Phóng sự: Vân Hương mỹ tửu – niềm tự hào của Kinh Bắc

2014-09-28 20:43:13

(Sóng trẻ) - Đi qua con sông Cầu nước chảy lơ thơ, thơ mộng và trữ tình, chúng tôi đã đặt chân lên mảnh đất Vân Hà – Việt Yên – Bắc Giang, Nơi có rượu làng Vân nổi tiếng, cùng các câu quan họ đậm đà trữ tình.

Xã Vân Hà có một vị trí địa lý rất đẹp, xã được bao quanh ba mặt bởi con sông Cầu và cách thành phố Bắc Giang chỉ tầm 20km. Nhờ có địa hình đặc biệt ấy mà làng Vân có nghề nấu rượu nổi tiếng từ ngàn xưa.

Ngay từ khi qua phà, qua con sông Cầu nối liền giữa Bắc Giang với Bắc Ninh đặt chân lên xã Vân Hà chúng tôi đã bắt gặp một cảnh quan thiên nhiên vô cùng đẹp, thơ mộng và cổ kính của một làng quê Việt Nam cổ truyền gồm bến đò, cây đa, quán nước, mái đình, cổng làng.

Cổng làng Vân

Bước qua cái cổng làng cổ kính ấy ta đã về với một vùng văn hóa cổ lừng danh “Rượu làng Vân”. Tại sao lại có cái tên “Vân Hương mỹ tửu ” là do dưới các triều đại Phong kiến rượu làng Vân là lễ vật không thể thiếu để dâng lên vua chúa trong các dịp lễ hội cung đình hay yến tiệc. Hiện nay, rượu làng Vân là một thứ đặc sản không thể thiếu trong các lễ hội hay quà biếu tết. Hội của làng Thổ Hà bên cạnh làng Vân thì không thể thiếu rượu làng này được.

Vào làng Vân, chúng tôi được gặp chị Nguyễn Thị Định (con gái của nghệ nhân Nguyễn Văn Tường –một nghệ nhân nổi tiếng của làng Vân và là chủ của hợp tác xã Vân Hương nổi tiếng). Nhà ông Tường chúng tôi bắt gặp rất nhiều các bằng khen, giấy khen, kỉ niệm chương, danh hiệu nghệ nhân làng nghề Việt Nam , giấy chứng nhận thương hiệu uy tín nổi tiếng (tổng cộng có 26 cái).

Giấy chứng nhận danh hiệu nghệ nhân làng nghề Việt Nam

Hợp tác xã Vân Hương là một xưởng rượu khá rộng lớn với khoa học kỹ thuật hiện đại. Chị Định cho biết: “Xưởng của chị có hơn 10 công nhân nài ra còn cả gia đình chị cùng làm nữa, vào những ngày mùa như hiện nay thì công nhân nghỉ để về thu hoạch còn lại thì sản xuất rượu quanh năm”.

Với quy mô sản xuất rộng lớn, cách chế biến rượu kết hợp giữa hiện đại và truyền thống. Hiện đại ở trong cách xử lý rượu còn truyền thống ở trong cách làm rượu. Rượu làng Vân được ủ từ men ủ làm từ thuốc bắc truyền thống và không ngừng được nâng cao chất lượng. Men gồm 35 vị thuốc Bắc hàng đầu do hợp tác xã tự chế biến, sau đó nắm thành nắm nhỏ phơi khô và dùng dần.

Men được làm từ 35 vị thuốc Bắc phơi khô để dùng dần

Nước thì được xử lý sạch sẽ theo một công thức riêng. Nài ra, cách đóng chai rượu của rượu làng Vân cũng khá đẹp mắt và rất đẹp, rượu được đóng trong cá be từ nửa lít đến một lít nài bìa có in các hình lo, thương hiệu, bản quyền.

Các chai rượu đã được đóng gói

Để tạo ra được những giọt rượu thơm nn phải trải qua nhiều công đoạn phức tạp khác nhau. Gạo được nấu rượu phải là loại gạo nếp cái hoa vàng thơm nn, bóng bẩy, tròn căng được nấu chín thành cơm rồi trộn với men Bắc ủ rồi trưng cất. Công đoạn này mất khá là nhiều thời gian. Đi song song với nấu rượu làng Vân còn phát triển nghề chăn nuôi vì thế mà kinh tế làng Vân cũng khá phát triển.

Rượu làng Vân có đặc trưng khác biệt so với các rượu làng khác là cái hương vị thơm nn, dịu êm, đó là mùi đặc trưng của thứ gạo nếp cái hoa vàng đem lại hòa quyện cùng men của vị thuốc Bắc. Đặc biệt là rượu làng Vân sử dụng không bị đau đầu không có gây kích ứng nài ý muốn.

Chúng tôi đã được chị Định cho thưởng thức một chén rượu làng Vân được chưng cất đã lâu. Nhìn qua, thấy rượu có màu vàng nhạt, sóng sánh như mật ong và đặc biệt có một mùi thơm tỏa ra dịu nhẹ. Khi đưa chén rượu vào đầu lưỡi tôi như cảm nhận được hết hương vị của đồng quê, mùi của ruộng đồng, của mồ hôi công sức người lao động làm ra sản vật đó kết tụ lại.

Người làng Vân mến khách, trọng nghĩa, trọng tình. Được thưởng thức chén rượu làng Vân tôi cảm thấy mình say không chỉ bởi cái ly rượu thơm nồng mà còn bởi say cái tình cái nghĩa của người dân nơi đây.

“Rượu làng Vân chẳng uống mà say, nhớ câu quan họ mơ ngày xa xôi” những câu hát đó được thể hiện trong bài “Tình khúc rượu làng Vân” của Chu Sĩ Phước đã nói lên sự cuốn hút làm ngây ngất bao nhiêu khách xa gần đến với nơi đây.

Chia tay với nơi đây trở về với thành phố ồn ào, tấp nập lòng tôi không khỏi bâng khuâng tha thiết và tự hào về vẻ đẹp cũng như những làng nghề truyền thống của quê hương mình.

Chúng tôi mong rằng rượu làng Vân sẽ tồn tại mãi và ngày càng được nhiều người biết đến hơn với cái làng nghề đã tồn tại lâu năm và nổi tiếng này.

“Sông Cầu đầy, sông Cầu lại vơi, rượu Vân một chén cả đời vẫn say."

Bùi Thị Vân

Phát thanh K32