Thủ khoa toàn quốc 2024 bật mí loạt “bí kíp” ôn thi tốt nghiệp THPT

(Sóng trẻ) - Đứng đầu cả nước với số điểm gần như tuyệt đối, thủ khoa toàn quốc kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024 Nguyễn Hà Nhi không ngần ngại bật mí “công thức” ôn thi, giúp các sĩ tử tự tin chinh phục kỳ thi quan trọng trong đời học sinh. 

Với tổng điểm 57,85 cho 6 môn thi, Nguyễn Hà Nhi - cựu học sinh lớp 12D1, trường THPT Nguyễn Gia Thiều, Hà Nội trở thành một trong hai thủ khoa toàn quốc kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024. Cụ thể, điểm các môn là: Toán 8,8; Ngữ văn 9,25; Lịch sử 10,0; Địa lý 10,0; Giáo dục công dân 10,0 và Ngoại ngữ 9,8. Không chỉ dành trọn điểm 10 ở cả ba môn tổ hợp Khoa học Xã hội, Hà Nhi còn gây ấn tượng với điểm số cao ở các môn Toán, Văn, Ngoại ngữ. Để đạt được kết quả này, nữ thủ khoa cho biết bản thân đã áp dụng nhiều phương pháp học hiệu quả cũng như việc giữ tinh thần ổn định suốt kỳ thi. 

PV: Sau khi xác định khối thi, bạn đã xây dựng lộ trình học ra sao?

Nguyễn Hà Nhi: Trước tiên, mình xác định rõ tổ hợp khối thi D78 (Ngữ văn, Tiếng Anh và Khoa học xã hội) nên số môn khá nhiều, đòi hỏi phải cân đối khối lượng kiến thức. Để ôn tập hiệu quả, mình lập kế hoạch theo tuần, mỗi ngày học ít nhất 3 môn, luân phiên để tránh quá tải. Lộ trình ôn thi được mình chia làm 3 giai đoạn:

Giai đoạn đầu (khoảng 5 tháng trước kỳ thi): Mình tập trung nắm chắc kiến thức cơ bản và học kỹ các dạng bài thường gặp. Chia nhỏ nội dung theo từng chuyên đề để học và luyện dần từ dễ đến nâng cao. Mình luôn ưu tiên học chắc lý thuyết trước rồi mới làm bài tập chứ không lập tức vào luyện đề ngay.

Giai đoạn giữa (khoảng 4 tháng trước kỳ thi): Mình luyện đề tổng hợp và luyện kỹ năng làm bài, kết hợp hệ thống lại kiến thức bằng sơ đồ tư duy hoặc ghi chú trên flashcard (thẻ ghi nhớ). Bên cạnh đó, mình học cách ghi nhớ bằng cách so sánh dạng tương tự, liên kết khối kiến thức với nhau, đặc biệt với những môn có nhiều dữ liệu tương đồng, dễ nhầm lẫn. Hàng tháng, mình sẽ tự kiểm tra một lần để đánh giá lại tiến độ và điều chỉnh cách học cho phù hợp.

Giai đoạn cuối (1 tháng trước kỳ thi): Mình tập trung ôn tập toàn bộ kiến thức lý thuyết, không dành quá nhiều thời gian cho việc luyện đề như 2 giai đoạn trên. Việc ôn tập lại sẽ giúp mình không bỏ sót hoặc quên các kiến thức cũ đã học.

PV: Với từng môn thi cụ thể, bạn đã áp dụng những phương pháp ôn luyện gì nhằm ghi nhớ kiến thức và nắm chắc dạng đề?

Nguyễn Hà Nhi: Đối với các môn thi thiên về Khoa học xã hội, mình có một số phương pháp học:

Với môn Ngữ văn, mình định hướng bản thân theo hướng không học thuộc rập khuôn mà chỉ học ý chính và tự suy giải bằng lời văn của mình. Đây là một cách phù hợp để tự rèn khả năng cảm thụ, bắt đầu từ những tín hiệu nghệ thuật để rút ra nội dung, ý nghĩa tác phẩm và dụng ý của tác giả. Ngoài ra, mình cũng đọc thêm các loại sách (văn mẫu, sách báo…) và theo dõi thông tin thời sự để mở rộng so sánh trong các bài nghị luận văn học và cập nhật dẫn chứng thực tế cho bài văn nghị luận xã hội.

