Yếu tố nại lai – “Lằn đen” trên những trang sách

2015-01-20 14:05:30

(Sóng trẻ) - Vai trò quan trọng nhất của Sách đó là mang đến cho con người những tri thức mới; thực hiện chức năng giáo dục xã hội. Bởi thế, nó cần đạt được những chuẩn mực nhất định. Nhưng trên thực tế, gần đây, việc biên soạn, xuất bản Sách ngày càng trở nên “dễ dãi”.

Ngày 9/12/2014 trên báo An ninh Thủ đô đăng tải bài viết với nội dung là cuốn sách “Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc” ra mắt độc giả vào ngày 5/12 đã gây ra những bất bình trong bạn đọc bởi việc sử dụng những yếu tố nại lai phản cảm trong phần nội dung cuốn sách. Ngay sau đó, cuốn sách đã bị đình chỉ phát hành.

Đây là cuốn sách do NXB Văn hóa - Thông tin, Công ty sách Tân Việt và Trung tâm dịch thuật, Dịch vụ văn hóa và Khoa học công nghệ phối hợp phát hành, giới thiệu về cuộc đời, sự nghiệp và công lao đối với đất nước của 60 vị tướng. Các công ty, đơn vị tham gia đều là những địa chỉ uy tín và đáng tin cậy. Tuy nhiên, việc sử dụng các hình ảnh hoạt hình giống với hình ảnh trong các game online, phim chưởng hay truyện đọc nước nài để minh hoạ chân dung các vị tướng trong một cuốn sách viết về lịch sử là một điều đáng phải bàn.

Trên những trang sách giải trí…

Việc sử dụng những hình ảnh độc, lạ, những yếu tố mới mẻ, sáng tạo trên những trang sách ở những đầu sách có nội dung mang tính chất giải trí, giúp bạn đọc thư giãn là một điều có thể chấp nhận được nếu nó không trái với thuần phong mĩ tục của dân tộc.

Bởi vì có tính giải trí, nên nội dung, hình ảnh trên mỗi trang sách phục vụ cho mục đích đó cũng cần phải chú trọng tới nhu cầu, xu hướng, thị hiếu giải trí của bạn đọc, của khách mua hàng. Để thu hút, các loại sách đó không cần phải quá nghiêm túc, mà đôi khi có thể “phá cách” nhưng vẫn phải đảm bảo tôn trọng các yếu tố văn hoá truyền thống ở đó.

Trong bài viết, báo An ninh Thủ đô cũng dẫn ra quan điểm của TS. Nguyễn Hoàng Điệp, người đồng chủ biên cuốn sách này. Những hình ảnh được sử dụng trong sách chủ yếu được lấy từ nguồn Internet và việc sử dụng những hình ảnh đó chỉ mang tính chất giúp người đọc giải trí, không cảm thấy nặng nề bởi những trang sách dày đặc chữ. Từ đó, một vài vấn đề được đặt ra là, có phải chúng ta nên đưa các yếu tố giải trí vào những sách lịch sử? Hay có phải việc xuất bản một cuốn sách mang tính chất giải trí là một điều dễ dàng và cho phép có sự cẩu thả?

Bìa cuốn sách lịch sử đã bị đình chỉ (Ảnh: Internet)

Sách chính thống “KHÔNG DUNG” những yếu tố nại lai

Sách chính thống hay những dòng sách có vai trò quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức nền tảng, những kiến thức bổ trợ, nâng cao, giúp người đọc có những hiểu biết đúng đắn về đối tượng cần được biên soạn cẩn thận cả về nội dung lẫn hình thức trình bày.

