Áp lực sau “khủng hoảng” sao kê, các nghệ sĩ có xa rời hoạt động từ thiện?

(Sóng trẻ) - Thời gian gần đây, dư luận nổi lên “làn sóng” sao kê, đòi hỏi sự minh bạch từ những nghệ sĩ được “chọn mặt gửi vàng” để làm thiện nguyện. Liệu “làn sóng” này có khiến nghệ sĩ không muốn làm từ thiện?

Sau sao kê là.....bỏ làm từ thiện?

“Sao kê” là từ khóa bất ngờ được nhiều người sử dụng mạng xã hội nhắc đến trong nhiều ngày qua. Việc này xuất phát từ chuyện danh hài Hoài Linh đứng ra kêu gọi quyên góp từ khán giả, người hâm mộ trên mạng xã hội với số tiền hơn 13 tỷ đồng. Nhưng sau hơn 6 tháng kể từ ngày dừng nhận tiền quyên góp, số tiền ấy vẫn nằm trong tài khoản của Hoài Linh - thông tin này được công khai sau lời “tố” từ tài khoản mạng xã hội của một nữ doanh nhân.

Trấn Thành là nghệ sĩ đầu tiên công bố gần 1.000 trang sao kê số tiền 9,6 tỷ đồng từ thiện. Ngay sau tuyên bố không nhận đến 120 tỷ đồng như tin đồn của Trấn Thành thì cùng ngày (7/9), MC Đại Nghĩa kê khai các hoạt động từ thiện của anh, trong đó có việc giải ngân số tiền 3 tỷ đồng được Trấn Thành chuyển vào năm 2020.

Chiều 17/9, vợ chồng ca sĩ Thuỷ Tiên – Công Vinh “tung” 18.000 trang giấy sao kê và livestream tại chi nhánh ngân hàng Vietcombank Quận 7 (TP. Hồ Chí Minh) trên Fanpage chứng minh sự trong sạch của mình trong đợt kêu gọi ủng hộ miền Trung vào cuối năm 2020. Sau khi công bố số tiền gửi vào tài khoản cá nhân trong đợt lũ là 177 tỷ 520 triệu đồng, cô khẳng định không kêu gọi quyên góp từ thiện từ cộng đồng nữa. Cô nói: "Do đợt này đã kết thúc chuyến từ thiện nên số tiền lãi này Tiên dự định để dành lại cho những đợt từ thiện sau. Tuy nhiên, sau chuyến đi vừa rồi Tiên nhận ra mình vẫn còn nhiều thiếu sót nên Tiên sẽ không kêu gọi từ thiện nữa, xin phép các nhà hảo tâm cho Tiên chuyển số tiền này đến Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ạ. Còn những trường hợp chuyển khoản nhầm khác rồi xin hoàn tiền lại Tiên đều chi bằng tài khoản cá nhân".

Trước đó, một vài nghệ sĩ đã bày tỏ thái độ “cự tuyệt” với vận động tiền từ thiện sau khi bị dân mạng “réo đòi” sao kê. Ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng dù bảo mật thông tin tài khoản nhưng vẫn kịp tuyên bố, từ nay về sau, anh sẽ tự bỏ tiền túi ra làm. Cựu người mẫu Trang Trần công bố toàn bộ giấy tờ giao dịch, sao kê từ thiện suốt hơn 3 tháng qua trên Facebook và thông báo chính thức dừng lại việc đồng hành cùng bếp ăn miễn phí mùa dịch.

Động thái của các nghệ sĩ này khiến nhiều người hâm mộ và cư dân mạng lo lắng nếu nghệ sĩ gặp quá nhiều căng thẳng, áp lực sau “khủng khoảng” sao kê, rất có thể họ sẽ từ bỏ việc đứng ra kêu gọi từ thiện, hỗ trợ đồng bào hoạn nạn.

Không xuất phát từ Tâm, việc từ thiện sẽ dừng rất sớm

Giữa những thông tin tiêu cực, các cuộc đấu tố qua lại như bộ phim dài tập chưa có hồi kết của Showbiz Việt, rất nhiều nghệ sĩ vẫn chọn cách làm từ thiện một cách âm thầm và lặng lẽ.