Về môn Lịch sử, mình luôn ưu tiên học lý thuyết trước, làm bài tập sau. Mình sẽ dành thời gian hệ thống hoá kiến thức theo mạch thời gian (chống Pháp, chống Mỹ, xây dựng Chủ nghĩa xã hội…) và theo không gian (lịch sử thế giới, lịch sử Việt Nam), đồng thời sử dụng sơ đồ tư duy để ghi nhớ các nội dung chính. Để học Lịch sử nâng cao, mình tìm ra các mối liên hệ giữa các phần kiến thức, chẳng hạn mối liên hệ giữa bối cảnh thế giới có tác động đến Việt Nam như thế nào trong một khoảng thời gian nhất định, từ đó vận dụng tư duy để đưa đến đáp án phù hợp.

Với Địa lí, mình học kiến thức lý thuyết theo từng chủ đề (địa lí tự nhiên, địa lí dân cư, địa lí kinh tế…), tiếp tục sử dụng sơ đồ tư duy để ghi nhớ kiến thức. Đồng thời mình cũng luyện kỹ năng sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam, tập tra cứu nhanh vị trí, biểu đồ và dữ liệu để hỗ trợ trả lời các câu hỏi liên quan trong đề thi. Với những phần có bảng số liệu và biểu đồ, mình rèn cách phân tích, so sánh và chọn dạng biểu đồ phù hợp để tránh nhầm lẫn. Mình cũng thường làm đề theo từng chuyên đề, sau đó luyện đề tổng hợp để làm quen với sự liên kết kiến thức. Bởi vì Địa lí là môn vừa có phần học thuộc, vừa đòi hỏi kỹ năng tư duy và xử lý số liệu. 

PV: Bạn có thể bật mí cách luyện đề để đạt được hiệu quả cao nhất?

Nguyễn Hà Nhi: Khi luyện đề, mình quan tâm vào chất lượng của đề thi chứ không phải số lượng và “mình sẽ nhận được gì” sau khi làm xong đề thi đó. Sau khi suy xét đến các yếu tố khách quan (nguồn đề thi, mức độ sát với đề minh họa…) lẫn chủ quan (trình độ bản thân đối với đề thi) và có đánh giá sơ bộ về đề thi đó, mình mới bắt tay vào làm.

Trong quá trình luyện đề, quan trọng nhất là phải tạo cảm giác như mình đang thực sự ngồi trong phòng thi. Mình sẽ tập trung cao độ trong một khoảng thời gian nhất định, tự bấm giờ để làm đề. 

Sau khi làm xong và chữa đề, mình cần rút kinh nghiệm. Mình thường ghi chú lại những điểm dễ nhầm lẫn vào nơi dễ thấy trong tài liệu để dễ dàng ôn luyện lại. Cuối cùng, mình sẽ làm đi làm lại đề thi đó đến khi đạt điểm tuyệt đối mới thôi.

PV: Quản lý thời gian là thách thức lớn đối với bất kỳ thí sinh nào khi ôn thi. Bạn đã phân bổ thời gian giữa các môn ra sao để tránh bị quá tải hay bỏ sót?

Nguyễn Hà Nhi: Mình chủ động lập thời gian biểu và kế hoạch học tập chi tiết cho từng tuần, đồng thời giữ kỷ luật để thực hiện đúng. Khi phân bổ thời gian, mình chia thời gian học dựa trên mức độ thành thạo của bản thân với từng môn. Môn yếu mình đầu tư nhiều thời gian hơn để nắm chắc lý thuyết, môn đã vững thì chuyển sang luyện đề và hệ thống lại kiến thức. 

Ngoài ra, mình luôn dành ra quỹ thời gian để nghỉ ngơi, làm việc mình thích để đầu óc thoải mái. Nếu hôm nào mệt quá không học kịp kế hoạch, mình sẽ điều chỉnh khéo léo, bù lại vào hôm sau hoặc cuối tuần, nhờ vậy không bị quá tải hay sót kiến thức.

PV: Thời điểm và môi trường học tập cũng là một trong số các nhân tố hưởng lớn đến chất lượng ôn thi. Bạn thường chọn khoảng thời gian và không gian nào trong ngày để học tập tập trung nhất?

