Tò he – Nét văn hóa dân gian cần được lưu giữ

2013-10-09 19:21:18

(Sóng Trẻ) - Là một trò chơi dân gian có thể ăn được của trẻ em Việt Nam, tò he mang nhiều giá trị tinh thần sâu sắc. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ những giá trị tò he mang bên mình.

"Tò he cụ bán mấy đồng

Con mua một chiếc cho chồng con chơi

Chồng con đánh hỏng thì thôi

Con mua chiếc khác con chơi một mình…"

Tò he đã có từ rất lâu, lâu đến nỗi đến giờ người ta cũng chẳng thể nhớ nổi nó có từ bao giờ. Trong kí ức của những người đứng tuổi bây giờ vẫn là hình ảnh những chiếc tò he đầy màu sắc, vô vàn các hình thù đa dạng và bắt mắt, hấp dẫn họ từ những cái nhìn đầu tiên.

6b95c2d35_to_he_voi_nhieu_mau_sac_va_hinh_dang_phong_phu.jpg

Tò he với nhiều màu sắc và hình dạng phong phú

Tò he được làm từ bột gạo trộn với một ít bột nếp và thường theo tỉ lệ 10 bột gạo – 1 bột nếp. Gạo được trộn đều, đem xay nhuyễn, luộc chin và có thể nhào nặn các hình tùy thích. Ban đầu tò he được làm ra với mục đích dùng để cúng lễ với hình thù các con vật như gà, lơn, trâu, bò... Sau đó chẳng biết từ bao giờ tò he đã trở thành trò chơi dân gian được trẻ em vô cùng yêu thích.

Tò he thu hút trẻ em vì nó có màu sắc vô cùng bắt mắt. Một chú gà ra đời như một bản sao của gà thật, cũng màu đỏ, xanh óng của lông gà, màu vàng của cựa hay một chút màu đen đen của đôi mắt. Bột làm tò he có đủ loại màu và thường được nhuộm từ tự nhiên như àu xanh của lá cây, vàng của nghệ, đo đỏ của gấc..tất cả màu đều được trộn tự nhiên để đảm bảo có thể ăn tò he mà không gây hại cho sức khỏe.

Có rất nhiều nơi làm tò he nhưng nổi tiếng nhất có lẽ là làng Xuân La, xã Phượng Dực – Phú Xuyên – Hà Tây. Sản phẩm được làm ra từ làng Xuân La thường mang những nét đặc biệt, đặc biệt từ nguyên liệu làm ra nó cho đến nét hồn mơ mộng mà người nghệ nhân thả vào hình dáng các sản phẩm.

Đã có một thời gian, tò he tưởng chừng như không thể cạnh tranh nổi với các loại đồ chơi khác, đặc biệt là đồ chơi Trung Quốc vừa rẻ, vừa bền lại mang nhiều hơi hướng hiện đại nhưu mô hình ô tô, siêu nhân... Nhờ chính sách tuyên truyền phát triển văn hóa của Đảng và Nhà nước, đồng thời tinh thần giữ gìn những giá trị văn hóa của dân tộc ta được nâng cao nên tò he dần dần được trở lại với người dân Việt Nam, đặc biệt là các em nhỏ. Giờ ta dễ dàng bắt gặp những nghệ nhân nặn tò he điêu luyện trong công viên – địa điểm vui chơi của nhiều em thiếu nhi vào những dịp cuối tuần.

Trong tâm trí người Việt bao đời, tò he không chỉ là đồ chơi. Nó là sản phẩm tâm huyết của bao thế hệ với mong muốn sẽ để lại được một nét văn hóa độc đáo, đặc sắc mang trong mình cái giản dị mộc mạc vốn có, vươn xa hơn là cho bạn bè quốc tế biết rằng ở Việt Nam có một món quà mang tên tò he mang nặng giá trị tinh thần của những nghệ nhân miệt mài làm ra nó.

6b95c2d35_o_he_thu_hut_su_chu_y_cua_du_khach_nuoc_nai..jpg

Tò he thu hút sự chú ý của du khách nước nài

Bàn tay thoăn thoắt nặn những con gà, con lợn, rồng hay thậm chí là siêu nhân sẽ mãi khiến chúng ta cảm thấy nể phục, và thầm cảm ơn những nghệ nhân ấy đã không để tò he bị lãng quên, vẫn luôn sống hết mình với nghề để trẻ em Việt Nam có thể lưu giữ lại tò he - một thứ đồ chơi đồng thời là một nét văn hóa đáng quý của dân tộc.

Thanh Mai

Truyền hình K31A1