Giới trẻ trước “ma trận” đầu tư tiền ảo

(Sóng trẻ) - Tiền ảo đang dần trở thành một trong những xu hướng của giới trẻ, khi mà các bạn trẻ đầu tư hầu như đều “thử” một vài “coin” để ăn may. Cũng có không ít những người trẻ, thấy tỷ suất lợi nhuận tốt đã quyết định bỏ việc để kiếm tiền từ việc lên xuống của đồng coin.

“Miếng bánh vẽ” liệu chỉ có màu hồng?

Nguyễn Việt Hoàng, 23 tuổi, nhân viên quay phim tại một công ty sản xuất chương trình truyền hình, trong thời gian thất nghiệp do COVID-19, anh bắt đầu đến với tiền ảo. Dành trọn thời gian để theo dõi, mua vào, bán ra các đồng coin hàng ngày, có 1 tháng đầu lỗ nhẹ, 3 tháng sau liên tục kiếm được hơn chục triệu đồng mỗi tháng.

Tự tin là mình mới gia nhập “đội quân” tiền ảo mà có thể kiếm chừng ấy tiền thì nếu chơi lâu, có kinh nghiệm, có thể sẽ làm giàu, anh quyết định không quay lại với công việc cũ để tham gia sàn tiền ảo : “Thực sự chơi tiền ảo có thể kiếm tiền đủ sống, may mắn thì giàu to. Thời gian lại không bó buộc như làm công cho người ta. Sau này ổn ổn, mình có thể vừa “trade” vừa đi khắp thế giới du lịch, hưởng thụ cuộc sống vẫn được”.

Giấc mộng của Hoàng cũng là giấc mộng của nhiều bạn trẻ ngày nay, nhất là ở thời buổi công việc, thu nhập bấp bênh vì COVID-19. Nhưng tiền ảo không phải lúc nào cùng thuận lợi và đi theo một hướng. Tiền ảo đang dần trở thành một trong những xu hướng của giới trẻ, khi mà các bạn trẻ đầu tư hầu như đều “thử” một vài “coin” để ăn may. Cũng có không ít những người trẻ, trải qua một thời gian thử tham gia sàn tiền ảo, thấy tỷ suất lợi nhuận tốt, không vất vả, đã quyết định bỏ việc để kiếm tiền từ việc lên xuống của đồng coin.

Theo kết quả khảo sát người tiêu dùng toàn cầu của trang Statista năm 2021, Việt Nam đứng thứ hai thế giới về độ phổ biến tiền ảo. Từ số liệu thống kê của các trang kỹ thuật số nước ngoài, ước tính Việt Nam cũng có hơn 10 triệu tài khoản đầu tư tiền ảo, cao hơn ít nhất 5 lần số tài khoản chứng khoán hiện nay. 

Trên một số hội nhóm kín dành cho các thanh niên chơi tiền ảo, vẫn có những bài viết phân tích về tỷ suất lợi nhuận, về lý do vì sao nên bỏ việc đeo đuổi tiền ảo. Đó cũng chính là những “miếng bánh vẽ” thực sự ngon lành để người trẻ từ bỏ những công việc chuyên môn để đi theo cách kiếm tiền số với giấc mộng làm giàu.

Mới chỉ ra mắt vào đầu năm 2020, nhưng Wefinex hiện đang là trang giao dịch rầm rộ tại Việt Nam, chủ yếu nhờ vào những lời hứa hẹn, để thu hút tiền đầu tư từ mọi tầng lớp. Nhưng đặc biệt hướng tới đối tượng dễ bị “sập bẫy" như sinh viên. Hầu hết những người quảng cáo, kêu gọi tham gia sàn giao dịch này đều nói rằng kiếm tiền với Wefinex rất dễ dàng, thậm chí những nhà đại lý còn khẳng định khi học các lớp dạy đầu tư của họ sẽ đều có thể kiếm ít nhất 1 đến 3% lợi nhuận mỗi ngày mà không phải làm gì cả.

Để kiểm chứng lời quảng cáo này PV đã liên hệ với người chơi wefinex đã hơn 1 năm, bạn Đỗ Thu Phương (21 tuổi) tâm sự: “Ban đầu, mình đầu tư 3 triệu đồng, mấy tháng đầu có sinh lời, lãi được một khoản cũng kha khá, mình vui mừng đổi luôn laptop, sẵn sàng chi tiền mua hẳn Macbook Pro. Nhưng thực sự mọi thứ không màu hồng như mình nghĩ, hiện tại mình đang bị lỗ đến 10 triệu và phải đi mời những người khác cùng chơi để hưởng phần hoa hồng, chỉ với hy vọng sớm bù lại khoản tiền lỗ”.

