Hành trình Báo Tuổi Trẻ - 50 năm giữ vững bản sắc “Đỏ - Trẻ - Sài Gòn”

(Sóng trẻ) - Khởi đầu chỉ là một cơ quan báo chí địa phương, Tuổi Trẻ nay đã trở thành thương hiệu quốc gia, được xem như một “định chế tham khảo” uy tín, đồng hành cùng nhịp sống và khát vọng đổi thay của xã hội.  

Báo Tuổi Trẻ là cơ quan báo chí trực thuộc đoàn Thanh niên Cộng sản Thành phố Hồ Chí Minh. Số đầu tiên của báo Tuổi trẻ ra mắt bạn đọc vào ngày 2/9/1975 đúng dịp kỷ niệm 30 năm ngày Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tờ báo ra đời trong bối cảnh đất nước vừa thống nhất, nhằm phục vụ nhu cầu thông tin của thanh niên và giới trẻ trong giai đoạn xây dựng đất nước. 

Suốt 5 thập kỷ, Tuổi Trẻ đã kiên định với tôn chỉ dấn thân phụng sự bạn đọc, trở thành "định chế tham khảo" và tiên phong dẫn dắt "báo chí giải pháp". Tờ báo không chỉ phản ánh, phản biện các vấn đề dân sinh mà còn luôn tìm kiếm, hiến kế các giải pháp tích cực, thúc đẩy sự tiến bộ và công bằng xã hội. Tinh thần "Hãy gọi Tuổi Trẻ" qua các chương trình xã hội bền bỉ như "Vì ngày mai phát triển", "Ước mơ của Thúy",... đã trở thành cầu nối cho lòng nhân ái, lan tỏa yêu thương trong cộng đồng. 

Chặng đường phát triển đầy thăng trầm 

Giữa tháng 5/1975, trong những ngày hòa bình vừa lập lại, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lê Duẩn, khi làm việc với Thành đoàn TP.HCM, đã nhấn mạnh nhu cầu phải có một tờ báo dành riêng cho thanh thiếu niên thành phố. Từ định hướng quan trọng ấy, chỉ bốn tháng sau, ngày 2/9/1975, bản tin của Thành đoàn chính thức trở thành báo Tuổi Trẻ. Số báo đầu có 4 trang, phát hành 3.000 bản mỗi kỳ. 

Sau gần sáu năm xuất bản dưới hình thức tuần báo (từ 1975 đến 1981), Báo Tuổi Trẻ bước vào giai đoạn phát triển quan trọng khi Ủy ban Nhân dân TP.HCM cho phép tòa soạn nâng kỳ phát hành từ mỗi tuần lên phát hành hằng ngày. Quyết định này không chỉ mở rộng phạm vi tiếp cận độc giả mà còn đặt nền móng cho sự chuyên nghiệp hóa toàn diện của tòa soạn. Từ đây, Tuổi Trẻ trở thành một trong những tờ nhật báo trẻ đầu tiên của cả nước, với nội dung đa dạng hơn, phản ánh đầy đủ đời sống thanh niên, thời sự, kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo dục và quốc tế. Quy mô tòa soạn được mở rộng, lượng phát hành tăng mạnh, đưa Tuổi Trẻ trở thành một tiếng nói uy tín và lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng độc giả trẻ.

Đến giữa năm 1983, đất nước còn bộn bề khó khăn của thời bao cấp, Bí thư Thành ủy TP HCM lúc bấy giờ là ông Võ Văn Kiệt đã đưa ra một quyết định mang tính bước ngoặt: từng bước cắt tài trợ nguồn ngân sách nhằm trả lại quyền tự chủ tài chính cho tòa soạn báo. Để duy trì hoạt động và chủ động nguồn lực, Tuổi Trẻ thành lập xưởng hóa chất, cung cấp sản phẩm cho các nhà máy giấy để đổi lấy nguyên liệu in báo. Trong không khí đổi mới ấy, các phụ san lần lượt ra đời, tiêu biểu nhất là Tuổi Trẻ Cười - ấn phẩm trào phúng đầu tiên của Việt Nam sau năm 1975, ra số đầu tiên vào năm 1984 và nhanh chóng tạo dấu ấn riêng biệt trong đời sống báo chí.

