Những chợ mua bán “ẩn danh” Hội yêu khỉ trên mạng xã hội

(Sóng trẻ) - “Cần tìm chủ mới cho con”, “Cần tìm ba mẹ mới cho con”, “Cần chuyển nhượng”,… là lời mời đường mật của những người buôn khỉ đang rao bán mỗi ngày trên mạng xã hội Facebook.

Không chỉ là nơi để giải trí, mạng xã hội giờ đây còn hoạt động với vai trò là một thị trường mua bán sôi động. Từ các mặt hàng nhu yếu phẩm, quần áo, đồ gia dụng,… cho đến thú cưng, một số loại động vật nằm trong danh sách nguy cấp, quý, hiếm nhóm IIB đều được rao bán tại đây.

Thị trường mua bán khỉ núp bóng hội nhóm trên mạng xã hội

Chỉ cần tìm kiếm trên Facebook với cụm từ “Hội khỉ”, hàng loạt những hội nhóm với tên gọi như “Hội yêu khỉ baby”, “Hội chia sẻ kinh nghiệm huấn luyện khỉ Bắc – Trung  - Nam”, “HỘI YÊU THÍCH KHỈ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH”, “HỘI YÊU THÍCH KHỈ THÀNH PHỐ HÀ NỘI”,… Mỗi nhóm sở hữu lượng thành viên dao động từ vài trăm cho đến vài nghìn người. Mỗi ngày số lượng bài đăng trong các hội nhóm này rất nhiều, khi thì giao lưu, lúc thì mua bán.

Theo tìm hiểu của PV, những hội nhóm này hoạt động mua bán “trá hình” dưới hình thức giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc khỉ. Người bán liên tục đăng những hình ảnh, video của khỉ kèm theo dòng trạng thái “cần tìm chủ mới”, “cần chuyển nhượng”, “cần tìm bố mẹ mới cho con”.

Những loại khỉ được rao bán chủ yếu trong các hội nhóm thường là khỉ đuôi lợn (khỉ đuôi lỡ), khỉ đuôi dài. Trong đó, khỉ đuôi lợn là loại thường được nhiều người mua về làm thú cưng nhất vì đặc tính hiền lành, dễ nuôi. Giá của một chú khỉ đuôi lợn thường dao động từ vài triệu đồng tùy vào cân nặng. Khỉ càng nặng cân thì tiền càng nhiều. Một con khỉ đuôi lợn nặng 1 cân được bán với mức giá 3.200.000 đồng. Còn mức giá 2.900.000 đồng đối với một con khỉ nặng khoảng 7 lạng. Theo tư vấn của người bán, có một số loại khỉ tuy chỉ nặng 4 lạng nhưng mức giá có thể lên tới 3.500.000 đồng.

Để mời gọi khách mua khỉ, tài khoản Facebook có tên N.L không ngần ngại đưa ra ưu đãi hấp dẫn, mua khỉ sẽ được tặng một bộ quần áo. Theo như lời của chủ tài khoản N.L, đây là hàng uy tín, “nếu ưng thì gọi video để check hàng”. Khi được hỏi về nguồn gốc của khỉ, người bán khẳng định luôn đây là khỉ lấy từ rừng nhưng yên tâm nuôi vì được thuần tính hết rồi.

“Em thích nhuộm lông đưa chị 100k chị nhuộm đều luôn”

Trong vai một người tìm mua khỉ vàng, PV dạo quanh các hội nhóm mua bán khỉ. Người bán hàng có tên Facebook N.L tuy không có khỉ vàng nhưng lại nhiệt tình chỉ cách “biến hóa” từ những con khỉ đuôi dài, khỉ đuôi lợn. “Em muốn lông vàng thì nhuộm thôi. Em thích nhuộm lông đưa chị 100k chị nhuộm đều luôn. Khách của chị nhuộm suốt”.

Đề cập đến vấn về thuốc nhuộm làm ảnh hưởng đến sức khỏe của khỉ, người bán khẳng định khỉ như người, nhuộm cũng không bị ảnh hưởng. Vậy là những chú khỉ vàng, đỏ, xanh trên mạng xã hội đều là thành phẩm của quá trình nhuộm lông. Chỉ cần người bán hàng hoặc chủ “khéo tay” một chút, những con khỉ sắc màu ngay lập tức trở thành thú cưng lạ mắt, được mọi người săn đón.