Nguyễn Hà Nhi: Vào năm mình thi, mình tập trung học nhiều nhất vào khoảng thời gian sáng sớm từ 6h30 - 8h30. Đây là lúc không gian xung quanh còn yên tĩnh, đầu óc mình cũng rất tỉnh táo, nên mình sử dụng khoảng thời gian này để học một môn xã hội bất kì. Còn buổi sáng từ 9h -11h, mình sẽ học Toán, bởi đây là lúc mình có nhiều năng lượng và dễ vận dụng tư duy logic. Buổi chiều, mình thường dành thời gian cho việc tiếng Anh. Buổi tối, mình tiếp tục luyện đề, chữa bài và ôn lại những gì đã học trong ngày. Mình không bao giờ học quá khuya vì dễ mất tập trung và ảnh hưởng đến sức khỏe.

Về môi trường học, mình ưu tiên không gian yên tĩnh và ánh sáng tốt, có bàn học riêng gọn gàng. Mình hạn chế tối đa thiết bị điện tử gây xao nhãng, đồng thời chia thời gian học thành các phiên 45 phút - nghỉ 5 phút để giữ nhịp độ và sự tỉnh táo (phương pháp pomodoro). Ngoài ra, mình thường sử dụng những video về học tập, kết hợp nhạc không lời trên nền tảng Youtube để tạo cảm giác có người đang học cùng mình. Đây là phương pháp cực kỳ hiệu quả giúp mình tập trung vào việc học.

Mình tin rằng không phải ai cũng sẽ có cùng một kiểu thời gian học giống nhau. Quan trọng là chúng ta hiểu mình học hiệu quả nhất vào lúc nào và cố gắng duy trì sự ổn định trong thói quen học tập đó.

PV: Những ngày cận kề kỳ thi, nhiều thí sinh dễ rơi vào trạng thái lo lắng, nhạy cảm, thậm chí căng thẳng và mất ngủ. Bạn có thể chia sẻ bí quyết nào đã giúp bạn giữ tinh thần ổn định và vững vàng trong giai đoạn áp lực cao như vậy?

Nguyễn Hà Nhi: Mình cũng từng trải qua cảm giác áp lực, đặc biệt khi ngày thi càng đến gần, mình càng lo lắng rằng bản thân chưa học đủ, không giỏi bằng người khác. Nhưng rồi mình nhận ra, điều quan trọng nhất chính là phải tin tưởng vào quá trình ôn luyện của chính mình. 

Gần ngày thi, mình giảm cường độ học, chỉ ôn tập nhẹ nhàng bằng sơ đồ tư duy, flashcard và làm một vài đề đơn giản để giữ nhịp. Mình cũng tránh so sánh bản thân với người khác để không tự tạo thêm áp lực. Thay vào đó, mình tập trung chăm sóc bản thân bằng cách ngủ đủ giấc, ăn uống điều độ, giữ gìn sức khỏe. Điều quan trọng nhất là giữ cho đầu óc tỉnh táo, luôn nhắc nhở bản thân phải thật bình tĩnh, tự tin để làm bài tốt nhất có thể.

PV: Trong hành trình ôn luyện đầy áp lực, gia đình đã đồng hành cùng bạn ra sao? Và bạn nghĩ vai trò của họ quan trọng như thế nào đối với sĩ tử?

Nguyễn Hà Nhi: Trong quá trình ôn thi, mình may mắn khi có gia đình luôn ở bên đồng hành và động viên. Từ đầu năm, bố mẹ đã không gây áp lực thành tích cho mình mà chỉ nhẹ nhàng hỏi han mỗi ngày, luôn sẵn sàng lắng nghe khi mình mệt mỏi. Mình nghĩ, gia đình giống như điểm tựa vững chắc, giúp các bạn yên tâm học tập mà không bị phân tán tâm lý. Sự đồng hành của gia đình, dù thông qua lời nói, hành động hay đơn thuần là sự hiện diện, đều có thể đóng vai trò hỗ trợ tinh thần đáng kể cho các em học sinh trong thời điểm nhiều áp lực.

Mình hy vọng các bậc phụ huynh sẽ luôn dành sự tin tưởng, lắng nghe và đồng hành cùng con như một người bạn. Sự áp lực đến từ người ngoài hay từ chính bản thân các sĩ tử đều không lớn bằng áp lực đến từ cha mẹ, họ hãy tìm cách để đồng hành chứ đừng nên tạo áp lực cho con cái.