Cũng trong năm này, ngày 30/4, Tuổi Trẻ tiếp tục thành lập xí nghiệp in của riêng mình, giúp tờ báo chủ động hoàn toàn khâu sản xuất và đáp ứng nhu cầu phát hành ngày càng tăng. Nhà máy được đặt theo tên của liệt sĩ Lê Quang Lộc - cán bộ Thành đoàn đã qua đời ngày 14/4/1975 tại Hóc Môn trên đường tiến về Sài Gòn trong chiến dịch Hồ Chí Minh. Thành đoàn cho phép kinh doanh với mục đích bù lỗ cho báo và cải thiện đời sống nhân viên. Công việc làm ăn bắt đầu có kết quả tốt. 

Đến năm 2003, Báo Tuổi Trẻ tiếp tục tiên phong khi cho ra đời Tuổi Trẻ Online - một trong những tờ báo điện tử đầu tiên tại Việt Nam và nhanh chóng trở thành một trong những kênh thông tin có lượng truy cập lớn nhất cả nước. Sự ra đời của Tuổi Trẻ Online mở ra kỷ nguyên mới cho tòa soạn, giúp Tuổi Trẻ tiếp cận độc giả toàn quốc và quốc tế, đồng thời phát triển đa dạng các sản phẩm báo chí hiện đại, từ bài viết, ảnh, video đến phóng sự đa phương tiện. Đây là bước ngoặt quan trọng, đưa Tuổi Trẻ trở thành một trong những tờ báo tiên phong trong xu hướng báo chí số tại Việt Nam. 

Trong nửa thế kỷ phát triển, Tuổi Trẻ từng trải qua những lúc thăng trầm, từng có thời điểm bị “cảnh báo rung chuông”, nhưng mỗi chặng thử thách lại khẳng định bản lĩnh của một tờ báo có chính kiến, dám nói và dám chịu trách nhiệm trước bạn đọc. Cố nhà báo Hữu Thọ từng nhận xét: “Tất nhiên, trên chặng đường phát triển, Tuổi Trẻ cũng có những bước thăng trầm, có khi gặp sự cố nghề nghiệp, có quá trình tăng tốc và cũng có lúc chững lại theo thời cuộc. Tuổi Trẻ đã trở thành “món ăn không thể thiếu được” vì hợp “khẩu vị” của đông đảo bạn đọc, nhưng đôi khi cũng bị cảnh báo rung chuông… Một tờ báo có chính kiến thì chặng đường phát triển không thể hoàn toàn phẳng lặng, bình yên…”.

Bước vào thời đại kỷ nguyên số, Tuổi Trẻ từ một cơ quan báo chí địa phương nay đã thành một thương hiệu báo chí quốc gia, một cơ quan truyền thông lớn với hệ sinh thái báo chí - truyền thông đa phương tiện, đa nền tảng. Từ nền tảng báo in truyền thống, tờ báo đã xây dựng một hệ sinh thái đa phương tiện với báo điện tử, video, podcast, đồ họa, mạng xã hội, và những sản phẩm thông tin được cập nhật theo thời gian thực. Tuổi Trẻ sở hữu kênh YouTube với hơn 3 triệu người theo dõi, triển khai hàng loạt dự án nội dung số nhằm bắt nhịp xu hướng tiêu thụ thông tin của độc giả trẻ. Tòa soạn cũng đầu tư vào công nghệ, giao diện và đặc biệt là ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích nhu cầu thông tin, hỗ trợ phóng viên và tối ưu hóa quy trình sản xuất tin bài. Tinh thần “bạn đọc ở đâu, Tuổi Trẻ ở đó” đã trở thành phương châm hành động, giúp tờ báo giữ được vị thế dẫn đầu trong công cuộc chuyển đổi số của báo chí Việt Nam.

