Độc đáo bánh ngải của người Tày

(Sóng trẻ) - Bánh ngải được đồng bào Tày chế biến từ xa xưa, vào mỗi dịp quan trọng trong năm người Tày sẽ chế biến bánh ngải để gia đình cùng ăn và thiết đãi khách quý.

Ngày xưa do kinh tế còn khó khăn nên bánh ngải chỉ được làm trong ngày Tết Thanh minh, lễ mừng lúa mới hoặc những dịp gia đình có cỗ bàn của người Tày. Tuy nhiên ngày nay, để phục vụ nhu cầu thưởng thức của người dân, món bánh này được bày bán rộng.

Nguyên liệu chính để làm bánh gồm: Lá ngải (ngải cứu), gạo nếp, vừng và đường phên. Những nguyên liệu này tuy là những thực phẩm gần gũi với đời sống của người dân tộc Tày nhưng được tuyển chọn rất kỹ càng và cẩn thận.

“Bánh ngải rất kén gạo, không phải bất kỳ loại gạo nào cũng làm được bánh. Muốn có được mẻ bánh thơm, dẻo phải chọn loại nếp nương, nếp cái hoa vàng được trồng trên nương theo phương pháp canh tác truyền thống, không phun thuốc trừ sâu, không sử dụng phân hóa học, tuyệt đối không lẫn gạo tẻ. Đường chấm bánh cũng phải là đường phên, có màu vàng, ngọt, không có sạn. Đặc biệt, lá ngải phải tươi, non, có màu xanh thẫm”, chị Vi Thị Như (Lạng Sơn) nói.

Cũng theo chị Như, công đoạn chế biến bánh ngải khá cầu kỳ. Rau ngải sẽ là nguyên liệu quyết định làm nên món bánh ngải. Người Tày hái ngọn non của rau ngải, rửa sạch, cho vào nồi đun với nước tro khoảng một giờ.

Sở dĩ ninh lá ngải với tro của cây nứa hoặc vỏ đỗ xanh vì như thế lá ngải sẽ nhanh nhừ, giữ được màu xanh tươi chứ không bị vàng úa. Sau khi ninh, lá ngải được vớt ra, rửa sạch với nước lã cho sạch tro rồi giã nhuyễn, vo thành từng viên lá ngải màu xanh đậm.

Bánh ngải của người Tày có hương vị rất đặc biệt, là sự kết hợp giữa thơm dẻo của bột nếp, vị mát, hơi tê tê không hề đắng của ngải cứu, dễ ăn và không ngấy; nhân đường và vừng ngọt đậm đà. Vị hăng hăng, thơm thơm rất lạ của lá ngải dung hòa cái dẻo, ngọt, thơm của nếp đường.

Miếng bánh làm ta liên tưởng đến sự tươi non của đồi nương, sự hoang dã của núi rừng, như gói cả mùa xuân mát trong. Bên cạnh đó, không chỉ là một món bánh dân dã thơm ngon, đậm chất quê, bánh ngải còn được nhiều người tin dùng như một vị thuốc.

Chị Minh Thương (Nam Từ Liêm - Hà Nội) cho biết, thay vì khai vị bằng món bánh dày như mọi khi, chị đặt 200 chiếc bánh ngải về làm cỗ.

“Đợt này nhà có cỗ nên tôi muốn đổi vị. Bánh ngải tưởng chừng như khó ăn, vì làm từ lá ngải đắng, nhưng qua sự chế biến tài tình, món bánh này rất dễ ăn, thơm ngon và mát. Vả lại, bản chất của ngải cứu là cây thuốc quý, có tác dụng điều hòa khí huyết, trừ hàn thấp, cầm máu, chống đau đầu, cảm cúm...nên rất tốt cho sức khỏe. Tôi mua với giá 5.000 đồng/chiếc đã bao gồm phí vận chuyển”, chị Thương nói.