Tri thức nấu cỗ Bát Tràng được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Tri thức nấu cỗ Bát Tràng hình thành và được truyền dạy qua nhiều thế hệ, chủ yếu bằng phương pháp học nghề trong gia đình và “phường cỗ”. Mâm cỗ Bát Tràng nổi bật bởi cách tổ chức ẩm thực chặt chẽ, đề cao sự chuẩn mực trong sắp đặt, cân đối hương, sắc, vị, kết hợp với việc lựa chọn nguyên liệu theo mùa và thực hành kỹ thuật chế biến dựa trên những khẩu quyết dân gian như “Luộc gà không sôi, canh trong mới ngọt” hay “Cỗ khéo hơn cỗ đầy”.

Hệ thống món ăn gồm đầy đủ các thành phần từ món mặn, xào, canh, luộc đến chè kho, xôi vò… thể hiện triết lý âm dương, ngũ hành trong tư duy ẩm thực Việt. Sự tinh tế và trang trọng của cỗ Bát Tràng còn được tăng giá trị nhờ việc sử dụng đồ gốm truyền thống trong bày biện và phục vụ, tạo kết nối hài hòa giữa nghệ thuật làm gốm và văn hóa ẩm thực của địa phương.

Ngoài kỹ thuật nấu nướng, tri thức nấu cỗ bao gồm quy tắc phân công trong phường cỗ, cách thức tiếp đãi và thực hành lễ nghĩa trong quan hệ họ tộc, làng xóm. Các nhà nghiên cứu đánh giá đây là di sản sống, phản ánh nếp sống trọng lễ, trọng hòa khí và khả năng lưu giữ tri thức dân gian đặc sắc của cộng đồng.

Ngày 27/6/2025, Bộ VHTT&DL đã ban hành Quyết định ghi danh “Tri thức nấu cỗ Bát Tràng” vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, tạo động lực để địa phương thúc đẩy chương trình truyền dạy, bảo tồn công thức và phong cách trình bày cỗ, cũng như phát triển hoạt động du lịch văn hóa gắn với ẩm thực làng nghề.

Lễ công bố đồng thời mở màn cho chuỗi hoạt động trải nghiệm tại địa phương như trình diễn nấu cỗ truyền thống, trưng bày tư liệu, triển lãm ảnh, hội chợ gốm sứ và workshop giới thiệu kỹ thuật nấu cỗ. Ban tổ chức kỳ vọng các hoạt động này sẽ thu hút đông đảo người dân và du khách, góp phần quảng bá hình ảnh Bát Tràng, vùng đất nơi giá trị văn hóa lâu đời được bảo tồn và tiếp nối trong đời sống hiện đại.