẻ) - Khi nhắc đến sự tiến hóa của loài người, chúng ta sẽ nhớ tới sự chọn lọc tự nhiên kéo dài hàng nghìn năm để hình thành nên con người hiện đại ngày nay. Nhưng liệu chúng ta có còn tiếp tục tiến hóa?

Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng câu trả lời là có. Loài người vẫn tiếp tục tiến hòa ngay cả khi đã thực hiện công nghiệp hóa và sở hữu nền công nghệ tiên tiến phát triển.

Tiến sĩ Virpi Lumma thuộc ban Khoa học nghiên cứu Động thực vật tại ĐH Sheffield nói: “Chúng ta vẫn thường nghĩ: con người muốn hiểu rõ về bản thân thì chỉ cần tìm hiểu về thời kỳ săn bắt, hái lượm xa xưa; vì sự tiến hóa đã hoàn thiện và kết thúc từ hàng ngàn năm trước. Suy nghĩ này là sai lầm”.

Con người không chỉ tiến hóa mà còn tiến hóa nhanh hơn trước đây. Tốc độ biến đổi trong 10.000 năm qua đã tăng gấp 100 lần, tạo ra nhiều đột biến gien và do đó có nhiều sự chọn lọc tự nhiên hơn từ những đột biến này. Dưới đây là những chứng cứ chỉ ra con người vẫn đang tiến hóa không ngừng:

Việc uống sữa

Trước đây trong lịch sử, khi trẻ em cai sữa mẹ, gen với chức năng điều khiển việc hấp thụ lactose sẽ không hoạt động nữa. Nhưng từ khi loài người thuần hóa bò, cừu, dê; việc uống sữa đã trở thành một cách cung cấp dinh dưỡng rất có lợi. Gen đột biến để hấp thụ lactose ở một số người nhất định đã nhanh chóng được nhân rộng.

Một thí nghiệm được tiến hành năm 2006 đã chỉ ra rằng sự dung nạp lactose vẫn tăng lên ở Đông Phi từ 3.000 năm trước. Hiện nay, có hơn 95% người Bắc Âu sở hữu thể biến đổi gen giúp tiêu hóa sữa này.

Rụng răng khôn

Tổ tiên loài người có quai hàm lớn để xé thịt, nhai lá, rễ cây và các loại hạt dẫn tới răng bị mòn và cần được thay thế. Nhắc đến răng khôn thì người ta cho rằng: những chiếc răng hàm thứ ba này chính là câu trả lời cho sự tiến hóa trong thói quen ăn uống của loài người.

Ngày nay, chúng ta đã có các dụng cụ gia đình để làm thức ăn mềm hơn và dễ nhai hơn. Do đó, quai hàm cũng nhỏ hơn và khi răng khôn mọc lên thì không còn chỗ trống cho chúng. Răng khôn cũng giống như ruột thừa, là cơ quan vết tích. Có dự đoán cho rằng sẽ có khoảng 35% dân số sinh ra mà không mọc răng khôn và chúng sẽ hoàn toàn biến mất.

Khả năng chống lại bệnh tật

Vào năm 2007, một nhóm các nhà nghiên cứu đã tìm ra những dấu hiệu về sự tiến hóa thông qua 1.800 mẫu gen người phổ biến - trong thời gian khoảng 40.000 năm trở lại đây. Rất nhiều trong số mẫu gen đó đã kháng cự lại các bệnh truyền nhiễm như sốt rét. Khoảng hơn một tá biến thể gen mới chống lại bệnh sốt rét đã nhanh chóng xuất hiện ở người châu Phi.

Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng sự chọn lọc tự nhiên đã ưu ái những người dân sống ở thành phố. Việc sống ở thành phố khiến con người sản sinh ra một đột biến gen cho phép chúng ta có khả năng chống cự bệnh tật tốt hơn; ví dụ như bệnh lao, bệnh hủi…

Tiến sĩ Ian Barnes thuộc trường Khoa học nghiên cứu Sinh vật học tại Royal Holloway đã nhận xét về điều này: “Đó giống như một vật mẫu tiến hóa vẫn còn đang hoạt động. Nó làm tăng tầm quan trọng về khả năng tiến hóa của con người”.

Hiện tượng bộ não co rút

Trong khi chúng ta tin rằng con người thông minh hơn bất kỳ loài động vật nào khác trên thế giới chính là do có não bộ lớn hơn, thì thực tế lại cho thấy bộ não con người đã nhỏ lại trong vòng 30.000 năm qua. Kích thước trung bình của bộ não con người đã giảm từ 1.500 xuống còn 1.350 centimet khối.

Một nhóm các nhà khoa học nghiên cứu hiện tượng này đã cho rằng bộ não co rút lại đồng nghĩa với việc con người trở nên kém thông minh hơn. Một nhóm khác lại đưa ra giả thiết bộ não nhỏ đi sẽ làm tăng năng lực làm việc, con người sẽ bắt nhịp công việc nhanh chóng hơn, điềm tĩnh hơn và thường giải quyết các vấn đề cùng nhau hơn là làm việc độc lập.

Hiện tượng mắt màu xanh

Truyền thuyết kể rằng con người vốn có đôi mắt màu nâu nhưng khoảng 10.000 năm trước, một người sống ở Biển Đen đã có sự đột biến gen khiến đôi mắt có màu xanh.

Có một điều rõ ràng là một cặp vợ chồng mắt xanh gần như chắc chắn không thể sinh ra một đứa bé có đôi mắt nâu. Vì thế từ xa xưa, người đàn ông sở hữu đôi mắt xanh đầu tiên đã cố gắng tìm kiếm người phụ nữ có cùng màu mắt với mình để sinh ra thế hệ tiếp theo cũng có mắt màu xanh. Điều đó cũng phần nào giải thích vì sao những người đàn ông mắt xanh lại bị cuốn hút bởi phụ nữ có cùng màu mắt hơn là phụ nữ mắt nâu, trong khi ở phụ nữ và đàn ông mắt nâu lại không có hiện tượng này.

Jessica Hullinger (mental_floss)

Dịch: Hồng Nhung

Báo mạng K33