Giữ “lá phổi xanh” Tà Xùa trước biến đổi khí hậu

(Sóng trẻ) - Trước nguy cơ suy giảm tài nguyên rừng và tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu, tỉnh Sơn La đang đẩy mạnh nhiều giải pháp đồng bộ nhằm bảo tồn, bảo vệ diện tích rừng đặc dụng. Nỗ lực này không chỉ gìn giữ đa dạng sinh học mà còn góp phần ổn định sinh kế cho người dân, bảo vệ nguồn nước và hướng đến phát triển rừng bền vững.

Tăng cường giám sát, bảo tồn “lá phổi xanh” Tà Xùa

Sơn La là một trong những địa phương có diện tích rừng đặc dụng lớn nhất khu vực Tây Bắc. Nổi bật trong đó là rừng đặc dụng Tà Xùa, với diện tích hơn 17.000 ha. Nơi đây lưu giữ hệ sinh thái rừng nguyên sinh quý hiếm, là “ngôi nhà chung” của nhiều loài động, thực vật nằm trong Sách đỏ như pơ mu, thông năm lá, khỉ mặt đỏ, sơn dương, gà lôi trắng…

Xác định rừng đặc dụng là nguồn tài nguyên vô giá trong việc bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Sơn La đã triển khai hàng loạt giải pháp quản lý chặt chẽ. Trong đó, công tác tuần tra, kiểm soát lâm phần được thực hiện thường xuyên, kết hợp ứng dụng công nghệ SMART để giám sát, ghi nhật ký tuần tra, theo dõi điểm cháy từ vệ tinh và quản lý rủi ro từ xa.

Riêng trong 6 tháng đầu năm 2025, Ban Quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa đã tổ chức 46 lượt tuần tra, thu thập dữ liệu hiện trường, xác định các khu vực có nguy cơ cao về xâm phạm rừng. Song song, đơn vị cũng tổ chức 31 hội nghị tuyên truyền và 2 chương trình ngoại khóa cho học sinh vùng lõi, phát thanh tuyên truyền bằng 3 ngôn ngữ Kinh, Thái, Mông, giúp nâng cao ý thức bảo vệ rừng trong cộng đồng.

Ông Hoàng Trọng Lưu - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu vực XV và khu rừng đặc dụng Tà Xùa chia sẻ: “Chúng tôi xác định bảo vệ rừng là nhiệm vụ lâu dài, cần sự tham gia của cả hệ thống chính trị và người dân. Khi người dân hiểu giá trị của rừng, họ sẽ là những ‘kiểm lâm không chuyên’ hiệu quả nhất”.

Tạo sinh kế bền vững - “chìa khóa” giữ rừng lâu dài

Một trong những thách thức lớn nhất với công tác bảo vệ rừng là áp lực sinh kế của người dân vùng đệm. Nhận thức rõ điều đó, Ban Quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa đã phối hợp với các doanh nghiệp và chính quyền địa phương hỗ trợ cây giống, tạo việc làm thay thế để người dân sống được nhờ rừng, chứ không phải sống bằng việc khai thác rừng.

Năm 2025, hơn 145.000 cây giống gồm lê, mận, cây dược liệu đã được cấp phát cho 18 bản vùng đệm. Tại bản Chiếu - nơi có 130 hộ dân, người dân đã được hỗ trợ 13.000 cây quế trồng dọc ranh giới rừng đặc dụng. Nhờ đó, tình trạng phá rừng làm nương đã chấm dứt hoàn toàn. Bên cạnh đó, 137,5 ha rừng mới đã được trồng và gần 200 ha rừng trồng cũ được chăm sóc, bảo vệ, góp phần mở rộng vùng sinh thái xanh của khu rừng.

Vận dụng những kiến thức đã học và học hỏi thêm kinh nghiệm từ những người đi trước, anh Mùa A Tàng - Bí thư Chi bộ bản Háng Đồng C, thành viên Trạm bảo vệ rừng Háng Đồng, quyết tâm vừa bám rừng, vừa bắt tay vào phát triển kinh tế, thực hiện ước mơ thoát nghèo, làm giàu trên mảnh đất quê hương. Anh chia sẻ: "Tôi đã mua giống cây thảo quả về trồng gần 1 ha dưới tán rừng; trồng thêm 1 ha chè; khai hoang 1 ha ruộng bậc thang; chăn nuôi 5 con trâu, bò… Đây là những loại cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai của địa phương, giúp gia đình tôi có nguồn thu trung bình khoảng 100 triệu đồng/năm, cuộc sống ngày càng ổn định”.

Bên cạnh đó, ban Quản lý cũng đang phối hợp với các cơ quan chuyên môn hoàn thiện hồ sơ ranh giới, bản đồ địa chính và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng - một bước quan trọng giúp quản lý rừng đặc dụng minh bạch, tránh chồng lấn, xâm phạm. Đồng thời, lực lượng kiểm lâm và tổ bảo vệ rừng cơ sở được đào tạo nâng cao năng lực nhằm ứng phó kịp thời với các nguy cơ cháy rừng, xâm lấn lâm phần.

Năm 2025, tỉnh Sơn La đặt mục tiêu trồng mới 1.430 ha rừng tập trung, khoanh nuôi tái sinh 9.895 ha và trồng 1 triệu cây phân tán, nâng tỷ lệ che phủ rừng toàn tỉnh lên 48,5%. Các xã đều có chỉ tiêu cụ thể: Thuận Châu trồng 50.000 cây phân tán, Quỳnh Nhai trồng 20.000 cây, còn Mộc Châu phấn đấu trồng mới 100 ha rừng cùng hơn 30.000 cây phân tán.

Không chỉ trồng thêm, tỉnh còn chú trọng khoanh nuôi xúc tiến tái sinh rừng, phục hồi những diện tích đã suy thoái để tăng khả năng hấp thu CO2, điều hòa khí hậu và duy trì nguồn nước sinh hoạt, sản xuất.

Với định hướng phát triển hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển kinh tế cộng đồng, Sơn La đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong của mình trong bảo vệ rừng đặc dụng ở khu vực Tây Bắc. Những cánh rừng Tà Xùa không chỉ là biểu tượng sinh thái, mà còn là “bức tường xanh” bảo vệ con người trước tác động ngày càng khắc nghiệt của biến đổi khí hậu.