Việt Nam qua ống kính nghệ thuật của nhiếp ảnh gia Andy Soloman
(Sóng trẻ) - Hơn ba thập kỷ gắn bó với Việt Nam, nhiếp ảnh gia người Anh - Andy Soloman vẫn nhớ như in những ngày đầu cầm máy lang thang trên các con phố Hà Nội, ghi lại nhịp sống đời thường. Với ông, Việt Nam không chỉ là nguồn cảm hứng sáng tác, mà còn là nơi nuôi dưỡng tình yêu và triết lý nghệ thuật về con người, văn hoá và ký ức.
Từ chuyến đi ngắn trở thành hành trình dài
Nhiếp ảnh gia Andy Soloman, sinh năm 1962 tại thành phố Bristol (Anh), từng là phóng viên ảnh năng động của một tờ báo quốc tế. Tháng 10 năm 1992, trong một chuyến công tác tới Hong Kong, tinh thần phiêu lưu của tuổi trẻ đã thôi thúc ông rong ruổi khắp châu Á, và Việt Nam trở thành điểm dừng chân đặc biệt. Dự định ban đầu chỉ kéo dài vài tuần, nhưng rồi ông ở lại đến ba tháng, và sau đó là bảy năm gắn bó với Hà Nội. Năm 1994, ông kết hôn với một cô gái Việt Nam, mối duyên đưa hai nền văn hoá xích lại gần nhau hơn. Và rồi hai con trai của họ đều sinh ra và lớn lên trong những năm tháng ấm áp tại mảnh đất này.

Andy Soloman đặt chân đến Việt Nam trong giai đoạn đất nước đang từng bước chuyển mình, tràn đầy cơ hội và khát vọng đổi thay. Ông cảm nhận rõ nhịp sống sôi động, tinh thần cởi mở cùng vẻ đẹp mộc mạc, chân thực của con người nơi đây. “Việt Nam là giấc mơ của một nhiếp ảnh gia”, ông chia sẻ. Bị mê hoặc bởi sự đa dạng văn hoá và nét đời thường giản dị, từ người nông dân cần mẫn trên cánh đồng, đến nhịp phố phường tấp nập, Andy luôn muốn lưu giữ tất cả những điều mắt thấy, lòng cảm nhận.
Những ngày đầu không hề dễ dàng, nhưng ông nhanh chóng hoà mình vào nhịp sống Việt Nam. Andy học cách hiểu văn hoá và phong tục bằng việc tham dự các lễ hội, cùng ăn bữa cơm gia đình, lắng nghe những câu chuyện đời bình dị. Chính những cuộc gặp gỡ ấy giúp ông khám phá ra nhiều điều mới mẻ, nuôi dưỡng cảm hứng sáng tạo và mở ra một hành trình nhiếp ảnh đầy nhân văn, nơi mỗi bức ảnh là một mảnh ghép của cuộc sống, của tình người.

Văn hoá Việt – mạch nguồn nuôi dưỡng cảm hứng nghệ thuật
Những năm tháng sống ở Việt Nam không chỉ đem đến cho Andy Soloman trải nghiệm phong phú, mà còn mở ra một hướng đi mới trong nghệ thuật nhiếp ảnh của ông. Andy hòa mình vào nhịp sống thường nhật, cùng người dân đi chợ, uống trà, trò chuyện về những điều giản dị nhất trong cuộc sống. Chính từ những khoảnh khắc gần gũi ấy, ông tìm thấy nguồn cảm hứng dồi dào cho sáng tác.
“Tôi không muốn ảnh của mình chỉ dừng lại ở vẻ đẹp thị giác. Điều tôi mong là người xem có thể cảm nhận được cảm xúc và câu chuyện đằng sau mỗi khuôn hình”, Andy chia sẻ. Trong ống kính của ông, những điều nhỏ bé nhất như một nụ cười hiền, ánh mắt đầy suy tư hay cái bắt tay thân tình đều trở thành chi tiết quý giá. “Tôi tin rằng chính những điều nhỏ nhặt ấy lại chứa đựng những thông điệp lớn lao”, ông nói thêm.
Khi được hỏi về ảnh hưởng của văn hóa Việt Nam trong quá trình sáng tác, Andy cho rằng chính sự hiếu khách và cởi mở của con người nơi đây đã giúp ông dễ dàng kết nối. “Mỗi khi tôi ngồi xuống trò chuyện với người dân, họ đều sẵn lòng chia sẻ về cuộc sống của mình. Và chính những câu chuyện ấy khiến bức ảnh trở nên sống động hơn bao giờ hết”, ông bộc bạch.

