Hầu đồng: Nét đẹp văn hóa trong tín ngưỡng thờ Mẫu

(Sóng trẻ) - Hầu đồng, hay còn gọi là hầu bóng, đồng bóng, là một nghi lễ trong hoạt động tín ngưỡng dân gian và tôn giáo thờ nữ thần mẹ Đạo Mẫu dòng Shaman giáo của nhiều dân tộc, trong đó có tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Nghi lễ này miêu tả trạng thái tâm linh khi các vị thần linh “nhập” vào cơ thể của người hầu đồng, thể hiện lời nói, hành động, và ý muốn của thần linh. Bản thân lên đồng không phải là một tín ngưỡng độc lập mà chỉ là nghi lễ đặc trưng nhất của Đạo Mẫu, nơi thờ phụng cả Thiên Thần (mẹ thiên nhiên: trời, đất, nước, rừng núi) lẫn Nhân Thần - những nhân vật lịch sử có công lao to lớn, được suy tôn là Thánh, Thần.

thiet-ke-chua-co-ten-8.png
Người thực hành nghi lễ được gọi là Thanh đồng (còn gọi là Đồng nam/Đồng nữ, hoặc Đồng cô/Đồng cậu). Thanh đồng đóng vai trò là "cầu nối" giữa thế giới trần tục và cõi thiêng liêng. Để trở thành Thanh đồng, người đó phải trải qua một nghi thức mở phủ (trình đồng) và quá trình tu tập nghiêm ngặt. Đặc điểm của họ là khả năng thể hiện trọn vẹn thần thái, hành động, và trang phục của vị Thánh/Thần. (Ảnh: Khánh Ly)

 

thiet-ke-chua-co-ten-17.png

Thanh đồng Trí Minh (nhân vật trong ảnh) phủ khăn đỏ, chuẩn bị đón Thánh giáng. Đây là một trong những nghi thức quan trọng, đòi hỏi sự tập trung và tâm thế chỉn chu. (Ảnh: Khánh Ly)

thiet-ke-chua-co-ten-9.png
Một trong những yếu tố nổi bật nhất là trang phục Hầu Đồng. Đây được coi là một kho tàng của mỹ thuật dân gian, mỗi bộ trang phục với màu sắc, họa tiết riêng đều mang ý nghĩa biểu trưng cho một Phủ hoặc vị Thánh cụ thể. (Ảnh: Khánh Ly)
thiet-ke-chua-co-ten-10.png

Nhưng "linh hồn" thực sự của nghi lễ lại là âm nhạc Chầu Văn. Tiếng đàn, sáo, trống và lời hát truyền cảm của Cung văn không chỉ tạo không khí mà còn là phương tiện "dẫn" Thánh về nhập. Đây là một hình thức sân khấu hóa cao, đòi hỏi Thanh đồng phải thể hiện đúng thần thái: mạnh mẽ, dứt khoát khi hầu Giá Quan, nhưng lại mềm mại, duyên dáng khi hầu Giá Chầu. Đặc biệt, khi hầu các giá Quan Lớn, các đạo cụ như gươm, hèo lệnh, cờ được sử dụng để tượng trưng cho quyền năng, sự oai vệ và uy lực trấn trừ tà khí của các vị Thánh cai quản các cõi. (Ảnh: Khánh Ly)

