Người trẻ lan toả nghệ thuật nhuộm chàm qua chuỗi sự kiện “Sắc chàm - Ký ức đôi bàn tay”

(Sóng trẻ) - Ngày 15/11, Bảo tàng Tố Hữu diễn ra chuỗi sự kiện “Sắc chàm - Ký ức đôi bàn tay” được tổ chức bởi nhóm sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội. Với những hoạt động đa dạng, chương trình mang đến cho người tham dự cơ hội tiếp cận gần hơn với nghệ thuật nhuộm chàm.

Khuôn khổ sự kiện có buổi talkshow đặc biệt với sự tham gia của các diễn giả: Bà Phạm Kim Ngân - Phó Giám đốc Bảo tàng Tố Hữu; chị Trang Vương, người gìn giữ sắc chàm của dân tộc Nùng An tại Cao Bằng; chị Hàng Y Cô - nghệ nhân nhuộm chàm và vẽ sáp ong của người H’Mông.

Trong buổi giao lưu, các diễn giả đã chia sẻ nhiều góc nhìn thú vị về giá trị của nghệ thuật nhuộm chàm trong đời sống đồng bào vùng cao. Chị Trang Vương cho biết, trang phục chàm gắn bó mật thiết với sinh hoạt và các dịp lễ hội truyền thống. Với phụ nữ dân tộc, việc biết nhuộm chàm và tự tay làm trang phục còn được xem như một “thước đo” để đánh giá sự khéo léo, khả năng chăm lo cho gia đình cũng như ý thức gìn giữ văn hóa của cộng đồng.

Gắn bó từ nhỏ với nghề nhuộm chàm của người dân tộc H’mong, chị Hàng Y Cô chia sẻ: "Mỗi nhóm dân tộc, mỗi vùng lại có kỹ thuật nhuộm và họa tiết riêng. Nhưng với người H’mong, có một số điểm rất đặc trưng. Thứ nhất, các hoa văn được vẽ bằng sáp ong trước khi nhuộm, tạo nên họa tiết riêng và bền. Thứ hai, kỹ thuật nhuộm gồm nhiều bước, phải lặp đi lặp lại để đạt được sắc chàm sâu và chuẩn. Và cuối cùng, phải lưu ý phong cách hoa văn của phụ nữ và đàn ông có sự khác nhau: phụ nữ thường có nhiều hoa văn mềm mại, tinh xảo; đàn ông thì trang phục tối giản. Chính những yếu tố này khiến nghệ thuật nhuộm chàm không chỉ là một kỹ thuật thủ công mà còn là biểu tượng văn hóa, phản ánh đời sống của người H’mong”.

Bên cạnh những chia sẻ của nghệ nhân về ý nghĩa và hành trình gìn giữ nghệ thuật truyền thống, sự kiện còn mang đến nhiều hoạt động trải nghiệm đa dạng như triển lãm và workshop. Qua đó, người tham dự được trực tiếp tìm hiểu và thực hành các công đoạn trong quy trình nhuộm chàm. 

Chia sẻ về trải nghiệm khi tham gia hoạt động workshop, bạn Nguyễn Văn Sáng, sinh viên năm ba Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: “Quy trình nhuộm khó hơn mình nghĩ. Từ việc tạo hoa văn đến công đoạn phía sau đều đòi hỏi sự tỉ mỉ cao. Khi trực tiếp trải nghiệm, mình mới biết để tạo ra một tấm vải chàm, người thợ phải làm thật cẩn thận và dành thời gian, công sức”.

Chị Phạm Thanh Bình (28 tuổi) bày tỏ: “Hoạt động hôm nay giúp mình cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của cỏ cây, thiên nhiên trong sáng tạo nghệ thuật. Điều khiến mình ấn tượng nhất là sự khéo léo và óc sáng tạo của đồng bào dân tộc khi chỉ với những nguyên liệu thuần tự nhiên như sáp ong hay cây chàm, họ đã tạo nên những tấm vải mang hoa văn tinh xảo và giàu tính nghệ thuật”. 

Chàm không chỉ là chất liệu bền vững mà còn là kho tàng văn hóa, chứa đựng những câu chuyện và giá trị đặc sắc. Chuỗi sự kiện “Sắc chàm - Ký ức đôi bàn tay đã đem nghệ thuật nhuộm chàm đến gần hơn với các bạn trẻ, để tiếp nối và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Từ đó, nghệ thuật này bền vững theo cả vật chất, tinh thần và tiếp tục đồng hành cùng thế hệ trẻ trong hành trình sáng tạo và bảo tồn di sản.