Một trong những kỷ niệm khó quên của ông là bức ảnh chụp những người lái xích lô trên phố Nguyễn Quang Bích (Hà Nội, năm 1992). “Tôi chỉ định dừng lại chụp vài tấm hình, nhưng họ đã gọi tôi vào ngồi uống trà, rồi mời ăn trưa ngay bên vỉa hè”, ông kể. “Ngay tại thời điểm đó, một người phụ nữ dắt hai cô con gái nhỏ ra, trao cho chúng bó hoa hồng. Hai đứa trẻ nắm tay nhau, rụt rè mang hoa đến tặng tôi. Khoảnh khắc ấy thật sự khiến tôi xúc động, trở thành một kỷ niệm không bao giờ quên.”
Qua mỗi tác phẩm của mình, nhiếp ảnh gia Andy Soloman hy vọng mang đến cho người xem cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống đa dạng và phong phú của Việt Nam, đó là những niềm vui nhỏ bé đến cả những khó khăn mà người dân phải đối mặt hàng ngày. Phong cách nghệ thuật của vị nhiếp ảnh gia đã trở thành cầu nối, giúp ông kết nối không chỉ với những con người mà còn với những câu chuyện lịch sử, văn hóa đầy sắc màu tại Việt Nam.

Việt Nam từ quá khứ tới hiện tại
Sau thành công của dự án “Echoes: Vietnam Retraced” (Những tiếng vọng – Tìm lại Việt Nam trong quá khứ), đây là một công trình nghệ thuật mà ông đã khởi xướng từ hai năm trước, nhằm ghi lại những hành trình độc đáo của mình tại miền Bắc và miền Trung Việt Nam, kéo dài từ tháng 10 năm 1992 đến tháng 1 năm 1993. Dự án này được coi như một hành trình tìm kiếm sâu sắc, khi Andy quyết định quay lại những địa điểm đã từng ghé thăm để tìm kiếm những nhân vật trong các bức ảnh mà ông đã ghi lại hơn 30 trước.

Và sắp tới đây nhiếp ảnh gia Andy Soloman lại tiếp tục khởi động một hành trình mới mang tên “Continuum:Vietnam” (Tiếp nối:Việt Nam). Nếu Echoes là cuộc trở về để tìm lại những con người và ký ức đã từng đi qua ống kính hơn ba thập kỷ trước, thì Continuum lại mở ra một chương mới, nơi những câu chuyện ấy được nối dài trong hiện tại, phản ánh sự chuyển mình của đất nước và con người Việt Nam hôm nay. Dự án khởi đầu với buổi triển lãm cùng tên, sẽ diễn ra tại số 2 Lê Thái Tổ (Hà Nội), từ ngày 1/11 - 30/11/2025.

Triển lãm hứa hẹn mang đến cho công chúng cái nhìn sâu sắc hơn về một Việt Nam đang phát triển từng ngày nhưng vẫn giữ được những giá trị nguyên bản, qua góc nhìn tinh tế, nhân văn và đầy cảm xúc của nhiếp ảnh gia người Anh. Đây không chỉ là một dự án nghệ thuật, mà còn là một cuộc đối thoại giữa ký ức và hiện thực, giữa quá khứ và tương lai của Việt Nam.