Tâm lý “được tham chơi, thua ham gỡ" sẽ có thể dẫn đến kết cục “trắng tay" bất cứ khi nào. Lợi nhuận khi thắng có thể là gấp 2, gấp 3 thậm chí gấp 10 số vốn bỏ ra nhưng Wefinex nói riêng và các trò tiền ảo nói chung chỉ là trò may rủi nên hiện tượng cháy tài khoản là điều khó tránh khỏi.

Lý giải cho hiện tượng nhiều bạn trẻ thua lỗ vẫn kiên quyết tiếp tục đầu tư vào tiền ảo, chuyên gia tâm lý Nguyễn Minh Hạnh cố vấn tại Trung tâm phát triển kỹ năng sống VCN cho biết: “Có một hội chứng gọi là “Sợ bỏ rơi ngoài xu hướng”. Hội chứng này khiến cho chúng ta lặp đi lặp lại một việc làm nào đó mà nếu không làm lại, chúng ta sẽ có cảm giác vừa bỏ lỡ điều gì đó quan trọng. Nó khiến người chơi có cảm giác mình sắp sửa chiến thắng, vì thế sẽ muốn thử lại một lần nữa dù biết xác suất giành lợi nhuận là rất nhỏ.”

Ngoài ra, chuyên gia tâm lý còn chia sẻ hội chứng này còn khiến cho người đang chơi khó lòng dứt ra khỏi cuộc chơi. Khi thấy có nhiều người chơi đang phất lên thấy rõ, dù chỉ là tạm thời, thì tâm lý lại càng quyết tâm đầu tư. Miễn là làm theo đám đông, người khác hưởng lợi thì mình cũng sẽ hưởng lợi. 

Rủi ro tiềm ẩn sau những lời hứa hẹn…

Đằng sau những lời hứa hẹn về lợi nhuận siêu khủng, những “miếng bánh ngọt” không cần làm gì mà vẫn được hưởng là vô vàn rủi ro tiềm ẩn. Theo T.S, chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa nhận định: “Mức lãi suất cao bất thường, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn hiện nay là không thực tế, thường có dấu hiệu lừa đảo. Chính vì thế, các nhà đầu tư cần cảnh giác, tham khảo kĩ càng thêm nhiều kênh thông tin trước khi xuống tiền rót vào loại hình tài chính nào đó." 

Dưới góc độ nhà đầu tư khái niệm rủi ro và lợi nhuận kỳ vọng khá phổ biến, tức là rủi ro càng cao thì lợi nhuận kỳ vọng càng cao. Ở biên độ giao động của thị trường cổ phiếu chứng khoán chỉ rơi vào 10%/ngày, ở sàn Hose là 7%. Nhưng ở thị trường tiền ảo lại hoàn toàn khác, liên tục lên xuống thất thường đến 60% - 90% thậm chí là cháy tài khoản.

Tại Việt Nam, hầu như chưa có văn bản pháp quy nào quy định về việc thanh toán thông qua hình thức tiền ảo. Trao đổi về các nội dung liên quan đến tính hợp pháp của loại hình đầu tư này, chị Vũ Thị Thu Trang - Luật sư văn phòng Tư vấn pháp luật về doanh nghiệp và Đầu tư chia sẻ: “Sau khi gửi tiền họ không nhận được bất kỳ giấy tờ hay biên lai gì, và trong trường hợp phát sinh lợi nhuận họ chỉ được trả bằng những đồng tiền ảo, còn nhà đầu tư muốn rút tiền thì chỉ có cách bán đồng tiền ảo này cho các nhà đầu tư khác. Trong trường hợp không có người mua hoặc các công ty đó bị sập, thì nhà đầu tư sẽ bị mất tiền, thậm chí là bị mất trắng các khoản tiền đã đầu tư, đồng nghĩa với việc có mọi sự cố xảy ra xoay quanh việc sở hữu, tranh chấp về tiền ảo, sẽ không được pháp luật bảo hộ.”

Mục đích của việc chơi tiền ảo là để kiếm tiền, mong muốn của người trẻ chơi tiền ảo là hy vọng có thể sinh lời nhanh chóng. Làm giàu là nguyện vọng chính đáng, đặc biệt với những người muốn tự lập tài chính từ sớm. Nhưng người chơi tiền ảo nói chung và những người trẻ nói riêng, đôi khi họ không biết rằng mình đang ném tiền vào một canh bạc nguy hiểm, hoặc đang phải chấp nhận sự liều lĩnh vì nghĩ rằng “liều thì sẽ ăn nhiều”...