Về với làng diều nghìn năm tuổi

2015-06-09 22:28:04

(Sóng trẻ) - Diều bay mang theo những ước mơ, khát vọng của con người lên lưng trời, mọi gánh nặng đời sống thường nhật cũng bay hết, người chơi diều chỉ còn cảm giác thư thái, thanh bình. Với người dân Bá Dương Nội, chơi diều không chỉ để thư giãn những lúc nông nhàn, mà đó còn là thú vui và niềm đam mê không thể thiếu…

Bồng bềnh lướt sóng trời mây

Dây trường công đức sáo say thiên thần

Ơn sâu nghĩa nặng tình dân

Bốn phương hội tụ sắc xuân hội diều

Những câu thơ có trong đền thờ Châu Thổ, ngôi đền ở làng Bá Dương Nội, một làng có truyền thống về diều đã hơn một nghìn năm. Đối với những con người ở làng Bá Dương Nội, chơi diều, thả diều đã trở thành một thói quen, một thú chơi không thể thiếu, và trên hết nó còn là một nét văn hóa ngàn đời. Cứ thế đời cha cho đến đời con, họ thay nhau giữ gìn, bảo lưu những giá trị văn hoá của quê hương. Câu chuyện sự tích cánh diều làng Bá Dương Nội dẫu chỉ là huyền thoại, nhưng quan trọng hơn cả mỗi cánh diều chính là khát vọng về một cuộc sống bình yên nơi làng quê bên bờ sông Mẹ - sông Hồng

Lễ hội thả diều làng Bá Dương Nội

Giá trị văn hóa từ nghìn năm

Làng diều Bá Dương Nội hay còn gọi là làng Bá Giang đã được chứng minh là làng diều có nghìn năm tuôi, và nhiều nhà văn hóa đã khẳng định diều sáo là cánh diều truyền thống của Việt Nam, không giống bất cứ diều của một đất nước nào, không lặp lại hình ảnh của bất cứ diều ở nơi nào trên thế giới, bởi diều sáo được làm từ những vật dụng thân thuộc của làng quê Việt Nam.

Diều được làm từ những thanh tre già, buộc lại với nhau từ những dây lèo, ống sáo được các nghệ nhân làm tỉ mỉ, để khi cất cao lên không trung, sẽ mang lại những tiếng sáo vi vu, như ru lại tuổi thơ của cả làng quê rộng lớn, giữa những cánh đồng lúa bao la.

Nghệ nhân dân gian Nguyễn Hữu Khiêm - Chủ nhiệm CLB diều truyền thống Xã Hồng Hà, Đan Phượng, Hà Nội

Khi được hỏi về truyền thuyết của cánh diều làng Bá Giang, bác Kiêm đã kể cho chúng tôi nghe một cách đầy tự hào:

“Không biết chơi sáo diều thì không phải người con của Bá Dương Nội”, đó là câu nói vui của người dân nơi đây. Bởi thế từ ông lão tóc bạc cho đến em nhỏ trong làng cũng thuộc lòng câu thơ:

“Làm diều đeo sáo hai bên cánh

Nối đất với trời một sợi dây

Tiếng sáo vi vu như bản nhạc

Vang vọng gần xa, thật đắm say”

Chơi diều không chỉ là thú vui mà còn là cả một nghệ thuật

Theo kinh nghiệm của những nghệ nhân trong làng, để có những cánh diều tốt, người chơi diều phải chọn những cây tre 10 năm tuổi, phơi liền ba tháng cho kiệt nước, nếu cong thì phải đốt lửa uốn cho thẳng, cung trên phải to hơn cung dưới.

Sáo diều làm bằng ống nứa và nếu đã chơi sáo diều vui nhất là tự tay mình làm cho sáo, chứ đi mua thì không còn gì thú vị nữa. Ống được gắn chắc chắn với mặt sáo tròn bầu khoét khe ở giữa. Gió sẽ luồn vào khe và phát ra tiếng khi diều chao lượn trên không trung. Mặt sáo thường làm bằng gỗ vàng tâm, nhẹ và bền. Tùy theo kích thước của diều mà gắn sáo nào vào cho phù hợp. Khung diều dài sẽ làm sáo lớn, khung diều vừa sẽ làm sáo vừa, mỗi cánh diều sẽ có một bộ sáo phù hợp.

Bộ sáo được gắn vào diều một cách chắc chắn đề bay lên không trung

Có những người nghệ nhân nghiện tiếng sáo diều, mặc dù có thể ai ở làng quê diều cũng có thể làm diều nhưng để làm được bộ sáo diều như ý thì có khi cả đời nghệ nhân mới có được một vài bộ sáo, mà không phải bộ nào cũng có tiếng du dương giống nhau. Có lẽ chính bởi thế mà thú chơi diều là một nghệ thuật, cần sự tỉ mỉ, cần sự cần mẫn và rất cần sự chỉn chu, và bao thế hệ nơi đây, cũng học được nhiều đức tính từ chơi diều

Câu lạc bộ chơi diều của làng quê Việt

Câu lạc bộ diều Hồng Hà được thành lập từ những năm 2002 để tập hợp những người yêu thú chơi thả diều, yêu những cánh diều bay vút trên không trung. Ở làng quê Bá Dương Nội nơi mà không chỉ có những người lớn tuổi, mà thói quen chơi diều đã đồng hành với tuổi thơ của biết bao em nhỏ, bao thế hệ làng quê này.

Bác Kiêm đang hướng dẫn cách làm diều cho những thành viên trẻ của CLB diều truyền thống

Hàng tuần, hàng tháng những thành viên trong câu lạc bộ vẫn ngồi với nhau để chia sẻ cách làm diều, và đau đáu mong muốn cánh diều Bá Giang sẽ sải rộng, vươn ra thế giới hơn nữa. Diều làng Bá Giang, cánh diều Việt Nam đã và đang vươn ra thế giới từ những hành động , từ những thú chơi diều như thói quen hàng ngày của làng diều nghìn tuổi.

Diều bay mang theo những ước mơ, khát vọng của con người lên lưng trời, mọi gánh nặng đời sống thường nhật cũng bay hết, người chơi diều chỉ còn cảm giác thư thái, thanh bình. Với người dân Bá Dương Nội, chơi diều không chỉ để thư giãn những lúc nông nhàn, mà đó còn là thú vui và niềm đam mê không thể thiếu. Mỗi con diều khi no gió bay cao ngút giữa trời như muốn nói rằng: ở đó là không gian riêng để người chơi thể hiện khát vọng tự do và những niềm vui bất tận...

Nguyễn Tiến

Truyền hình K32A1