thiet-ke-chua-co-ten-11.png
Trong nghi lễ Hầu Đồng, sự kỳ ảo của tâm linh huyền bí được làm nên bởi sự kết hợp của nhiều nét đẹp văn hóa dân gian. Từ âm nhạc Chầu Văn – linh hồn của nghi lễ với tiếng đàn, sáo, trống cùng lời hát truyền cảm của Cung văn – đến trang phục và nghệ thuật Diễn xướng của các Thanh đồng. (Ảnh: Khánh Ly)
thiet-ke-chua-co-ten-12.png
Ngọn lửa thiêng cũng là một đạo cụ đầy uy lực, thường xuất hiện trong các giá hầu. Nó biểu trưng cho sức mạnh dương khí, quyền năng trấn giữ cõi âm và khả năng ban phát may mắn, tài lộc. (Ảnh: Khánh Ly)
thiet-ke-chua-co-ten-13.png
Khi thể hiện các Giá Quan, Giá Ông Hoàng, Thanh đồng có động tác dứt khoát, mạnh mẽ, còn khi hóa thân thành các Giá Chầu Bà hay Thánh Cô, động tác lại chuyển sang mềm mại, duyên dáng. Mỗi lần Thánh nhập (một Giá Đồng) kéo dài khoảng 10-15 phút. (Ảnh: Khánh Ly)
thiet-ke-chua-co-ten-14.png
Khi hóa thân thành các Giá Chầu Bà/Thánh Cô, quạt (quạt lông hoặc quạt giấy) là đạo cụ múa phổ biến. Chiếc quạt cũng được dùng để "ban lộc" (tiền, bánh kẹo), thể hiện sự ban ơn và kết nối cộng đồng. (Ảnh: Khánh Ly)
thiet-ke-chua-co-ten-15.png
Khăn lụa hồng, xanh, trắng là đặc trưng của các giá Thần linh cai quản các cõi: Thiên (Trời), Nhạc (Rừng), và Thoải (Nước). Những vũ điệu với khăn lụa không chỉ là diễn xướng mà còn là biểu tượng cho sự ban phát niềm vui và tài lộc, thể hiện đúng tinh thần "Mẫu Nghi" (Người Mẹ của muôn dân) ban phúc. (Ảnh: Khánh Ly)
thiet-ke-chua-co-ten-16.png

Nghi lễ không chỉ có Thanh đồng, mà còn có người tham dự (con nhang, đệ tử) ngồi vòng ngoài, họ không chỉ đến chiêm bái mà còn nhận lộc, cầu xin tài lộc, sức khỏe. Đây là nơi nghi lễ Hầu Đồng thể hiện rõ nhất tính cộng đồng và sự gắn kết giữa các tín đồ. (Ảnh: Khánh Ly)

thiet-ke-chua-co-ten-17.png
Việc UNESCO công nhận "Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã khẳng định giá trị to lớn của nghi lễ Hầu Đồng. Các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá rằng, nghi lễ này chính là bảo tàng sống của văn hóa Việt, nơi chứa đựng nghệ thuật, đạo lý, và tinh thần dân tộc quý báu, cần được trân trọng và bảo tồn.

Cùng chuyên mục

Đừng bỏ lỡ
1200 chỗ ở miễn phí được Đại học Bách Khoa bố trí cho người dân nhân dịp Quốc Khánh 2/9 

1200 chỗ ở miễn phí được Đại học Bách Khoa bố trí cho người dân nhân dịp Quốc Khánh 2/9 

Tin nổi bật2 tháng trước

(Sóng trẻ) - Từ ngày 30/8/ đến hết 3/9, Đại học Bách Khoa Hà Nội bố trí 1200 chỗ ở miễn phí phục vụ người dân từ nhiều nơi đến Thủ Đô để tham dự Lễ diễu binh, diễu hành mừng 80 năm ngày Quốc Khánh 2/9. 

Người dân háo hức tham gia Triển lãm “80 năm rạng rỡ non sông - Con đường Độc lập” 

Người dân háo hức tham gia Triển lãm “80 năm rạng rỡ non sông - Con đường Độc lập” 

Tin nổi bật2 tháng trước

(Sóng trẻ) - Sáng ngày 31/8, tại trụ sở Báo Nhân Dân (71 Hàng Trống, Hà Nội), đông đảo người dân xếp hàng dài để nhận ấn phẩm đặc biệt nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Không gian trải nghiệm của VTV thu hút đông đảo khách tham quan

Không gian trải nghiệm của VTV thu hút đông đảo khách tham quan

Tin nổi bật2 tháng trước

(Sóng trẻ) - Ngày 29/8, tại Triển lãm Thành tựu đất nước, khách tham quan triển lãm được tìm hiểu về kênh truyền hình mới sắp lên sóng - Vietnam Today và trải nghiệm các công nghệ truyền hình hiện đại.

XEM THÊM TIN

SỰ KIỆN NỔI BẬT

TIN ẢNH

XEM NHIỀU NHẤT

TIN NỔI BẬT

DIỄN ĐÀN