Với các bạn học sinh, hãy mạnh dạn chia sẻ với gia đình khi cảm thấy áp lực, đừng cố gắng ôm hết mọi chuyện một mình. Dù không phải lúc nào cha mẹ cũng biết bạn cần gì, nhưng họ luôn sẵn sàng lắng nghe. Con đường ôn thi có nhiều thử thách, vì vậy bạn xứng đáng nhận được sự yêu thương, sẻ chia và tiếp sức từ những người thân yêu nhất.

PV: Kỳ thi năm nay đánh dấu lần đầu tiên áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới với nhiều thay đổi cả về nội dung lẫn cách thức đánh giá. Theo bạn, thí sinh có thể gặp phải những áp lực gì, và cần chuẩn bị ra sao để thích nghi hiệu quả với những thay đổi?

Nguyễn Hà Nhi: Đây là năm đầu tiên áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới, các bạn thí sinh chắc chắn sẽ có nhiều khó khăn. Mình nghĩ áp lực sẽ đến từ việc hình thức thi thay đổi về cấu trúc đề, cách ra câu hỏi, kỹ năng đánh giá… Thậm chí nó còn đến từ sự thiếu tiền lệ, bởi vì đây là lần đầu tiên các bạn học và thi theo một cách tiếp cận mới, chưa có thế hệ đi trước để tham khảo kinh nghiệm hay tài liệu ôn tập. Điều này đòi hỏi các bạn không chỉ học nhiều mà còn phải học đúng cách, biết tổng hợp, phân tích và xử lý vấn đề theo hướng thực tiễn.

Theo mình, để thích nghi hiệu quả với những thay đổi trong chương trình giáo dục phổ thông mới, thí sinh cần xác định rõ mục tiêu về kiến thức và kỹ năng ngay từ đầu. Việc chủ động tìm hiểu đề thi minh họa và các định hướng mới nhất từ Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giúp các bạn xây dựng lộ trình ôn tập phù hợp và luyện đề bám sát cấu trúc mới.

PV: Từ kinh nghiệm của bản thân, bạn thấy đâu là yếu tố then chốt để chinh phục kỳ thi đầy thử thách?

Nguyễn Hà Nhi: Mình tin rằng, yếu tố quan trọng nhất để chinh phục kỳ thi tốt nghiệp THPT chính là sự bình tĩnh.

Bình tĩnh không có nghĩa là lúc nào cũng ung dung hay tự tin tuyệt đối, mà là khả năng giữ được cái đầu sáng suốt khi đối mặt với áp lực. Sự bình tĩnh cũng giúp mình tránh hoang mang khi gặp câu hỏi lạ, biết bỏ qua những câu khó để quay lại sau và không đánh mất thời gian vào việc hoảng loạn. Đây còn là yếu tố giúp mình tự tin nhìn vào năng lực thực tế, không bị lung lay vì thành tích của người khác hay những lời đồn như “đề thi năm nay khó hơn năm trước”. 

Để có được sự bình tĩnh, bạn nên học tập nghiêm túc và rèn tâm lý. Như vậy, bạn có sẽ có được cho mình tâm thế vững vàng. Bên cạnh đó, chúng ta phải học cách chấp nhận rằng, trên đời này không ai là hoàn hảo, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể làm tốt nhất trong khả năng của mình.

PV: Bạn có điều gì nhắn nhủ đến các bạn đang chuẩn bị bước vào kỳ thi quan trọng sắp tới?

Nguyễn Hà Nhi: Có một câu chuyện nhỏ là năm ngoái, mình đã viết câu thành ngữ “The sky's the limit” lên ứng dụng đếm ngược ngày thi của mình. Nghĩa đen là bầu trời là giới hạn, nhưng nghĩa bóng lại là không có giới hạn nào cả. Mình dùng câu này như một lời nhắc nhở với chính mình: “Phải cố gắng không ngừng, không có giới hạn nào cho khả năng của mình, biết đâu những gì mình làm được sẽ vượt qua cả mong đợi thì sao”. Cuối cùng, mình đã trở thành Thủ khoa, một điều vượt xa khỏi sức tưởng tượng của mình khi đó.

Hiện tại, mình cũng muốn gửi lại chính câu nói ấy đến các bạn 2007 đang bước vào giai đoạn nước rút của kỳ thi: “Tiềm năng của chúng ta là vô hạn. Đừng tự ti hay chùn bước, cứ dốc sức cố gắng và kiên trì theo đuổi ước mơ. Rất có thể, những gì bạn làm được sẽ khiến bạn tự bất ngờ về chính mình”.

Xin chân thành cảm ơn những chia sẻ từ Hà Nhi!