Bỏ đình chỉ học: Bước tiến nhân văn hay thử thách kỷ cương học đường?

Những ngày qua, sự việc một giáo viên ở Hà Nội bị học sinh túm tóc để giành đồ chơi, cùng với quy định thay đổi hình thức kỷ luật mới của BGD&ĐT đã gây xôn xao dư luận. Liệu đây là bước tiến nhân văn hay thách thức kỷ cương?

Theo Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT hình thức kỷ luật đình chỉ học (bao gồm đuổi học một tuần hoặc một năm) sẽ chính thức bị bãi bỏ. Quyết định của Bộ GD&ĐT được kỳ vọng mang lại môi trường giáo dục nhân văn hơn, chú trọng hỗ trợ thay vì loại trừ học sinh cá biệt. 

Đảm bảo quyền được học, chuyển sang kỷ luật tích cực

Thông tư 19 đang nhận được sự ủng hộ từ Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cùng giới chuyên gia tâm lý, với mục tiêu bảo vệ quyền được học tập của mọi học sinh. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng thừa nhận, việc triển khai chính sách mới sẽ đặt ra không ít thách thức về kỷ cương học đường.

Ở góc nhìn chuyên môn, Bà Phạm Quỳnh Trang, Thạc sĩ tâm lý lâm sàng, chuyên gia Tâm lý Giáo dục đánh giá quyết định bỏ hình thức đình chỉ học là “bước tiến nhân văn, nhưng cũng cảnh báo về lỗ hổng trong hệ thống hỗ trợ”.

Bà cho rằng học sinh đang trong quá trình hình thành nhân cách, vì vậy việc mắc lỗi hay có hành vi lệch chuẩn là điều khó tránh khỏi. Hình thức đình chỉ học vô tình cắt đứt sợi dây kết nối duy nhất của học sinh với nhà trường, trong khi đây lại là môi trường an toàn giúp các em học cách sửa sai và chịu trách nhiệm với hành vi của mình.

Theo chuyên gia tâm lý, để kỷ luật thực sự có tác dụng, giáo dục cảm xúc và hành vi cần được đưa vào chương trình học  bắt đầu từ cấp tiểu học, và mở rộng dần lên trung học. Song song, các trường cần phát triển hệ thống tư vấn tâm lý học đường, giúp phát hiện, phòng ngừa và hỗ trợ kịp thời, thay vì chỉ xử lý khi vi phạm đã xảy ra.

Ngoài ra, chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ tôn trọng và công bằng giữa thầy cô và học sinh. Giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức, mà còn là người đồng hành, lắng nghe và thấu hiểu học sinh, từ đó áp dụng những phương pháp giáo dục cá nhân hóa, phù hợp với từng em.

Đảm bảo kỷ luật và đảm bảo quyền lợi của giáo viên

Nếu như các chuyên gia nhìn nhận Thông tư 19 là bước tiến nhân văn trong giáo dục, thì ở các trường vùng cao như THCS Tả Ngài Chồ (Lào Cai), những người trực tiếp đứng lớp lại cảm nhận rõ hơn cả cơ hội lẫn áp lực khi quy định này đi vào đời sống học đường.

Bà Trần Thu Hằng, Hiệu trưởng Trường THCS Tả Ngài Chồ (Lào Cai), nhận định: “Tôi cho rằng thông tư 19 có tính khả thi, nhưng thực tế cũng mang lại nhiều áp lực”.

Theo bà Hằng, việc kỷ luật hay xử phạt học sinh vi phạm luôn là vấn đề nhạy cảm, đòi hỏi sự cân bằng giữa tính nghiêm khắc và tinh thần nhân văn. Việc thay đổi theo hướng tích cực của Thông tư sẽ giúp hạn chế những tác động tiêu cực đến tâm lý và quyền học tập của học sinh, song cũng đặt ra yêu cầu thận trọng trong tổ chức và quản lý học sinh, cũng như sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, phụ huynh và các lực lượng xã hội.

Bà cho rằng, việc kết hợp tư vấn tâm lý, giáo dục hành vi, và các hình thức kỷ luật tích cực là cần thiết, nhưng để thực hiện hiệu quả cần có đội ngũ chuyên môn được đào tạo, nguồn lực đầu tư và hành lang pháp lý rõ ràng. Đặc biệt, sau những sự việc đáng tiếc như tại Trường THCS Đại Kim, phụ huynh cần đồng hành cùng giáo viên, chia sẻ và tránh gây áp lực cho cả thầy cô lẫn học sinh, để tìm ra hướng giải quyết phù hợp.

“Để vừa giữ môi trường học đường nhân văn, vừa đảm bảo sự tôn nghiêm của người thầy, nhà trường phải tạo được môi trường an toàn, nơi giáo viên có thể kiên nhẫn lắng nghe, tư vấn và đồng hành cùng học sinh,” bà Hằng nhấn mạnh. Bà cũng cho rằng giáo dục hiện nay cần chú trọng hơn đến phát triển đạo đức, kỹ năng sống, sức khỏe tinh thần và thể chất, bên cạnh kết quả học tập.

