Thuốc lá điện tử: Thay thế an toàn hay mối nguy cơ gây nghiện mới cho giới trẻ

(Sóng trẻ) - Trào lưu sử dụng thuốc lá điện tử đang lan rộng chóng mặt trong giới trẻ, trở thành một "phụ kiện" thời thượng. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế đã cảnh báo rằng thuốc lá điện tử có nguy cơ gây nghiện và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp, tim mạch và hệ thần kinh.

Đằng sau vẻ ngoài hiện đại và những lời quảng cáo hấp dẫn, thuốc lá điện tử đang ẩn chứa những nguy cơ khôn lường đối với sức khỏe. Vậy, những tác hại của thuốc lá điện tử nghiêm trọng đến mức nào và có ảnh hưởng như thế nào đến giới trẻ? Trao đổi với phóng viên, PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan, Phó Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, Chủ tịch Liên Chi hội Hen Dị ứng - Miễn dịch - Lâm sàng Thành phố Hồ Chí Minh, Chuyên gia Hô hấp của Bệnh viện Đại học Y dược đã có những ý kiến chia sẻ.

Ảnh hưởng của thuốc lá điện tử

Phóng viên: Với tư cách là một chuyên gia hô hấp, PGS.TS.BS có thể vui lòng chia sẻ những góc nhìn chuyên môn về tác hại của thuốc lá điện tử được không ạ?

PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan: Thuốc lá điện tử có chứa rất nhiều chất độc, nó có tới 127 loại hóa chất cực kì độc hại, 153 loại gây nguy hiểm cho sức khỏe, 225 loại gây kích ứng. Như vậy, khi hít thuốc lá điện tử vào sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới phổi. Đã từng có những bệnh nhân phải cắt bỏ phổi bởi vì bị rộp, vỡ phổi, phải cắt bỏ một phần phổi, bị xẹp phổi. Và bởi vì nó là một loại chất kích thích, vẫn có nicotine ở dạng hơi cho nên tác dụng của nó lên não vẫn còn giữ nguyên. Trong vòng 20 giây sau khi hít vào thì nicotine sẽ giải phóng các chất như dopamine, làm cho người hít hưng phấn, thỏa mãn nhưng đồng thời cũng làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp, mạch máu co lại do kích thích giải phóng hóc môn aphenalin. Điều quan trọng nhất là nó gây nghiện bởi vì nicotine là kích thích rất mạnh bộ não của những người trẻ tuổi. 

Phóng viên: Dựa trên các nghiên cứu gần đây, PGS.TS.BS có thể cho biết thuốc lá điện tử tác động như thế nào đến hệ hô hấp của trẻ em và thanh thiếu niên? Liệu có sự khác biệt nào về mức độ tổn thương cơ quan hô hấp so với người trưởng thành không ạ?

PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan: Hệ hô hấp phát triển cho tới 25 tuổi, nên những người càng trẻ sử dụng thì lại càng nguy hiểm cho sự phát triển của họ. Thuốc lá điện tử không phải là chỉ có nicotin như là thuốc lá thông thường, mà hiện nay thuốc lá điện tử nhằm để thu hút người trẻ càng hút nhiều hơn thì người ta có thể cho thêm vào đủ loại hóa chất: từ mùi thơm cho đến những chất gây nghiện nguy hiểm sau khi nung nóng lên. Chính vì vậy, dường như không thể tính được hết tất cả những tác hại của các loại thuốc đó. Ở Mỹ đã xuất hiện những đợt bệnh về hô hấp, thậm chí nhập viện và tử vong, cho nên càng trẻ mà càng hút thì lại càng nguy hiểm.

Thuốc lá điện tử - Cơn sốt gây nghiện mới

Phóng viên: PGS.TS.BS nghĩ sao về ý kiến cho rằng thuốc lá điện tử có thể giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống?

PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan: Cai nghiện thuốc lá điện tử rất khó cai. Người lớn có thể có ý thức để cai nghiện, còn ở trẻ em, thanh thiếu niên thì lại đua đòi theo các bạn, nên không hề có ý thức. Việc dùng thuốc lá điện tử để cai thuốc lá chính thống chỉ là một chiêu trò, vì điều đó là không thể thực hiện được. Đây là cách mà các hãng sản xuất ra thuốc lá điện tử nói rằng đó như một biện pháp để cai nghiện thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, công ty không ngừng tiếp thị sản phẩm cho đối tượng thanh thiếu niên, bởi vì họ dùng những sản phẩm có hương vị được yêu thích, bao bì, thiết kế bắt mắt, tài trợ cho những lễ hội âm nhạc, thể thao, sử dụng mạng xã hội quảng bá sản phẩm,... Mục đích cuối cùng là lôi kéo giới trẻ nghiện sản phẩm độc hại này một cách trắng trợn.

Biện pháp cai nghiện này thực hiện được nhưng lại dẫn tới những tác hại kép khác không chỉ riêng về phổi mà còn tổn hại về mặt tim mạch và tổn hại về mặt tâm thần, thần kinh khiến nhiều người trẻ bị loạn thần. Nếu muốn cai thuốc lá chính thống, chúng ta có những loại thuốc an toàn đã được Tổ chức Y tế thế giới và VMA hỗ trợ đồng ý, có những quy định rõ ràng về như thế nào là một loại thuốc để cai thuốc lá. Hiện nay đã có những nơi tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử còn cao hơn tỷ lệ hút thuốc lá của người lớn. 

Phóng viên: PGS.TS.BS có thể cho biết, hiện nay các cơ sở y tế đang tiếp cận vấn đề tư vấn và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử như thế nào?

PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan: Hiện nay ở Việt Nam không có một loại thuốc nào cai thuốc lá chay. Thuốc lá điện tử hiện vẫn được nhập lậu một cách phổ biến, mua ở đâu cũng có. Cho nên các cơ sở y tế hiện nay gần như không có một phương tiện nào ngoài việc dùng lời khuyên, những biện pháp tâm lý, cần hết sức quan tâm, cung cấp các thuốc để cơ sở y tế giúp bệnh nhân cai nghiện thuốc lá. Đồng thời, Bộ Công thương, Bộ Y tế cần đề xuất những điều luật nghiêm ngặt, cấm thuốc lá điện tử nhập vào Việt Nam bằng bất cứ hình thức nào. 

Phóng viên: Lời khuyên mà PGS.TS.BS dành cho giới trẻ nói chung và những người muốn cai nghiện thuốc lá điện tử nói riêng là gì?

PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan: Điều đầu tiên là các bạn trẻ cần phải tìm hiểu kĩ về tác hại của thuốc lá điện tử nguy hiểm như thế nào để có thể tự chịu hậu quả về những hành động của mình. Thứ hai là cần mạnh dạn từ chối những lời dụ dỗ, mời gọi sử dụng thuốc lá điện tử. Thay vì tìm đến thuốc lá điện tử để giải tỏa căng thẳng sử dụng cho bằng bạn bằng bè thì hãy chọn lối sống lành mạnh hơn, có thể là tập thể dục, chơi thể thao, các hoạt động nghệ thuật... Hãy đặt sức khỏe và tương lai của bản thân lên hàng đầu và phải biết yêu thương và quý trọng bản thân mình. 

Xin cảm ơn PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan!