Khi quán cà phê trở thành “ngôi nhà thứ hai” của giới trẻ

(Sóng trẻ) - Không chỉ là nơi thưởng thức cà phê, nhiều quán hiện nay đang trở thành “ngôi nhà thứ hai” của người trẻ, nơi họ học tập, làm việc, sáng tạo và kết nối, thậm chí còn ăn, ngủ, nghỉ. 

Không gian làm việc lý tưởng 

Theo báo cáo The Coffee-Office: Urban Soundscapes for Creative Productivity (UBC Library, 2024), phần lớn người trẻ tham gia khảo sát cho biết họ cảm thấy dễ tập trung và sáng tạo hơn khi làm việc tại quán cà phê. Nguyên nhân được lý giải đến từ “âm thanh nền ở mức vừa phải”, thường dao động trong khoảng 65-75 decibel, cùng môi trường xã hội mở, nơi có người qua lại, tiếng gõ bàn phím và tiếng nói chuyện nhẹ. Tất cả tạo nên một “bầu không khí năng suất” (productive ambiance) giúp họ có cảm hứng hơn so với làm việc một mình ở nhà hay trong văn phòng kín.

Kết quả này tương đồng với nghiên cứu The Coffee Shop Effect: How Ambient Noise Boosts Productivity (High Impact Growth, 2025), chỉ ra rằng mức ồn nền khoảng 70 decibel, tương đương với tiếng nhạc nhẹ và tiếng trò chuyện trong quán cà phê,  có thể tăng khả năng sáng tạo và xử lý ý tưởng hơn hẳn so với môi trường im lặng tuyệt đối hoặc quá ồn. Khi não bộ nhận được kích thích âm thanh vừa phải, nó duy trì trạng thái “tập trung linh hoạt”, không căng thẳng như ở văn phòng, cũng không trì trệ như ở nhà.

Cùng với đó, yếu tố thị giác - ánh sáng, màu sắc và cách bố trí không gian cũng được xem là chất xúc tác cho cảm hứng sáng tạo. Nhiều người cho rằng chỉ cần thay đổi quán, đổi góc ngồi hay ánh sáng là có thể giúp đầu óc “mở” hơn, giống như việc khởi động lại năng lượng.

Không khó để nhận thấy, việc lui tới quán cà phê giờ đây không còn đơn thuần là một thói quen tiêu dùng, mà đang hình thành một lối sống đô thị đặc trưng của thế hệ trẻ, nơi họ tìm kiếm sự tự do, cảm hứng và cảm giác thuộc về giữa nhịp sống hiện đại.

Ở quán nhiều hơn ở nhà 

Với Trần Trung Nghĩa (25 tuổi, editor tự do), mỗi buổi sáng bắt đầu không phải ở bàn làm việc trong nhà, mà ở góc quen trong một quán cà phê nhỏ trên phố Nguyễn Khuyến (Hà Đông, Hà Nội). Chiếc laptop, cốc cà phê đá và tai nghe chống ồn gần như đã trở thành vật bất ly thân mỗi ngày. 

“Làm việc ở quán cà phê giúp mình dễ vào ‘flow’ hơn”, Nghĩa chia sẻ. “Ở nhà dễ mất tập trung lắm còn ở đây, ai cũng đang làm việc, nên mình cũng thấy có động lực hơn.”

Nghĩa bắt đầu công việc chỉnh sửa video tự do từ năm 2022, khi thị trường nội dung số bùng nổ. Những ngày đầu làm ở nhà, anh thấy hiệu suất thấp, thời gian trôi nhanh nhưng công việc dở dang. Từ khi chuyển sang “cắm” quán cà phê, mọi thứ dần vào guồng: buổi sáng dựng video, buổi chiều chỉnh màu, tối gửi bản demo cho khách hàng.

“Chỉ cần nghe tiếng gõ bàn phím, tiếng máy pha cà phê là thấy mình đang trong guồng công việc,” anh cười. “Có khi mưa lớn quá, mình còn ở lại đến tối muộn, xong việc mới về. Thành ra quán như ngôi nhà thứ hai.”

Không chỉ là nơi làm việc, với Nghĩa, quán cà phê còn là không gian để khơi nguồn cảm hứng. “Mình nhận ra, thay đổi không gian giúp mình sáng tạo hơn. Có những video ý tưởng đến ngay khi đang ngồi nhìn mưa qua cửa kính,” Nghĩa nói.

Giữa tiếng gõ bàn phím, mùi cà phê thơm lừng và những bản nhạc bắt tai, dễ bắt gặp những người như Nghĩa - những bạn trẻ đang tìm cách cân bằng giữa công việc và tự do, giữa sáng tạo và nhịp sống đô thị. Với họ, quán cà phê không chỉ là nơi để làm việc, mà đã trở thành một phần quen thuộc của cuộc sống mỗi ngày.

“Nỗ lực ảo” 

Thế nhưng, không phải ai làm việc ở quán cà phê cũng thực sự hiệu quả như Nghĩa, vì nhiều người trẻ lại đang bị cuốn vào một áp lực vô hình - áp lực phải luôn trông như đang nỗ lực.

Theo báo cáo của Resume Now (2025), có tới 58% người lao động thừa nhận họ thường xuyên giả vờ làm việc, trong khi 92% cho biết từng tranh thủ tìm việc mới ngay trong giờ làm. Hiện tượng này, được các chuyên gia gọi là “nỗ lực ảo”, cho thấy nỗi ám ảnh của người trẻ về việc phải luôn bận rộn để chứng minh giá trị của bản thân.

“Có hôm mình ngồi từ sáng đến chiều mà chẳng làm được mấy, nhưng về nhà thì thấy đỡ tội lỗi hơn vì ít ra mình cũng ra quán để học”, Thanh Chúc, sinh viên năm 3 Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải nói.

Không ít bạn trẻ thừa nhận, việc “cắm” ở quán cả ngày đôi khi không phải để tìm cảm hứng, mà chỉ là cách để tránh cảm giác cô đơn hay sợ bị tụt lại so với người khác. Nhiều khi ngồi ở quán cà phê khiến họ cảm giác như đang vào guồng làm việc, nhưng thực chất, đó đôi khi chỉ là một nỗ lực để trấn an chính mình.

Giữa nhịp sống hối hả của đô thị, quán cà phê có thể là nơi khơi nguồn sáng tạo, cũng có thể là chốn trú ẩn của những tâm hồn mệt mỏi. Cà phê giúp tỉnh táo, nhưng điều giữ con người tỉnh thức thật sự lại là khả năng biết dừng lại đúng lúc, để nghỉ, để hít thở, và để sống chậm hơn một chút giữa guồng quay của “năng suất”.