Từ góc nhìn của người trực tiếp đứng lớp, cô Trịnh Thị Nguyệt Hòa, giáo viên Trường THCS Tả Ngài Chồ (Lào Cai), chia sẻ: “Tôi đồng tình với việc bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học, vì điều đó phù hợp với bối cảnh giáo dục hiện nay. Thay vì những hình phạt nặng có thể để lại hệ lụy, việc giúp học sinh nhận ra lỗi sai và khắc phục mới là điều quan trọng”.

Cô Hòa cho rằng, giáo dục tích cực không chỉ dừng lại ở việc nhắc nhở, động viên, mà cần có tư vấn tâm lý và biện pháp hỗ trợ hành vi phù hợp, giúp học sinh biết giới hạn và điều chỉnh đúng lúc. Tuy vậy, cô cũng bày tỏ mong muốn ngành giáo dục đảm bảo quyền lợi và sự an toàn của giáo viên trong quá trình thực hiện Thông tư.

Theo cô, không phụ huynh hay thầy cô nào mong muốn phải kỷ luật học sinh, bởi ai cũng muốn các em chăm học và rèn luyện để trở thành công dân tốt. Tuy nhiên, để tránh những sự việc đáng tiếc, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, phụ huynh và xã hội trong việc giáo dục và uốn nắn học sinh.

Cô Hòa đề xuất Bộ GD&ĐT và các nhà trường nên ban hành hướng dẫn cụ thể về các hình thức kỷ luật thay thế, như: giáo dục kỹ năng sống, lao động công ích, đánh giá hạnh kiểm sát sao và tăng cường cam kết đồng hành của phụ huynh. Những biện pháp này đòi hỏi giáo viên phải mềm dẻo, kiên nhẫn, thường xuyên theo dõi tiến trình thay đổi hành vi của học sinh.

Nhân văn và giữ vững kỷ cương

Trước ngưỡng cửa thay đổi chính sách, quan điểm của các bậc phụ huynh chia làm hai luồng rõ rệt. Nhưng tất cả đều đồng ý rằng phụ huynh nên phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong quá trình học sinh thực hiện biện pháp kỷ luật thay thế.

Bà Nguyễn Thị Tuyết (50 tuổi, trú tại huyện Thường Tín, Hà Nội), phụ huynh có con đang học tiểu học, cho rằng học sinh cần được tạo cơ hội sửa sai thay vì áp dụng những hình thức kỷ luật nặng nề. Bà chia sẻ: “Tôi đồng tình với chủ trương bỏ hình thức đình chỉ học, bởi ở lứa tuổi học sinh, đặc biệt trong giai đoạn ôn thi, việc đến trường đều đặn là rất quan trọng.”

Theo bà Tuyết, nếu bị đình chỉ, học sinh dễ bị gián đoạn việc học và sinh tâm lý chán nản. “Thay vì đình chỉ, việc nhắc nhở hoặc phê bình đúng mực sẽ vừa đủ nghiêm khắc, vừa giúp phụ huynh cùng con nhận lỗi, sửa sai theo hướng nhân văn và tích cực hơn,” bà nói thêm.

Trong khi đó, ông Đào Xuân Sơn (45 tuổi, trú tại huyện Thanh Trì, Hà Nội), phụ huynh có con đang học lớp 9, bày tỏ lo ngại việc bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học có thể làm giảm tính răn đe trong nhà trường. Ông cho rằng hình thức đình chỉ tuy nghiêm khắc nhưng vẫn cần thiết để giữ kỷ cương đối với những học sinh thường xuyên vi phạm. Nếu chỉ dừng ở mức nhắc nhở, viết kiểm điểm hay xin lỗi, học sinh có thể xem nhẹ kỷ luật và dễ tái phạm.

Dù có quan điểm khác so với nhiều phụ huynh, ông Sơn cho rằng gia đình vẫn là nền tảng đạo đức và kỷ luật đầu tiên của mỗi đứa trẻ, còn nhà trường là nơi giúp các em rèn luyện, hoàn thiện nhân cách. Ông nhấn mạnh, nếu thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa phụ huynh và nhà trường, các biện pháp giáo dục thay thế sẽ chỉ mang tính hình thức, khó tạo ra sự thay đổi bền vững trong hành vi và nhận thức của học sinh.

Việc bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học trong Thông tư 19 cho thấy nỗ lực chuyển hướng giáo dục theo tinh thần nhân văn, lấy học sinh làm trung tâm. Tuy nhiên, để chủ trương này thực sự đi vào đời sống, cần sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường, phụ huynh và cơ quan quản lý trong việc hỗ trợ, giám sát và bảo vệ cả học sinh lẫn giáo viên. Khi kỷ luật được thực hiện bằng tinh thần giáo dục thay vì trừng phạt, môi trường học đường mới có thể trở thành nơi nuôi dưỡng trách nhiệm, lòng tôn trọng và sự trưởng thành cho mỗi học sinh.