Đặc biệt, với một cuốn sách nói về lịch sử như “Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc”, nội dung thông tin, hình ảnh được sử dụng cần được tìm hiểu kỹ càng trước khi biên soạn và xuất bản để đảm bảo tính chân xác cho cuốn sách. Các nhân vật lịch sử cần được tôn trọng và giữ gìn sự tôn nghiêm. Chính vì thế, việc “biến tướng” chân dung các vị tướng sẽ gây ra những nhận diện sai lầm trong cách suy nghĩ, nhận định của những người đọc cuốn sách nói chung và người học nói riêng. Đó là một trong những hậu quả của mục đích giải trí mà cuốn sách đó gây ra, chưa kể tới uy tín của nhà xuất bản cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Trên thực tế, nếu muốn thư giãn, giải trí, công chúng có thể lựa chọn rất nhiều các hình thức khác như phim, kịch, hội hoạ, truyện cười, các trò chơi ở các khu vui chơi… Và khi học tập, mỗi người cần có thái độ nghiêm túc, tập trung để đạt được hiệu quả học tập tốt nhất và việc đọc, học kiến thức lịch sử là điều cần thiết, cần sự chính xác mà không phải là yếu tố giải trí ở đó. Chính vì thế, nhà xuất bản không thể biên tập và biến những sách chính thống trở thành các đầu sách giải trí.

Qua đó, có thể thấy rằng, việc đổi mới hướng tới bạn đọc là một việc làm cần thiết nhưng cần được thực hiện đúng cách và phù hợp với từng thể loại sách. Việc đưa những hình ảnh trong game, trong truyện tranh làm chân dung các vị tướng trong lịch sử không phải sáng tạo mà đang làm “xấu” đi những trang sách viết sử hay nói đúng hơn là những trang sử vẻ vang, hào hùng của dân tộc.

Chúng ta không thể phủ nhận một điều rằng, bên cạnh những cuốn sách được xuất bản cẩu thả, vẫn có những cuốn sách được “chau chuốt” tốt nhất có thể để phục vụ tốt nhất cho nhu cầu của người đọc. Chắc hẳn quý bạn đọc đã từng nghe hoặc biết tới tuyển tập Việt Nam danh tác do Công ty Văn hoá và Truyền thông Nhã Nam biên tập và xuất bản hồi tháng 7 năm 2014. Đây là một ví dụ tiêu biểu cho tinh thần đó. Tuyển tập này là một trong những minh chứng rõ ràng nhất cho những nỗ lực của Nhã Nam trong việc đảm bảo chất lượng sách xuất bản của mình ở cả nội dung và hình thức. Trước khi xuất bản mỗi cuốn sách, đội ngũ cố vấn, biên tập viên… đều rất cẩn thận trong từng câu chữ, dấu câu trong các dị bản của các tác phẩm; hình ảnh minh hoạ, chú thích trong mỗi sáng tác. Hội thảo “Danh tác xưa, người đọc mới” với sự tham gia của nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân, TS Văn học Trần Ngọc Hiếu, Tác giả Mai Anh Tuấn, nhà nghiên cứu Đoàn Ánh Dương nhằm bàn về những vấn đề xoay quanh tuyển tập và tiếp nhận những ý kiến thẳng thắn từ bạn đọc đã thể hiện sự tôn trọng các tác gia trong tuyển tập và cả người đọc của Công ty Nhã Nam trong vai trò của một nhà xuất bản.

Như vậy, việc sử dụng những hình ảnh nại lai đã làm cho cuốn sách về lịch sử, lẽ ra phải đúng, chính xác và nghiêm túc lại có thêm chất “hài”. Có chăng, bên cạnh trách nhiệm của Nhà xuất bản, còn có trách nhiệm của khâu quản lý, kiểm duyệt bản thảo của các cơ quan quản lý văn hoá trước khi nó được mang đi xuất bản và tới tay bạn đọc? Bởi vậy, để gìn giữ và phát triển văn hoá đọc, nài trách nhiệm của những người làm sách, ngay chính bản thân người đọc cũng cần phải tỉnh táo, lựa chọn những cuốn sách chất lượng, phù hợp.

Lê Loan

Báo mạng điện tử K33

Ảnh: Internet