Khỉ không phải thú cưng

“Bé biết nịnh, biết hun”, “Bé rất quấn người”, “Tìm chủ cho bé đuôi lỡ”,… Ít ai ngờ rằng đó là những lời chào mời mua khỉ đầy hấp dẫn của các con buôn trong nhóm Facebook “Giao lưu thú cưng toàn quốc”. Không biết từ khi nào, người ta lại xem khỉ như một loại thú cưng, trao đổi, mua bán một cách công khai.

Sau khi nhắn tin cho một người buôn khỉ, PV nhanh chóng được chị L.K.P gửi liên tiếp hình ảnh những “bé” khỉ mới hơn 2 tháng tuổi. Chị L.K.P liên tục chào mời, giới thiệu giống đuôi lỡ rất ngoan và quấn chủ. Khi hỏi về nguồn gốc của các “bé”, chị L.K.P thẳng thẳn cho biết đây đều là khỉ không có giấy phép, bắt từ rừng về tuyển chọn và bán lại. Chị còn nói thêm, nuôi 1 – 2 con trong nhà như thú cưng, đưa đi khám, tiêm phòng và dẫn đi công viên, cafe như chó, mèo, không có vấn đề gì.

Theo Nghị định 06/2019/NĐ về Quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm, 5 loài khỉ bản địa ở Việt Nam gồm khỉ đuôi dài (Macaca fascicularis), khỉ đuôi lợn (Macaca leonina), khỉ mặt đỏ (Macaca arctoides), khỉ vàng (Macaca mulatta) và khỉ mốc (Macaca assamensis) là các loài được bảo vệ thuộc Nhóm IIB nghiêm cấm mua bán, quảng cáo, hoặc sở hữu khỉ không có giấy phép của Cục Kiểm lâm.

Thế nhưng, theo ghi nhận của PV, các loài khỉ này vẫn được mua bán công để làm thú cưng. Theo thống kê của Trung Tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV), từ tháng 01/2010 đến tháng 05/2020 cả nước ta đã ghi nhận 2.967 trường hợp vi phạm liên quan đến các vụ án động vật hoang dã. Trong đó, 1.790 trường hợp liên quan đến việc sở hữu trực tiếp và trực tuyến đối với khỉ hoặc các bộ phận và sản phẩm của khỉ, 771 trường hợp liên quan đến quảng cáo, bán khỉ hoặc các bộ phận và sản phẩm làm từ khỉ.

Trao đổi với PV, Luật sư Nguyễn Văn Danh (Đoàn Luật sư tỉnh Nghệ An) cho biết: “Theo khoản 4 Điều 16, Nghị định 35/2019/NĐ-CP, việc quảng cáo để kinh doanh động vật rừng trái quy định pháp luật sẽ bị phạt tiền từ 1.000.000 – 1.500.000 đồng”. Bên cạnh đó, Luật sư Nguyễn Văn Danh cũng nhấn mạnh mức độ xử lý nghiêm trọng: “Các loài khỉ được buôn bán trên các hội nhóm hiện nay có nhiều loài thuộc Nhóm IIB, cần được bảo vệ. Theo quy định tại Điều 234 Bộ luật Hình sự năm 2015, mức xử phạt có thể lên đến 7 – 12 năm tù cho hành vi săn bắt, buôn bán, vận chuyển, nuôi, nhốt động vật hoặc bộ phận, sản phẩm của động vật nguy cấp, quý hiếm Nhóm IIB có giá trị từ 2 tỷ đồng trở lên”.

Các số liệu thống kê cũng cho thấy có sự gia tăng đáng kể theo từng năm về số lượng người nuôi khỉ làm thú cưng hoặc phục vụ nhu cầu giải trí. Nhiều người còn nhận “đổ buôn” mặt hàng khỉ baby cho các đầu mối bán lẻ. Có thể thấy, tình trạng mua bán, nuôi nhốt khỉ đang vượt quá khả năng kiểm soát của các cơ quan thực thi pháp luật cũng như năng lực cứu hộ của các trung tâm cứu hộ. 

Để góp phần xóa bỏ tình trạng săn bắt, buôn bán và nuôi nhốt khỉ, ENV cũng khuyến khích cộng đồng thông báo các vi phạm liên quan đến khỉ đến Đường dây nóng 18001522 để cùng ENV hiện thực hóa thông điệp “Khỉ không phải thú cưng” tại Việt Nam.