Tinh thần Nhật Bản trong Kitchen của Banana Yoshimoto

2013-12-15 22:11:25

Sóng trẻ - “Văn xuôi của Banana đã tiến gần đến thơ, đến độ gọt giũa, gợi ra không khí thuần khiết, mong manh, sự u hoài của tâm trạng. Nhưng trên tất cả là một sụ thển hiện tươi mát, đáng mê say. Căn bếp nhỏ như thu cả nhân sinh quan, vũ trụ quan, thế giới quan của một cô gái thành thị Nhật Bản buồn rầu, cô độc”.

Có lẽ với bạn đọc Việt Nam, Banana Yoshimoto vẫn còn là một cái tên ít nhiều xa lạ. Tuy rằng đã gần hai mươi năm nay, thứ văn chương nghiêng về nội tâm của cô đã tạo nên một cơn sốt Banana, trở thành một tiếng nói vô cùng hấp dẫn của văn học Nhật hiện đại.

Năm 1987, Kitchen ra đời, đặt viên gạch đầu tiên trên con đường nghệ thuật của Banana Yoshimoto. Là tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà văn, Kitchen đã được tái bản sáu mươi lần tại Nhật Bản, giành các giải thưởng Kaien Newcomer Write Prize, liên tục là Best-seller và được dịch ra nhiều thứ tiếng trên toàn thế giới.

Nhiều độc giả tìm đến Banana bởi nhân vật văn chương của cô đầy sự tươi mới, chứa đựng một nghị lực ting thần đáng kinh ngạc. Hình như không một khó khăn nào khiến họ gục ngã, thoái lui, kể cá nỗi đau, cái chết.

Một câu chuyện về cô gái yêu bếp. Trong căn bếp của một gia đình nọ, cô tìm ra vẻ đẹp tâm hồn và sự ấm áp của cuộc sống con người. Khi người bà mà cô đem lòng yêu mến bất ngờ bị cái chết mang đi, trong nỗi đau đớn, sự đồng điệu giữa con người lại càng thêm sâu sắc. Kitchen là câu chuyện xúc động về tình cảm gia đình, về tình bạn lớn dần thành tình yêu, và trên hết, đó là cảm giác được nương tựa, che chở và sưởi ấm giữa những con người cô độc. Lẻ loi, tuyệt vọng sau cái chết của người bà, Sakurai Mikage được một chàng trai không quên biết là Yuchi Tanabe mời về sống cùng trong ngôi nhà ấm cúng. Căn bếp xinh xắn, gọn gàng; thái độ thân thiện của người mẹ cùng sự trầm tĩnh của người con trai đã giúp cô gái mồ côi lấp lại được sự cân bằng. Thế nhưng một tai nạn bất ngờ đã cướp đi người mẹ của Yuchi. Một lần nữa Sakurai lại trở về ngôi nhà bỗng nhiên lạnh lẽo ấy. Trong tận cùng nỗi đau, Sakurai và Yuchi bỗng nhận ra họ cần có nhau biết bao, để đi tiếp con đường đời quá cô độc và nhiều bất trắc.

Nội dung chuyện nhỏ nhẹ, dung dị, nhưng cuốn hút người đọc bởi nó được viết trên nền tảng suy tư. Đó là tác phẩm khơi nguồn cho một hình mẫu nhân vật trở đi trở lại trong các sáng tác của Banana: những con người phải luôn bước đi giữa nỗi buồn, cô đơn, cái chết, và niềm vui, sự say mê tìm lại cuộc sống đời thường, vẻ đẹp và tình yêu để xua đi những dự cảm mơ hồ, u uất. Họ sống trong thế giới nội tâm của riêng mình, và Banana, trong cái thế giới nhỏ bé ấy, đã làm bật lên sinh lực, tuổi trẻ, khát vọng sống, sự cảm thông giữa người với người. Gia đình, với họ có thể là tập hợp những con người xa lạ và kì quặc: một cô gái đơn độc, một chàng trai trầm tĩnh, một bà mẹ chuyển đổi giới tính, nhưng cả ba đều thấy an lành và thanh thản bên nhau. Và Banana cũng cho ta thấy một tình yêu thật khác lạ: sau khi mẹ Yuchi mất, bố cậu đã chuyển đổi giới tính để trở thành “mẹ” Eriko bởi ông không thể yêu một ai khác nữa. Hành động ấy có thể không thuộc những chuẩn mực đạo đức thông thường, là kì lạ, cực đoan dưới con mắt của nhiều người, nhưng thực chất lại là khao khát được sưởi ấm, nương tựa trên cõi đời: Thật rộng và thật buồn.

Văn xuôi của Banana đã tiến gần đến thơ, đến độ gọt giũa, gợi ra không khí thuần khiết, mong manh, sự u hoài của tâm trạng. Nhưng trên tất cả là một sụ thển hiện tươi mát, đáng mê say. Căn bếp nhỏ như thu cả nhân sinh quan, vũ trụ quan, thế giới quan của một cô gái thành thị Nhật Bản buồn rầu, cô độc. Kì lạ thay, hình ảnh căn bếp nhỏ ấy cứ ám ảnh tâm hồn người đọc đến những trang sách cuối cùng… Và câu chuyện đơn giản và đơn tuyến ấy lại làm người ta cảm động một cách cổ điển, tinh tế và sâu sắc nhất.

"Còn lại tôi và bếp. Dẫu sao như thế vẫn còn hơn nghĩ rằng chỉ còn lại một mình."

Trần Thị Ngọc Hà

Truyền hình K32A2