Hà Anh Tuấn là nghệ sĩ đầu tiên quyên góp phòng, chống dịch Covid - 19. Trong đợt phát dịch lần thứ 4 này nam ca sĩ đã ủng hộ 1 tỷ đồng cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bắc Giang mua thiết bị y tế cần thiết. Hay mới đây, khi dịch bệnh tại TP.Hồ Chí Minh bùng phát anh đã góp 25 tấn gạo, 50 nghìn trứng gà và 300 lít dầu ăn cho nhiều bếp ăn từ thiện trên địa bàn thành phố. Trước đó, nam ca sĩ đã nhiều lần ủng hộ tiền và vật tư y tế để chung tay cùng cộng đồng, đất nước đẩy lùi dịch bệnh. Không dừng lại ở đó anh chủ động đề nghị sẽ tiếp tục tài trợ các tỉnh thành khác dựa trên diễn biến của dịch bệnh Covid - 19.

Ca sĩ Hà Anh Tuấn nổi tiếng với phát ngôn: “Khoe nhau nhiều tiền hơn để làm gì? Bây giờ phải khoe tôi cứu được bao nhiêu người.”

Mấy tháng TP.Hồ Chí Minh căng mình chống dịch là từng ấy thời gian nghệ sĩ Quyền Linh phải tự cách ly trong phòng, không dám ôm vợ con, ăn cơm cùng họ dù rất muốn. Mới đây, trong một chương trình truyền hình, Quyền Linh đã trải lòng: “Tôi làm thiện nguyện gần 20 năm nay, cảm giác như là bản ngã của mình”. Bên cạnh việc đóng góp 2,2 tỷ hỗ trợ mua Vaccine, nghệ sĩ Quyền Linh còn làm lay động trái tim nhiều người với hình ảnh mang dép tổ ong, mặc áo mưa vì thiếu đồ bảo hộ đến vác từng bao gạo, nhu yếu phẩm cho bà con nghèo, những người ở khu phong tỏa.

Không chỉ bỏ ra khoản tiền lớn để hỗ trợ mua thực phẩm, mua xe cứu thương trong đợt dịch này, vợ chồng nghệ sĩ Việt Hương – Hoài Phương còn trực tiếp đến các điểm cứu trợ trên khắp địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Mặc mọi thị phi bủa vây, hai vợ chồng nghệ sĩ kín mít trong bộ đồ bảo hộ ướt đẫm mồ hôi, không quản ngày đêm vẫn lái xe tặng bình oxy mang đến cơ hội sống cho nhiều bệnh nhân nguy kịch khiến nhiều người không khỏi xúc động và cảm phục.

Dưới những bài báo viết về hoạt động từ thiện của nghệ sĩ Việt Hương, tài khoản Ngọc Sương Huỳnh chia sẻ: “Rất hoan nghênh các việc làm có ý nghĩa của của ekip nghệ sĩ Việt Hương đóng góp của các bạn thực sự đã giúp đỡ, làm vơi đi phần nào khó khăn của nhiều hoàn cảnh... Làm từ thiện thì mỗi người một cách, có người làm một cách âm thầm cũng tốt, còn việc làm lan tỏa việc làm tốt để mọi người hưởng ứng thì càng tốt hơn, cốt là ở cái tâm. Chúc ekip Việt Hương nhiều sức khỏe, nhiều phước báu!”

Tài khoản “Hoàng Long” chia sẻ: “Làm từ thiện giờ cũng khổ, quay lên mạng cho mọi người biết cũng bị bảo là đánh bóng tên tuổi mà không quay đưa lên lại bảo ko có bằng chứng lại bị những người như bạn bảo ko có bằng chứng ăn chặn tiền ủng hộ thì sao?”

Mới đây, trong một trao đổi trên báo điện tử Đại Đoàn Kết, ca sĩ Thái Thùy Linh chia sẻ quan điểm riêng của bản thân về hoạt động từ thiện.

"Gần đây có nhiều thị phi liên quan đến nghệ sĩ và thiện nguyện nhưng tôi tin tưởng vào con đường mình đang đi và công việc mình đang làm. Tôi luôn luôn xác định khi làm thiện nguyện là vì ai, mình muốn giúp gì cho họ và đã giúp được chưa, chứ không quá quan tâm đến việc người ta nghĩ và đánh giá như thế nào. Nếu không giải quyết được các câu hỏi đó thì sẽ dừng lại công việc này từ rất sớm.”

