Mạng xã hội: ảo hay thực?

2014-01-07 19:19:18

(Sóng trẻ) - Mạng xã hội nói chung và facebook nói riêng đang làm biến đổi đời sống của con người. Đồng thời nó là sự phản ánh chính xác và đa dạng đời sống xã hội, chứ không phải là thế giới ảo khác xa thực tại như nhiều người vẫn nghĩ.

Sức mạnh không tưởng của facebook

Để đạt được con số 50 triệu người dùng: radio mất 38 năm, TV mất 13 năm, Internet mất 4 năm, iPod mất 3 năm, trong khi đó facebook đón nhận thành viên 200 triệu khi chưa đầy 1 tuổi.

Kết quả vừa được công bố tại Hội thảo “Toàn cảnh thông tin truyền thông Việt Nam lần thứ 18” cho biết đến tháng 8/2013, tại Việt Nam đã có 19,6 triệu người dùng facebook, chiếm 21,42% dân số. Tính trên toàn thế giới thì Việt Nam là quốc gia đứng thứ 16 về tỉ lệ tăng trưởng nhanh nhất, trung bình cứ 3 giây thì facebook có một người dùng Việt Nam mới.

Những con số ấn tượng trên đã cho thấy facebook đang giữ vai trò quan trọng trong đời sống xã hội và làm thay đổi dần thói quen của con người trong giao tiếp, trong phương thức tiếp cận thông tin, trong sinh hoạt hằng ngày... “Nếu như trước đây tôi thường đọc báo hoặc xem tivi để nắm bắt thông tin thì khoảng 1 năm trở lại đây hầu hết những thông tin tôi thu nhận được là qua facebook” - anh Nguyễn Đình Thành, giám đốc tập đoàn Le group chia sẻ.

Facebook đang làm thay đổi cuộc sống con người (Ảnh minh họa)

Những tiện ích mà mạng xã hội mang lại cho con người trong thời gian qua là một điều không thể phủ nhận. Nhờ mạng xã hội mà chúng ta có sự kết nối rộng rãi với mọi người, có thêm hiểu biết về xã hội; với một số người thì mạng xã hội, đặc biệt là facebook mang đến cho họ những khoản lợi nhuận không hề nhỏ.

Facebook là sự phản ánh thực tại

Bên cạnh những tiện ích tuyệt vời mà facebook mang lại thì chúng ta cũng đang chứng kiến nhiều sự thay đổi theo chiều hướng tiêu cực, đặc biệt là trong văn hóa giao tiếp.

Thời gian gần đây, không hiếm gặp những phát ngôn gây sốc, những bình luận thiếu văn hóa, những hình ảnh phản cảm mà giới trẻ đăng tải lên trên trang mạng xã hội. Những hành động này đã gây ra hậu quả cho chính cá nhân đó, cũng như ảnh hưởng không nhỏ đến bộ mặt của xã hội.

Có ý kiến cho rằng facebook đã làm cho con người tách ra làm hai, một nửa là con người thực tại và nửa còn lại là con người của thế giới ảo. Liệu có đúng như vậy? Chuyên gia truyền thông Bùi Việt Hà - giảng viên khoa báo chí ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn cho rằng “không hề có sự phân biệt hay tách rời nào giữa con người thật và con người ở thế giới ảo”. Thực chất facebook chỉ là 1 công cụ giao tiếp, và công cụ giao tiếp này chính là sự phản ánh bộ mặt của xã hội.

Anh Nguyễn Đình Thành, giám đốc tập đoàn Le group chia sẻ: “Với tư cách của nhà tuyền dụng, tôi khá chú ý đến facebook của ứng cử viên vì thông qua đó tôi biết được phần nào con người của ứng cử viên”. Những thông tin, những bình luận, những hình ảnh bạn đăng tải hằng ngày sẽ thể hiện con người thật của bạn, facebook chỉ là phương tiện truyền tải nó mà thôi.

Tham gia mạng xã hội, chúng ta đang “dâng hiến” tất cả những căn tính của bản thân từ thói quen, sở thích đến tính cách... Chắc không ít người đã từng thắc mắc tại sao facebook lại biết bạn thích thời trang hay quan tâm đến ẩm thực để đưa những thông tin liên quan đến những cái mà bạn đang quan tâm trên trang cá nhân của bạn? Facebook đã khai thác những thói quen và nhu cầu của người dùng thông qua quá trình bạn tương tác với nó.

Có nhiều người vẫn nghĩ rằng facebook là riêng tư nên họ có quyền thoải mái, tự do đăng tải những gì mình thích. Thế nhưng, chúng ta phải hiểu rằng với mạng xã hội, không có bất kì cái gì là riêng tư. Những gì bạn đăng tải, chia sẻ đều nhận được sự theo dõi của vô số người và từ đó những căn tính của bạn cũng được bộc lộ cho mọi người thấy. Vì thế, hãy suy nghĩ kỹ trước khi đăng tải, bình luận hay chia sẻ bất kì điều gì dù đó là những cảm xúc cá nhân.

Cách chúng ta ứng xử giao tiếp trên mạng xã hội sẽ thể hiện con người thật của chúng ta. Vì vậy chúng ta không thể trách đổ lỗi facebook đã làm ảnh hưởng xấu đến con người mà những ảnh hưởng xấu đó bắt nguồn từ chính “sức khỏe” của mỗi cá nhân.

Làm sao để sử dụng facebook đúng cách và có hiệu quả?

Trò chơi lớn đằng sau facebook không phải người dùng nào cũng có thể nhận thức được, đặc biệt là với giới trẻ. Nhiều người không hề biết rằng mình đang trở thành “miếng mồi” cho quảng cáo hay bị ngập giữa một đại dương thông tin. Điều này hoàn toàn do người dùng không có hiểu biết đầy đủ để sử dụng đúng cách. Vậy vấn đề đặt ra ở đây chính là chúng ta phải làm thế nào để giáo dục cho người dùng đặc biệt là giới trẻ sử dụng mạng xã hội có văn hóa.

Trường THPT Lương Thế Vinh đã đưa ra giải pháp cho vấn đề này bằng một bảng nội quy đối với học sinh của trường khi sử dụng facebook. Bảng nội quy bao gồm những điều cấm học sinh không được làm khi sử dụng facebook. PGS. TS Lương Hồng Quang, chuyên gia nghiên cứu cho rằng: “Văn hóa hiện đại được xây dựng trên nền tảng là quyền của mỗi công nhân, nên cần phải phát triển giáo dục để mỗi công dân có khả năng tự quản lý mình”. Như vậy việc đưa ra điều cấm chỉ thể hiện sự bất lực cũng như sự không tự tin của những nhà quản lý nên cứ thấy bất an là cấm.

Gốc rễ của vấn đề “làm sao để giao tiếp có văn hóa trên mạng xã hội” vẫn bắt nguồn từ câu chuyện giáo dục. Giáo dục làm sao để chúng ta có đủ khả năng phân loại thông tin giữa một đại dương thông tin rộng lớn, có trách nhiệm trước bất kì hành động like hay share nào của cá nhân và hiểu được tôn trọng mọi người cũng là tôn trọng chính mình trong giao tiếp. Có một “cơ thể khỏe mạnh” thì với bất kì công cụ nào chúng ta cũng sẽ sử dụng nó có văn hóa và hiệu quả.

Phạm Thị Thùy Dung

Truyền hình K31A1