Nơi khởi sinh phố sách Đinh Lễ

2018-10-17 08:23:26

(Sóng trẻ) - Chiếc cầu thang cũ kĩ dẫn lên không gian sách Mão - nơi được coi là thánh địa sách của Hà Nội. Thánh địa sách này nằm kín đáo trong tập thể số 5, Đinh Lễ, Hà Nội. Tháng 5 năm vừa qua bà Mão qua đời. Từ khi vắng bóng bà hoàng phố sách, hoạt động của tiệm sách lâu đời bậc nhất Hà thành có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, ông Luy chưa một lần có ý định đóng cửa hiệu.

Bén duyên với cô thủ khoa Phạm Mão

Bà Mão vốn là sinh viên xuất sắc của đại học Tổng hợp Hà nội. Còn ông Luy theo học ngành sư phạm và sau này vừa đảm nhận công tác giáo dưỡng phạm nhân vừa dạy các chiến sĩ công an. Qua một người bạn, ông gặp và cảm mến bà Mão. Những năm khó khăn, họ và cô con gái nhỏ Ngọc Anh sống nhờ đồng lương eo hẹp. Nghề bán sách được khởi sự khi bà nghỉ làm tại Tổng công ty phát hành sách Việt Nam.

Ông Luy vừa là chủ tiệm sách vừa là một nhà thơ với 8 tập thơ đã xuất bản

Vay vàng in sách

Ông Luy kể lại số tài sản khi đó họ sở hữu: một bộ bàn ghế, một chiếc giường và một cái tủ. Chiếc nôi gỗ có lẽ là kỉ vật mà ông rất trân trọng. Ông kể: "Ngày đó, tôi với bà Mão mượn được chiếc xe nôi để bày sách bán dọc bờ hồ Hoàn Kiếm. Vài năm sau, có được chút tiền, vợ chồng tôi quyết định mua căn phòng 18m2 trong khu tập thể số 5 này. Nhiều người bảo tôi và bà ấy dở hơi khi mua nhà bán sách trong ngõ sâu". Quyết định ấy đã đúng khi tiệm sách của ông bà ngày càng hút những người yêu sách, yêu cả không gian nhẹ nhàng của khu tập thể. Không ồn ào, không có tiếng xe cộ, những vị khách cứ thỏa sức tìm và đọc trong sự yên tĩnh.

Ông Luy lật giở những tấm ảnh kỉ niệm của ông và bà

Bước nặt lớn nhất trong sự nghiệp sách của ông bác phải kể đến việc dám in cuốn Almanach - những nền văn minh thế giới. Cuốn sách được coi là tri thức tổng hợp bao quát hầu hết các lĩnh vực quan trọng trong cuộc sống. Việc mua bản quyền và xin giấy phép xuất bản cuốn sách tiêu tốn rất nhiều tiền. Ông Luy và bà Mão lại vay vàng in sách. Ông tâm sự: "Bà ấy là người quyết đoán và mạnh mẽ". Người ta nhắc nhiều đến lợi nhuận ông bà có được nhờ cuốn Almanach. Nhưng phải bản lĩnh lắm mới dám đánh cược cơm áo của cả gia đình vào một cuốn sách.

Phố Đinh Lễ vắng bóng bà hoàng bán sách

Sau khi bà Mão qua đời, ông Luy dừng việc liên kết in sách. Tiệm sách của ông hiện nay có chừng 4-5 nhân viên, đa phần là sinh viên các trường đại học. Tấm biển "nhà sách Mão" không quá lớn treo dưới một gốc cây cổ thụ ở tầng 1. Ông Luy chỉ mở cửa hiệu đến khoảng 5 giờ chiều. Năm gian sách với hàng triệu đầu sách của ông không chỉ là nơi giao lưu giữa người mua - kẻ bán mà còn là chốn trao đổi, trò chuyện của dân nghiền sách.

Chiều hôm tôi ghé thăm ông, tình cờ gặp một nữ giảng viên đại học. Chị vô tình hỏi: ông ơi bà đi đâu rồi ạ? Ông tay đang cầm cuốn sách, bỗng run run: "Bà đi rồi. Cháu lâu rồi không đến mua sách phải không?". Căn phòng rộng lớn bỗng trầm xuống. Thì ra, có những vị khách mà suốt cả thời đại học của họ gắn với tiệm sách bà Mão. Theo chân ông, chúng tôi vào "tư dinh" của ông bà, thắp một nén nhang đến người khởi sinh phố sách Đinh Lễ

Ông Luy dẫn khách vào thăm viếng người vợ đã khuất

Kho sách chất cao đến tận nóc gian phòng của ông thật dễ khiến kẻ ham đọc cảm thấy thích thú. Bộ bàn ghế bày chính giữa phòng thay cho lời mời chân thành nhất của người thi sĩ già. Rằng: "Cứ đến đọc, các bạn không mua cũng không sao. Vì tri thức đã tổng hợp trong sách cho chúng ta thì cớ gì ta lười đọc".

"Người giữ lửa cho sách", "ông hoàng phố sách" hay "ông vua sách" là những cái tên người ta gọi ông. Với cả "vương quốc 5 gian sách " như bây giờ thì gọi ông là vua sách cũng phải. Tuy nhiên, hiếm một ông vua nào mà hóm hỉnh và nhiệt với sách như thi sĩ già Lê Luy.

Kho sách khổng lồ chất cao tận nóc gian phòng

Ông kể về người vợ quá cố, về những vất vả bằng giọng rất lạc quan, yêu đời. Ông trân quý niềm đam mê của bà. Thời đại nghe nhìn, những hiệu sách như của ông góp phần không nhỏ duy trì văn hoá đọc sách cho xã hội. Cũng vì thế mà ông kiên quyết gắn bó với sách đến khi nào không còn sức nữa mới thôi. Như là thức hiện một lời hứa với người vợ của mình.

Mai Linh