Với ca sĩ Thái Thùy Linh điều ý nghĩa nhất trong quá trình làm thiện nguyện là làm cho nhiều thanh niên sống hướng thiện và những người có thành kiến với thiện nguyện thay đổi quan điểm chứ cô không phải làm để đánh bóng tên tuổi hay vì một lý do nào khác.

Thiện từ Tâm và Tầm

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Hoàng Thị Huế (Đoàn luật sư Hà Nội) bày tỏ ý kiến: “Hoạt động từ thiện không phải là một giao dịch dân sự được thông qua hợp đồng hay ủy quyền mà chỉ là sự đóng góp dựa trên tinh thần tự nguyện, không ràng buộc pháp lý. Thực tế, chưa có một chế tài nào quy định bắt buộc phải sao kê khi thực hiện hoạt động từ thiện.”

Theo luật sư Hoàng Thị Huế, các nghệ sĩ thực hiện hoạt động từ thiện nên thông qua các tổ chức nhà nước như Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội chữ thập đỏ Việt Nam… vì các tổ chức này cũng nhân danh nhà nước, như thế vừa đảm bảo lòng tin của dân, vừa lại được kiểm soát một cách chặt chẽ.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận, nghệ sĩ làm từ thiện chỉ mang tính tự phát, là một hoạt động cá nhân, không có tính chuyên nghiệp, cam kết cá nhân rất thấp. Tiền từ thiện cũng không phải do cá nhân hay gia đình bỏ ra hoàn toàn mà chủ yếu là huy động từ cộng đồng mà nghệ sĩ chỉ là người đại diện.

PGS.TS.Nguyễn Thị Tố Quyên - Phó trưởng khoa Xã hội học (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) nhận định: “Nếu như người đi làm từ thiện đã nhận sự trợ giúp, ủng hộ từ những người ngoài thì buộc họ phải có trách nhiệm với số tiền đó bằng cách kê khai chuẩn xác nhất nguồn ra, vào của số tiền đó ngay từ ban đầu. Sự việc này sẽ rất đơn giản khi bản thân người làm từ thiện tự giác công khai minh bạch tất cả các hoạt động thiện nguyện của mình.”

Với cương vị là một nhà nghiên cứu xã hội học PGS.TS Nguyễn Thị Tố Quyên cho rằng để bản thân định hướng dư luận là điều không thể mà nó phải là sự lên tiếng, vào cuộc của các cơ quan truyền thông chính thống, còn cá nhân thì vẫn có những hạn chế nhất định. Nhưng, tất cả đều từ cái tâm mà ra, nếu nghệ sĩ xác định tốt được việc họ cần làm ngay từ đầu thì không ai có thể phê phán, kêu ca.

Từ những câu chuyện nghệ sĩ làm từ thiện như Trấn Thành, Thủy Tiên… nghệ sĩ khi làm từ thiện có lòng tốt, tâm sáng thôi chưa đủ, mà phải luôn sẵn sàng chứng minh được sự minh bạch của mình khi dùng tiền của người khác để làm thiện nguyện. Để tránh những lời chất vấn, đàm tiếu từ dư luận, nghệ sĩ tham gia thiện nguyện cần có cơ sở để chứng minh được nguồn thu và nguồn chi; có thể là giấy biên nhận, danh sách ký nhận, biên bản bàn giao giữa hai hoặc ba bên; hình ảnh chứng minh, phiếu chuyển tiền từ ngân hàng...

Nghệ sĩ kêu gọi từ thiện là hành động đẹp, lan toả lối sống tích cực, tinh thần “lá lành đùm lá rách” đến những người xung quanh. Những lùm xùm gần đây đòi hỏi người làm tự thiện phải tiệm cận sự chuyên nghiệp, minh bạch, công khai cho dù là nghệ sĩ hay bất cứ cá nhân, tổ chức nào. Có như vậy, sẽ không còn bất cứ điều gì gây cản trở hay làm gián đoạn câu chuyện từ thiện.

Quan điểm bạn đọc thế nào về vấn đề áp lực sau “khủng hoảng” sao kê, liệu các nghệ sĩ Việt có xa rời hoạt động từ thiện? Quý độc giả có thể tham gia bình luận, đóng góp ý kiến của mình qua địa chỉ:

s[email protected]