“Khắc họa bóng hình Hà Nội qua dòng chảy văn chương đương đại"

(Sóng trẻ) - Sáng 14/11, tọa đàm với chủ đề "Của phố và Người - Bóng hình Hà Nội trong dòng chảy văn chương đương đại" diễn ra tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế - Sáng tạo Hà Nội 2024. 

Tọa đàm có sự góp mặt của các diễn giả nổi tiếng như họa sĩ - nhà văn Đỗ Phấn, nhà nghiên cứu văn học Phạm Xuân Thạch, nhà văn Nguyễn Việt Hà, nhà văn - kiến trúc sư Nguyễn Trương Quý cùng sự dẫn dắt của MC Nguyễn Miền Biên Thùy.

Tại tọa đàm, các vị diễn giả chia sẻ hành trình sáng tác, khắc họa và lưu giữ hình ảnh thủ đô trong những tác phẩm nghệ thuật của mình. Bên cạnh đó, vấn đề định danh Hà Nội và những biến đổi của thành phố qua các thời kỳ cũng được đặt ra, gợi mở những suy ngẫm sâu sắc về bản sắc văn hóa nơi đây.

Khi nhắc đến sự thay đổi của Hà Nội, nhà văn Đỗ Phấn thẳng thắn cho rằng, thành phố đã có những biến chuyển to lớn, không chỉ về không gian mà cả trong nếp sống của người dân. Ông chia sẻ: "Không gian sống của mỗi gia đình đã thay đổi rất nhiều, không khác gì các thành phố lớn trên thế giới. Những thay đổi này thể hiện ngay từ các chi tiết nhỏ trong nhà bếp - nơi từng là biểu tượng của đời sống truyền thống Hà Nội. Hay với chính tôi đây, ngoài bốn khu phố nội thành còn nhớ đường, nhớ phố, ra ngoại thành phải giở bản đồ như một người mới đến Hà Nội ngày hôm qua".

Với nhà văn Nguyễn Việt Hà, sự đổi thay của Hà Nội trong mắt ông mang một sắc thái khác: “Loanh quanh phố cổ Hà Nội, tôi không thấy có nhiều đổi thay. Tuy nhiên, với những cư dân mới về phố, họ không có nếp sinh hoạt giống kiểu người Hà Nội xưa như gia đình tôi”. Nhà văn cũng chia sẻ, ông nhận thấy một trong những sự thay đổi là các bạn sinh viên ngày nay ít làm thơ hơn so với những thế hệ đi trước. 

Sự thay đổi là định mệnh của Hà Nội, nhất là khi bắt đầu thời kỳ đổi mới. Nhà nghiên cứu văn học Phạm Xuân Thạch cho hay: “Sự thay đổi khủng khiếp của Hà Nội bắt đầu từ những năm 1954, tiếp đó là khi thời kỳ đổi mới. Hà Nội đẹp nhất vì sự đồng bộ trong phát triển đô thị, nhưng hiện nay, chúng ta không quản trị được sự thay đổi này. Tuy nhiên, biến đổi là định mệnh của Hà Nội, chúng ta đều phải chấp nhận điều này”.

Theo nhà văn, kiến trúc sư Nguyễn Trương Quý, Hà Nội có sự thay đổi về mặt cơ học, vật chất: “Khi đến những năm 2000, khung cảnh Hà Nội thời mở cửa với những sự lộn xộn, hỗn loạn là một chất liệu sống động trong văn chương. Sự lộn xộn này có những điều thú vị, khiến người tứ phương say mê với thứ khuôn hình lộn xộn, xộc xệch này”.

Trong những thứ lộn xộn, Hà Nội vẫn luôn giữ được những nét đẹp không đổi theo thời gian. Nhà văn Đỗ Phấn cho rằng, đó chính là nề nếp, tác phong và cách ứng xử của con người. 

“Tôi vẫn thấy thứ không đổi đó là nét tính cách của người Hà Nội cũ. Bây giờ, nhiều người cũ trong lõi phố phần lớn đi ra ngoài ngoại vi. Cho dù là rất nhỏ nhoi, nhưng những nét tính cách, sinh hoạt của người Hà nội cũ vẫn không hề mất đi đâu cả. Chúng ta không sợ Hà Nội mất đi, vì nó vẫn luôn nằm trong chính mỗi chúng ta” - nhà văn Đỗ Phấn bày tỏ. 

Ngoài phần thảo luận sôi nổi của các diễn giả, sự kiện trình chiếu bộ phim tài liệu “Hà Nội trong mắt ai”, mang đến cho khán giả cái nhìn đầy hoài niệm về thủ đô. Chia sẻ cảm xúc khi phục chế những thước phim quý giá này, anh Viên Phục Quang chia sẻ: “Đây là bộ phim tài liệu đầu tiên được phục chế màu, là nỗ lực đưa những thước phim lịch sử đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Với kho tư liệu phong phú và giá trị, chúng ta hoàn toàn có thể tiếp tục công tác phục chế để lan tỏa những di sản văn hóa quý báu của Hà Nội”.

Trong khuôn khổ sự kiện, các khách mời có những trao đổi sâu rộng về nhiều khía cạnh trong sự thay đổi của Hà Nội, từ văn chương đến âm nhạc, từ kiến trúc đến nếp sống thường nhật của người dân. Hà Nội không chỉ thay đổi qua những công trình hiện đại hay các khu đô thị mới, Hà Nội còn biến chuyển trong cách thế hệ trẻ cảm nhận và biểu đạt tình yêu với thành phố này qua nghệ thuật.