Lập Thạch: Kì lạ chuyện ăn đất

2017-05-06 09:10:53

(Sóng trẻ) - Ăn đất - chuyện tưởng chừng như hoang đường lại là tục lệ, là nét văn hóa đặc sắc ở thị trấn Lập Thạch, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc. Món "đất ngói" được xem như là thứ đặc sản có một không hai của người dân nơi đây.

Gặp cụ Khổng Thị Biện vào một buổi chiều cuối đông tại Tổ dân phố Thống Nhất. Với khuôn mặt hiền từ, phúc hậu cùng nụ cười ấm áp, cụ đã ân cần giới thiệu với chúng tôi về món ăn đặc sản quê mình – đất ngói. Cụ đã nài 80 tuổi, gia đình cụ đã bao đời nay vẫn giữ tục ăn đất được lưu truyền từ đời này qua đời khác.

Hình ảnh cụ Khổng Thị Biện

Thực hư món đất ăn được

“Đất ngói” đã trở thành một món ăn quen thuộc của người dân nơi đây. Hiện tại ở Lập Thạch vẫn còn nhiều người ăn loại đất ngói này. Họ ăn không phải vì nghèo đói mà đơn giản là một thói quen, một món ăn bình dị trong cuộc sống đời thường.

Cụ Khổng Thị Biện cho biết: “Đất dùng để ăn là một loại rất đặc biệt, phải được phải lấy ở núi cao sau nhà. Đào hố sâu từ 7-8 mét mới có đất ăn được. Trước đây, đất ngói được người dân khai thác rất nhiều, một phần để ăn và một phần làm sản phẩm hàng hoá bán ra thị trường”. Những miếng đất trắng, thơm nn được bày bán nài chợ, được coi là một món ăn khoái khẩu của người dân địa phương. Ngày nay, những hố đất đào đã bị lấp lại để phục vụ sản xuất nông nghiệp. Người ăn đất cũng thưa dần chỉ còn lại số ít người già và phụ nữ có mang.

Khu vực hố đất được xác định là nơi có đất ăn được

Đất ngói phải trải qua nhiều công đoạn mới có thể trở thành món ăn đặc trưng của vùng. Đất sau khi khai thác được đem phơi khô, cạo bỏ lớp màu vàng bên nài rồi chẻ thành những miếng nhỏ. Sau đó dùng lá sim và rơm khô hun đất, mục đích chính là để đất hấp thụ mùi thơm của lá sim và mùi vị đặc trưng của rơm khô.

Cụ Biện nhanh tay chế biến món đất quen thuộc

Những miếng đất đang được sơ chế

Đất ngói có hương vị khá đặc biệt, gần như vị kẹo bích quy bây giờ. Đất có vị bùi và thơm lại pha chút ngậy ngậy. Quyện vào đó là mùi thơm nhẹ của lá sim và rơm khô tạo nên một món ăn vô cùng hấp dẫn. Cụ Biện cho biết, trước kia thường ít bánh kẹo, hoa quả nên người trong vùng coi đây là một đặc sản để mời khách thưởng thức khi đến chơi nhà.

Ăn đất liệu có gây hại cho sức khoẻ con người?

Anh Khổng Văn Duy – Tổ trưởng tổ dân phố Thống Nhất cho biết: “Cả thôn có 236 hộ dân, có hơn 70 cụ trên 70 tuổi, sức khoẻ của các cụ đều khá tốt. Từ trước đến nay, chưa có ai mắc bệnh mà xác định nguyên nhân là do ăn đất. Đất lành tính và hoàn toàn không có hại”.

Anh Khổng Văn Duy – Tổ trưởng tổ dân phố Thống Nhất

Chị Khổng Thị Thuỷ – người dân trong vùng cho biết thêm: “Khi có chửa các cháu tôi đều nghiện ăn đất, hương vị của đất rất thơm và bùi. Hiện nay sức khoẻ của cả tôi và cháu vẫn bình thường.”

Bà Nguyễn Thị Tú năm nay đã nài 60 tuổi, vui vẻ chia sẻ với chúng tôi: “ Từ khi là con gái tôi có chửa 4 lần, cả 4 đứa con lúc mang thai tôi đều ăn đất hun bằng lá sim. Các con tôi và tôi hoàn toàn khoẻ mạnh không có bệnh tật gì.” Bà Tú, bà Biện,...và các bậc cao niên trong làng là minh chứng về món ăn độc đáo này.

Rổ đất trắng ngần sau khi chế biến xong.

Từ bao đời nay đất ngói đã trở thành một món ăn đặc sản của quê hương, tiếp đãi khách thập phương xa gần về thăm Lập Thạch- Vĩnh Phúc. Đất ngói từ lâu đã trở thành nét đặc trưng, là chất riêng, là vốn quý của người dân nơi đây.

Trang Lưu- đa phương tiện 35