Mô hình chăm sóc sức khoẻ sinh sản ở Vạn Trạch

2013-02-27 23:33:46

(Sóng trẻ) Xã Vạn Trạch, huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình là một vùng quê gò đồi. Cuộc sống ở đây còn gặp nhiều khó khăn và tỷ lệ thanh thiếu niên thất học của xã vẫn còn cao. Phần lớn thanh niên Vạn Trạch phải bỏ học sớm để đi làm thuê nên tình trạng kết hôn sớm rồi mang thai nài ý muốn hay quan hệ tình dục không an toàn dẫn đến nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục là chuyện thường xuyên xảy ra. Đây chính là lý do để xã Vạn Trạch trở thành một trong 6 điểm đầu tiên của cả nước được Uỷ ban Dân số gia đình - trẻ em và Ngân hàng Tái thiết Đức lựa chọn làm điểm Dự án về mô hình chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho vị thành niên, thanh niên.

Dự án bắt đầu được triên khai từ tháng 5 năm 2005, với sự hỗ trợ trực tiếp của Ủy ban dân số gia đình trẻ em tỉnh Quảng Bình. Mục tiêu quan trọng nhất của dự án này là nắm bắt và bước đầu đáp ứng được nhu cầu về thông tin kiến thức trong vấn đề sức khoẻ sinh sản, sức khoẻ tình dục cho vị thành niên thanh niên. Tuyên truyền trang bị kiến thức để thanh niên tự chăm sóc bảo vệ được bản thân mình thông qua hoạt động đồng đẳng và mô hình Câu lạc bộ. Ngay sau khi được chọn làm điểm dự án, Ủy ban nhân dân và xã Đoàn Vạn Trạch đã rất ủng hộ và dưới sự hướng dẫn và hỗ trợ của Ủy ban dân số gia đình trẻ em và Ngân hàng tái thiết Đức đã nhanh chóng triển khai thực hiện dự án.

Nhận thấy ý nghĩa của Dự án như vậy cho nên ngay khi có quyết định chọn làm điểm dự án, Uỷ ban nhân dân xã đã chỉ đạo thành lập Ban quản lý dự án, ban chủ nhiệm Câu lạc bộ đồng đẳng tuyên truyền về sức khoẻ sinh sản, sức khoẻ tình dục. Ban quản lý, ban chủ nhiệm và nhóm đồng đẳng viên đã được uỷ ban dân số gia đình và trẻ em tổ chức tập huấn kiến thức và phương pháp kỹ năng truyền thông. Nhóm đồng đẳng viên ban đầu chỉ có 10 người đều đang ở trong độ tuổi vị thành niên, thanh niên, là những người cốt cán năng nổ, có tâm huyết với phong trào Đoàn. Tháng 5 năm 2005, “Góc thân thiện”, một địa chỉ tư vấn trực tiếp về sức khoẻ sinh sản cho thanh niên đã mở cửa ở văn phòng xã Đoàn. Nhóm đồng đẳng viên cũng bắt đầu tổ chức các buổi tuyên truyền và truyền thông lồng ghép thông qua các buổi sinh hoạt ở các chi đoàn thôn xóm và trường học. Đoàn thanh niên cũng đã kết hợp chặt chẽ với Hội phụ nữ và cộng tác viên dân số của xã để tuyên truyền cho Dự án. Nhờ vậy mà mới chỉ trong một thời gian ngắn, hầu hết vị thành niên thanh niên trong xã đều được biết đến “Góc thân thiện” và nhóm đồng đẳng viên. Ban đầu còn e ngại rụt rè nhưng rồi số lượng vị thanh niên đến với “Góc thân thiện” ngày một nhiều, các buổi sinh hoạt chi đoàn truyền thông cũng thu hút được nhiều người tham gia hơn và những câu hỏi, những thắc mắc cũng cởi mở hơn, mạnh dạn hơn. Theo số liệu của Hội phụ nữ và cộng tác viên dân số tỉnh Quảng Bình thì tỷ lệ kết hôn sớm hay nạo phá thai, mang thai nài ý muốn ở xã vạn Trạch từ năm 2006 đến nay đã giảm một cách đáng kể so với trước.

Hiện nay, các hoạt động chính của dự án gồm có: Truyền thông trực tiếp tại “Góc thân thiện”; Sinh hoạt Câu lạc bộ đồng đẳng viên; truyền thông và truyền thông lồng ghép của đồng đẳng viên thông qua các buổi sinh hoạt chi Đoàn, nói chuyện trong các buổi kỷ niêm ngày lễ tết. Nài ra điểm dự án xã Vạn Trạch cũng đưa ra ý tưởng tổ chức các cuộc thi tìm hiểu kiến thức về sức khoẻ sinh sản, sức khoẻ tình dục cho vị thành niên thanh niên của 13 thôn và một trường học trong xã. Thông qua các phần thi như: ứng xử, tìm hiểu kiến thức, hùng biện, tiểu phẩm…đã cho thấy tầm hiểu biết của vị thành niên thanh niên đang ngày càng được nâng cao. Các cuộc thi này đã thu hút rất đông số Đoàn viên thanh niên trong xã tham gia.

Bên cạnh những kết quả và thành công đạt được thì khó khăn lớn nhất của điểm dự án Vạn Trạch hiện nay là nguồn nhân lực. Bởi vì đây là một vùng quê nghèo nên phần lớn đoàn viên thanh niên đều đi làm thuê xa quê, đội ngũ đồng đẳng viên hầu hết đang đi học nên bị hạn chế về thời gian hoạt động. Đội ngũ này cũng thường xuyên bị thay đổi do các đồng đẳng viên đi học đại học, học nghề, và cứ mỗi lần bổ sung thành viên mới lại phải tổ chức tập huấn lại từ đầu vừ tốn kém thêm kinh phí lại mất nhiều thời gian.

Hiện nay thời gian thực hiện dự án cũng sắp kết thúc, nhưng Uỷ ban nhân dân xã Vạn Trạch cho biết dù không còn kinh phí hỗ trợ thì xã trích ngân sách xã để tiếp tục duy trì mô hình hoạt động này. Đây là một điều đáng mừng cho vị thành niên, thanh niên Vạn Trach. Và cũng hy vọng những mô hình chăm sóc sức khoẻ sinh sản như thế này xẽ còn được nhân rộng thực hiện ở nhiều địa phương khác.

Nguyễn Thị Bích Thuỷ
Lớp phát thanh k26, Học viện BC&TT