Nét đẹp văn hóa của những làn điệu ca trù ngày xuâ

2017-02-07 21:12:32

(Sóng trẻ) - Tại Văn miếu Xích Đằng trong những ngày đầu xuân năm mới, âm thanh của mùa xuân cùng tiếng hát luyến láy của ca nương hòa với tiếng phách, tiếng trống của làn điệu ca trù lại được cất lên một cách êm ái, trữ tình.

Người “thổi hồn” vào nghệ thuật ca trù

Làng Đào Đặng, xã Trung Nghĩa, thành phố Hưng Yên được coi là một trong những cái nôi của nghệ thuật ca trù Việt Nam. Tuy nhiên, cách đây vài năm, ngôi làng chỉ còn một vài người dân còn biết hát làn điệu ca trù. Với mong muốn giữ gìn, phát huy nghệ thuật ca trù đang dần biến mất, bà Đỗ Thị Thanh Nhàn đã cùng những người dân Đào Đặng khơi lại mạch nguồn và bắt đầu truyền dạy ca trù.

Ca nương Đỗ Thị Thanh Nhàn - người có công khôi phục truyền thống ca trù Đào Đặng

Sau nhiều năm mai một, nghệ thuật hát ca trù ở Đào Đặng dần một phát triển. Câu lạc bộ Ca trù Đào Đặng ra đời năm 2012 chỉ có 8 thành viên, đến nay đã có gần 30 thành viên, với nhiều lứa tuổi khác nhau. Người cao tuổi nhất gần 80 tuổi, người trẻ nhất là cháu nhỏ 5, 6 tuổi, có gia đình cả nhà đều tham gia vào câu lạc bộ…

Ca trù Đào Đặng thường xuyên biểu diễn ở nhiều lễ hội trong và nài tỉnh. Chính sự tâm huyết, niềm say mê với nghệ thuật ca trù, những người thành viên câu lạc bộ đã mang đến những làn điệu hay nhất, lưu giữ nét đẹp tinh túy nhất của nghệ thuật ca trù Việt Nam.

Sự cố gắng lưu giữ nét văn hóa nghệ thuật của ca trù Đào Đặng được đền đáp xứng đáng. Các ca nương và kép đàn đã được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú. Bên cạnh đó, các thành viên Câu lạc bộ ca trù Đào Đặng đã đạt được nhiều thành tích, chứng tỏ được tài năng của mình. Câu lạc bộ từng đạt giải Nhì tại Liên hoan hát ru, hát dân ca của tỉnh; giải Bạc tại cuộc thi Liên hoan hát ru, hát dân ca và cổ truyền khu vực phía Bắc được tổ chức tại Bắc Ninh. Đặc biệt Câu lạc bộ từng đạt Huy chương Đồng Tại Liên hoan Ca trù toàn quốc năm 2014.

Tinh hoa nghệ thuật ca trù đầu xuân

Mỗi độ xuân về, triển lãm thư pháp tại Văn miếu Xích Đằng vào mùng 4 Tết lại là dịp quan trọng để ca trù Đào Đặng thể hiện sự tài hoa của mình qua những làn điệu âm vang. Các nghệ nhân biểu diễn những bài hát về Khổng Tử, Chu Văn An và các bài mừng Đảng, mừng xuân vô cùng ý nghĩa.

Ngay từ sáng sớm, loạt người đổ về Văn miếu để xin chữ đầu năm và thưởng thức ca trù rất đông. Họ cùng nhau xem triển lãm thư pháp, xin chữ ông đồ và cùng xem nghệ nhân ca trù cất lên lời ca, tiếng hát chào đón một năm mới bình an, hạnh phúc. Em Minh Hiếu, học sinh lớp 9 chia sẻ:

Từ sân khấu của Văn miếu, người ta nghe rõ từng tiếng phách, tiếng trống chầu khoan nhặt hòa cùng giai điệu thánh thót của tiếng đàn đáy, tiếng hát luyến láy của ca nương thật êm ái, trữ tình.

Ca nương Đỗ Thị Thanh Nhàn là chủ nhiệm câu lạc bộ cũng là người hát chính của kép đàn tâm sự: “Tôi say mê những làn điệu ca trù và luôn khát khao truyền dạy cho những ai có say mê giống tôi.Và động lực to lớn nhất mà câu lạc bộ nhận được cũng từ chính niềm yêu thích của khán giả đã ủng hộ, thúc đẩy nghệ thuật ca trù đến gần hơn với tất cả mọi người, nhất là trong dịp đầu năm mới như thế này”.

Các ca nương thể hiện sự tài hoa của mình qua rất nhiều làn điệu ca trù

Trong những ngày đầu xuân, những làn điệu ca trù lại âm vang thể hiện tài năng của những nghệ nhân ưu tú. Có mặt tại Văn miếu từ sớm, lại là người rất chăm chú xem ca trù từ lúc khai mạc, bạn Lâm Đức chia sẻ cảm xúc của mình:

Trong kép đàn, khán giả vô cùng thích thú trước tài năng của bé Tiến Lâm 9 tuổi, thành viên nhỏ tuổi nhất. Em sinh ra trong một gia đình có truyền thống âm nhạc và bộc lộ năng khiếu từ sớm. Lâm hát được nhiều điệu ca trù, đặc biệt là tiếng gõ phách của em rất truyền cảm.

Bé Tiến Lâm gõ phách trong buổi biểu diễn tại Văn miếu Xích Đằng

Để có được những làn điệu hay nhất biểu diễn tại Văn miếu Xích Đằng trong những ngày đầu xuân, thành viên trong Câu lạc bộ đã không ngừng tập luyện. Hầu hết thành viên trong Câu lạc bộ đều là những người nông dân, nhưng với tinh thần học hỏi, lao động nghệ thuật nghiêm túc, các thành viên chăm chỉ tập luyện vào mỗi buổi tối.

Những buổi truyền dạy ca trù thường được tổ chức ở Đền thờ bà Đào Thị Huệ. Lời ca tiếng hát vọng ra từ sân khẩu là manh chiếu nhỏ tại nhà Mẫu của ngôi đền khiến nhiều người thích thú, cùng đến xem và ủng hộ ca nương trong câu lạc bộ.

Và trong những ngày đầu xuân năm mới, cái tinh hoa nghệ thuật ca trù đã về hội tụ tại Văn miếu Xích Đằng. Ca nương cất lên làn điệu trong trẻo, trữ tình một cách say mê. Còn người dân nơi đây đón nhận nó như một món ăn tinh thần không thể thiếu, bằng những tình cảm trân trọng, mong muốn lưu giữ truyền thống tốt đẹp của dân tộc .

Văn miếu Xích Đằng – biểu tượng của truyền thống hiếu học Hưng Yên, không chỉ là nơi lễ khấn, cầu may mà còn là nơi m góp giữ gìn những nét đẹp văn hóa tinh túy nhất. Nơi đây đã thổi hồn cho văn hóa dân tộc đặc biệt là nghệ thuật ca trù ngày càng đẹp hơn, tính túy hơn và đi sâu vào lòng người trong mỗi dịp tết đến xuân về.

Huế Phạm

Báo chí ĐPTK34 A1