Gian nan đi tìm lời giải cho bài toán chênh lệch môn thi

(Sóng trẻ) - Năm 2025, kỳ thi tốt nghiệp THPT áp dụng hình thức thi mới với hai môn bắt buộc Toán và Ngữ Văn, các môn còn lại thí sinh tự do lựa chọn theo năng lực. Dù mở ra cơ hội để phát huy thế mạnh, hình thức này cũng đặt ra nhiều lo ngại về sự chênh lệch giữa các môn thi. 

Áp đảo môn thi 

Kỳ thi THPT năm nay đánh dấu lần đầu tiên học sinh lớp 12 thi theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Với mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh, chương trình mới khuyến khích các thí sinh lựa chọn tổ hợp môn theo điểm mạnh và định hướng nghề nghiệp. Tuy nhiên, sự chênh lệch trong lựa chọn môn thi đang đặt ra lo ngại về tính công bằng, chất lượng tổ chức và hiệu quả của mục tiêu giáo dục toàn diện.

Theo công bố mới nhất từ Bộ Giáo dục và Đào tạo về số liệu đăng ký thi tốt nghiệp THPT năm 2025, các môn thuộc khối Khoa học Xã hội có sức hút lớn đối với các thí sinh. Dẫn đầu là Lịch sử với 499.357 lượt, tiếp đến là Địa lý (494.081) và Tiếng Anh (358.870). 

Ngược lại, các môn thi thuộc tổ hợp Khoa học Tự nhiên ghi nhận số lượng đăng ký ít hơn. Cụ thể, môn Vật lý có 354.298 lượt đăng ký, Hóa học đạt 246.700 thí sinh, Sinh học với 72.669 lượt đăng ký, cho thấy sự chênh lệch trong định hướng của thí sinh thông qua việc lựa chọn tổ hợp. 

Việc thí sinh ưu tiên lựa chọn những môn thi được cho là “dễ ăn điểm” hoặc phù hợp với khối xét tuyển đại học là nguyên nhân chính dẫn tới sự mất cân đối. Những môn học như Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân thường được đánh giá là “dễ gỡ điểm”, trong khi Vật lý, Hóa học, Sinh học yêu cầu tư duy logic, khối lượng kiến thức cao. 

Ngoài ra, sự định hướng từ phía các nhà trường còn chưa thực sự rõ ràng. Công tác tư vấn chọn tổ hợp học còn mang tính hình thức, không sát với năng lực và định hướng nghề nghiệp của từng học sinh. Bên cạnh đó, việc các trường đại học chủ yếu xét tuyển bằng kết quả một số môn nhất định đã gián tiếp khiến học sinh bỏ qua những môn học không nằm trong “khối thi” của mình.

Bạn Thu Hường (18 tuổi, Bắc Giang) lựa chọn hai môn thi là Tiếng Anh và Địa lý trong kỳ thi THPT năm nay vì cảm thấy phù hợp với năng lực cá nhân: “Hai môn này giúp mình phát huy được thế mạnh về ngoại ngữ và khả năng ghi nhớ. Qua đó mình cảm thấy tự tin hơn khi làm bài và giảm áp lực khi vào phòng thi”. 

Đồng thời Hường cũng bày tỏ lo ngại trước tình trạng chênh lệch môn thi, cho rằng điều này có thể tăng mức độ cạnh tranh, đặc biệt ở các khối xét tuyển như C00, D14 hay C04. “Mình nghĩ nhiều thí sinh dồn vào một số tổ hợp có thể khiến các trường đồng loạt tăng điểm chuẩn cao cho các khối ngành xã hội”. Hường chia sẻ.

Trong suốt quá trình ôn thi, Mạnh Cường (18 tuổi, Hòa Bình) cho biết: “Bản thân mình lựa chọn môn Tiếng Anh và Vật lý. Mình thấy Tiếng Anh vừa là môn học vừa là một ngôn ngữ cần thiết trong cuộc sống và công việc tương lai, giúp mình có thêm nhiều cơ hội việc làm. Còn môn Vật lý bổ trợ kiến thức nền tảng cho nhiều ngành kỹ thuật, phù hợp với mục tiêu mình muốn hướng tới”. 

Báo động mất cân bằng

Không chỉ học sinh, nhiều giáo viên THPT cũng bày tỏ sự lo ngại về tình trạng chênh lệch giữa các khối thi. Cô Bích Huyền (40 tuổi, giáo viên Ngữ văn) cho rằng một phần nguyên nhân đến từ phương pháp giảng dạy các môn KHTN chưa thực sự phù hợp, khiến học sinh khó tiếp thu. 

Cô Huyền chia sẻ: “Phương pháp giảng dạy các môn KHTN ở một số trường hiện nay chưa mang lại hiệu quả cao, học sinh thường cảm thấy khó hiểu. Thêm vào đó, cơ sở vật chất như phòng thí nghiệm hay dụng cụ thực hành còn hạn chế so với yêu cầu của môn học”. 

Đa số thí sinh hiện nay lựa chọn tổ hợp KHXH vì đây là “lối đi an toàn” để đạt mục tiêu tốt nghiệp với điểm số cao. Việc tập trung vào một số môn dễ dẫn đến học lệch, học tủ, thiếu kỹ năng toàn diện, về lâu dài sẽ khó thích nghi linh hoạt, thiếu tư duy đa chiều và khả năng tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực.

Trong hai ngày 26 và 27/6, các thí sinh sẽ chính thức bước vào kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. Việc cân nhắc lựa chọn môn thi tổ hợp phù hợp với năng lực và định hướng cá nhân là yếu tố then chốt giúp thí sinh đạt kết quả cao, tạo tiền đề thuận lợi cho quá trình xét tuyển đại học và phát triển trong tương lai.