“Đỏ -Trẻ - Sài Gòn”

Xuyên suốt 50 năm, điều làm nên sức hút của Tuổi Trẻ chính là giữ vững bản sắc "Đỏ - Trẻ - Sài Gòn". Đó là tờ báo với tinh thần nhiệt huyết, xung kích; là sự trẻ trung, mới mẻ; là sự năng động, đổi mới, bắt nhịp cùng thời cuộc. Bản sắc ấy đã được gìn giữ và rèn giũa suốt 50 năm, đồng thời trở thành niềm tin, sự gửi gắm và kỳ vọng của bạn đọc. 

Ngày nay, những giá trị đó đang được thế hệ phóng viên trẻ kế thừa và thổi vào một "làn gió mới". Trò chuyện với chúng tôi, phóng viên Phạm Anh Tuấn (28 tuổi) chia sẻ rằng anh đến với Tuổi Trẻ bằng tình yêu và sự hâm mộ. “Điều khiến anh hạnh phúc nhất là khi ra ngoài, nghe người ta nhắc đến phóng viên Tuổi Trẻ với sự tôn trọng. Đó là sự tôn trọng dành cho cả thương hiệu 50 năm và những con người tử tế ở đây”, anh kể. 

Sau 5 năm làm nghề, anh Tuấn chứng kiến sự thay đổi không ngừng của tòa soạn: chuyển đổi sang báo điện tử, mở rộng nền tảng, đầu tư công nghệ, đổi mới cách tiếp cận độc giả. Nhưng điều khiến anh ấn tượng hơn cả chính là cách mà những giá trị nền tảng vẫn được gìn giữ.

Khoác lên mình màu áo Tuổi Trẻ, thế hệ lớp phóng viên trẻ như anh Tuấn ý thức sâu sắc về việc "phụng sự bạn đọc" - những người mà họ xem là "trả lương" cho mình. Với họ, "Tuổi Trẻ" đồng nghĩa với "năng động, xung kích", sẵn sàng dấn thân vào những điểm nóng như bão lũ hay tâm dịch. 

Những giá trị đó chính là bản sắc, là tinh thần đã được khắc sâu từ ngày đầu thành lập. Nhà báo, nhà nghiên cứu Trần Bạch Đằng từng định vị rất rõ: “Vấn đề mà Tuổi Trẻ phản ánh, nhân vật mà Tuổi Trẻ đề cập, bạn đọc mà Tuổi Trẻ nhắm đến đều phải thuộc giới trẻ. Nội dung, bút pháp thể hiện không được phép tầm thường, cũng không được phép hàn lâm, bác học. Sát đời sống, chan chứa hơi thở cuộc sống mới là tờ báo của giới trẻ. Thêm một chút khí phách vào sự dũng cảm của ngòi bút, thêm một chút ngang tàng vào lực đẩy của hơi văn. Thế mới là một bài báo trên Tuổi Trẻ".

Đó không chỉ là kim chỉ nam của tòa soạn mà còn là lời nhắc nhở mỗi phóng viên về trách nhiệm với nghề báo. Ở góc nhìn của một phóng viên trẻ, anh Tuấn tự hào rằng thế hệ của anh luôn ý thức giữ gìn và tiếp nối tinh thần ấy bằng sự dấn thân, sự tử tế và tôn trọng bạn đọc. 

Anh cũng trăn trở về hành trình giữ nghề của lớp trẻ khi mạng xã hội và các ngành sáng tạo nội dung đang thu hút ngày càng nhiều bạn trẻ. Nhưng với anh, nghề báo đáng để dấn thân vì “nó cho mình rất nhiều: trải nghiệm, danh tiếng, sự trưởng thành và cơ hội gặp những con người tinh hoa”.

Nửa thế kỷ đi qua, Tuổi Trẻ vẫn giữ được sự trẻ trung trong tư duy, sự xung kích trong cách phản ánh, và sự nhân văn trong từng trang báo. Hành trình phía trước vẫn đầy thử thách nhưng cũng tràn ngập cơ hội, và những phóng viên trẻ như anh Phạm Anh Tuấn cùng nhiều gương mặt khác chính là những người tiếp nối, viết tiếp tinh thần 50 năm ấy bằng năng lượng mới, góc nhìn mới và khát vọng phụng sự không ngừng, góp phần khẳng định vị trí đặc biệt mà Tuổi Trẻ có được trong lòng độc giả Việt Nam.