Bạo lực lạnh trong môi trường học đường: Khi bạo lực không cần dùng đến “bạo lực”

(Sóng trẻ) - Không cần vũ khí, hành động bạo lực, không cần tới những lời mắng nhiếc, đe dọa, chỉ cần một sự im lặng- sự im lặng kéo dài bất tận để bạo lực một người gây nên những hệ lụy tiêu cực, ảnh hưởng nặng nề đến nạn nhân và toàn xã hội.

Bạo lực nhưng không cần dùng tới “bạo lực”

Bạo lực lạnh là khi một cá nhân, một tập thể, một tổ chức, một cộng đồng có những hành động, thái độ xem nhẹ cảm xúc, thờ ơ, thậm chí cô lập, giảm thiểu hoặc ngừng mọi giao tiếp bằng lời nói và thể chất từ một chiều một cách tiêu cực và cực đoan đối với một cá nhân nào đó khiến nạn nhân cảm thấy bị tổn thương, chán nản, lo âu, cô đơn, suy sụp.

Cẩm Tú - học sinh lớp 7 của một trường THCS trên địa bàn TP HCM chia sẻ: “Ở lớp em có một bạn nam bị nhóm bạn nam kia trong lớp ghét lắm, các bạn ấy không muốn chơi chung với bạn, không chịu làm việc nhóm với bạn, còn kêu bọn em không được chơi chung với bạn nữa, bạn ấy chỉ lủi thủi một mình, không dám nói chuyện với ai. Em cũng sợ không có ai chơi cùng nên không dám nói gì”.

“Bạo lực lạnh” như một cơn lốc khổng lồ “bao phủ” cả lớp học, chỉ để lại những “lớp học im lặng”, ánh nhìn soi xét, sự hả hê của kẻ bắt nạt và nỗi sợ hãi của nạn nhân và cả những người xung quanh.

Trong môi trường học đường, bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân của “bạo lực lạnh” và tương tự, bất kỳ ai cũng có thể là kẻ bắt nạt. 

Em N.T.T sinh sống tại TP.HCM từng bị cô dạy toán cô lập, “không để ý”, không nói chuyện thậm chí khi em hỏi bài cô cũng không trả lời chỉ vì…em không đi học thêm toán ở lớp của cô.

Từ những năm về trước, thực trạng bạo lực học đường chưa bao giờ là hết “hot” nhưng chủ yếu vẫn là bạo lực “nóng”- bạo hành thể chất, dùng những lời lẽ cực đoan, tiêu cực khủng bố tinh thần nạn nhân gây nên những tổn thương về thể chất lẫn tinh thần, Bạo lực lạnh khi ấy đã xuất hiện nhưng chưa phổ biến. 

Hiện nay, “bạo lực học đường” ngày càng trở nên tinh vi, kẻ bắt nạt vẫn muốn “thể hiện quyền lực”, “thỏa mãn ham muốn” nhưng không muốn phải gánh trách nhiệm. Từ đó, bạo lực học đường phát triển thành hai loại: bạo lực “nóng” và bạo lực “lạnh”- một hình thức bạo lực khó nhận diện hơn.

Trong thời đại của công nghệ số, MXH là con dao hai lưỡi, trở thành một trong những “vũ khí” khác của những kẻ bắt nạt. Chúng sẵn sàng “kick” nạn nhân khỏi group chat chung của lớp, lập nhóm bàn tán, bịa đặt sau lưng nạn nhân khiến nạn nhân trở nên căng thẳng, bức bối, thậm chí có những biểu hiện tổn thương tâm lý như: rối loạn lo âu, nhận hết mọi tội lỗi “không phải của mình” thành của mình, tự làm tổn thương chính mình. 

Em T.N.V (TP HCM), từng suy sụp tới mức lấy dao lam rạch nhiều nhát trên tay chỉ vì bị các bạn xa lánh, cô lập trên lớp dù em đã cố gắng hòa nhập, thậm chí “lấy lòng” các bạn. Đỉnh điểm là khi em từng có ý nghĩ tự tử bằng thuốc ngủ vì nghĩ “chết mới là sự giải thoát”. 

Cần phải có những giải pháp thiết thực 

Chị Đoan - Phụ huynh có con đang học lớp 7 tại một trường THCS trên địa bàn TP.HCM: “Thấy con về nhà kể, trên trường có mấy bạn bị cô lập không ai chơi chung, tôi thật sự rất quan ngại và lo lắng, có khi nào sau này con mình cũng bị không? Chỉ biết dặn con, trên lớp có chuyện gì thì phải về kể mẹ ngay.” 

Phụ huynh, gia đình cần có những hành vi đúng chuẩn mực, làm “gương sáng” cho con cái noi theo, để các em học được lòng biết ơn, hoàn thiện cả về tâm hồn lẫn đạo đức. Phụ huynh cần chủ động cho con cái tham gia các workshop, các lớp về kỹ năng sống, những buổi chia sẻ về bạo lực học đường từ các chuyên gia để các em có đầy đủ hành trang về phòng chống bạo lực học đường đặc biệt là “Bạo lực lạnh” trong môi trường học đường.

Chuyên gia tâm lý, diễn giả truyền cảm hứng, thầy Đào Ngọc Cường chia sẻ, Ban giám hiệu nhà trường nên tổ chức những hoạt động nói chuyện chuyên đề, mời công an đến nói chuyện về bạo lực học đường về phòng chống tệ nạn xã hội, sử dụng mạng an toàn. Thầy cô cũng nên học thêm những khóa học về kỹ năng sống để giảng dạy, giáo dục lại cho các em.

Bản thân các em học sinh cũng cần có lối sống lành mạnh tránh xa phim ảnh, trò chơi bạo lực và các tệ nạn xã hội, thân thiện, hòa đồng và xây dựng tình bạn lành mạnh, kiềm chế cảm xúc, đặc biệt là các cảm xúc tiêu cực, khéo léo và kịp thời trong giải quyết các hiểu nhầm, xích mích, nhận biết nguy cơ bị bạo lực học đường, tự chủ, không để bị lôi kéo, tham gia các vụ việc bạo lực học đường, tìm hiểu các thông tin pháp luật liên quan đến phòng, chống bạo lực học đường.

Phòng chống bạo lực học đường đặc biệt là bạo lực lạnh trong môi trường học đường không phải là trách nhiệm một cá nhân hay một tổ chức nào mà là trách nhiệm chung của cả học sinh, phụ huynh, giáo viên, nhà trường và xã hội.