Xu hướng "gap year" ở người trẻ: Nghỉ ngơi để bước đi vững vàng hơn

(Sóng trẻ) - Gap year tại Việt Nam đang ngày càng được công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ đón nhận bởi những lợi ích mà xu hướng này mang lại. Không chỉ là nghỉ ngơi, gap yaer còn là thời gian để nhìn nhận, khám phá bản thân và định hướng rõ ràng hơn cho tương lai của mình.

Gap year là một phong trào phổ biến ở các nước phương Tây. Tuy nhiên, ở Việt Nam, xu hướng này vẫn phải đối diện với nhiều định kiến khi nhiều người cho rằng những cá nhân lựa chọn “nghỉ” sẽ tiêu tốn tiền bạc, thời gian, mất đi những mối quan hệ quan trọng, thậm chí sẽ bị đánh giá thấp về năng lực bản thân.

Thay đổi định kiến  

Thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay đang ngày càng trở nên độc lập hơn, muốn thoát khỏi những định hướng ép buộc từ phía gia đình. Cụ thể, trong 1.200 người ở độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi, có đến 40% người phản hồi họ cảm thấy áp lực, mệt mỏi khi phải đi theo con đường gia đình mong muốn. 

Bạn Trịnh Khánh Huyền - sinh viên ngành Kế Toán trường ĐH Thăng Long chia sẻ vì bản thân không có định hướng nghề nghiệp rõ ràng nên lựa chọn ngành học theo nguyện vọng của bố mẹ. Tuy nhiên, Khánh Huyền cho biết đây là ngành học trái ngược hoàn toàn với khả năng và điểm mạnh của mình nên bạn phải đối mặt với không ít áp lực xung quanh. 

Câu chuyện học hoặc làm trái ngành không chỉ xảy ra riêng với Khánh Huyền mà đây cũng là vấn đề nhiều bạn trẻ gặp phải. Theo nghiên cứu của Trường ĐHQG Hà Nội, tổng số sinh viên tốt nghiệp trong một năm có tới 1/5 cử nhân làm việc trái ngành, thậm chí có những ngành chiếm đến hơn 60%.

Sinh viên ra trường làm trái ngành sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn nên nhiều bạn trẻ quyết định lựa chọn gap year để xác định hướng đi nghề nghiệp kỹ lưỡng và khám phá chính bản thân mình. Quyết định này dần được phụ huynh đón nhận và ủng hộ.

Bà Đoàn Thị Xuân - Giảng viên Học Viện Kỹ Thuật Quân Sự chia sẻ: “Khi con có mong muốn gap year thì điều đầu tiên cha mẹ hãy ngồi lại để nói chuyện với con, xem xét vấn đề ở những yếu tố khác nhau như tài chính, khả năng và sự quyết tâm có đủ để thực hiện hóa điều này hay không. Tôi luôn ủng hộ mọi quyết định của con cái nhưng bậc cha mẹ cũng cần sát cánh bên con để có những hướng đi thích hợp nhất”.

Chậm một bước để nhìn nhận chính mình 

Những khủng hoảng của tuổi trẻ khiến nhiều bạn phải đối diện với không ít áp lực trong việc lựa chọn hướng đi phù hợp cho bản thân. Nhiều bạn trẻ chia sẻ họ muốn nghỉ ngơi từ 1 đến 2 năm để khám phá chính mình và xác định mục tiêu cần thực hiện.

Lý giải vì sao số lượng học sinh lựa chọn gap year để tập trung vào bản thân, một cuộc khảo sát đã được thực hiện và chỉ ra rằng hầu hết họ đều có mong muốn tích lũy thêm nhiều trải nghiệm, phát triển những giá trị của bản thân, tham gia hoạt động tình nguyện, khám phá con đường sự nghiệp... Bên cạnh đó, nghiên cứu này cũng đồng thời nêu ra một vài lý do nổi bật khác như: muốn có thời gian nghỉ ngơi sau một khoảng thời gian dài học tập tại trường và khám phá lựa chọn nghề nghiệp của bản thân.

Đàm Thị Xuân Giao, sinh viên ngành quản trị kinh doanh tại VinUniversity, chia sẻ: “Trong thời gian học online do đại dịch Covid-19, mình đã quyết định gap year để có thời gian nhìn nhận lại bản thân, trải nghiệm du lịch đến những vùng đất mới, gặp thêm nhiều người mới”. Cô nàng đã chuẩn bị cho bản thân kế hoạch chi tiết, bao gồm những mục tiêu cần thực hiện trong và sau khi gap year nên gia đình hoàn toàn ủng hộ quyết định của Giao.  

Đối với Xuân Giao, đây là khoảng thời gian lý tưởng để bạn trẻ tái tạo năng lượng và tránh xa những suy nghĩ tiêu cực. Gap year cũng là cơ hội để Giao gần gũi với gia đình nhiều hơn và sống chậm lại để nhìn nhận mọi thứ một cách toàn diện nhất. 

Xuân Giao chia sẻ để quá trình gap year đạt hiệu quả thì tính kỷ luật cao đóng vai trò quan trọng giúp cô có đủ động lực và tinh thần để hoàn thành các công việc bản thân đặt ra. Chính tính tự giác và tinh thần ham học hỏi mà cô nàng đã có cơ hội để thử sức mình ở nhiều công việc khác nhau. Cụ thể, Giao là thành viên của tổ chức thanh niên AIESEC, làm việc trong công ty startup, đồng thời thực hiện dự án cá nhân.

Giá trị cốt lõi 

Anh Vũ Ngọc Điệp - Nhà sáng lập, P.TGĐ Công Ty Cổ Phần Quốc Tế Sata, chia sẻ với cương vị là một chủ doanh nghiệp và nhà tuyển dụng làm việc lâu năm: “Tôi hoàn toàn khuyến khích các bạn trẻ lựa chọn gap year nếu việc đó giúp các bạn hiểu bản thân hơn, năng động hơn, sáng tạo hơn. Tuy nhiên, nếu thế hệ trẻ đi theo con đường này mà không cân nhắc kỹ càng và không có sự chuẩn bị thì sẽ dễ dàng bị mất động lực và trở nên mất định hướng. Thay vào đó, các bạn có thể cân nhắc đến việc tập trung phát triển giá trị bản thân thông qua việc tích lũy kiến thức mới, tham gia các hoạt động khác nhau để bản thân trở nên đa năng hơn”. 

Một trong những trường hợp nhiều người gặp phải khi lựa chọn gap year đó là việc nghỉ trong khoảng thời gian quá lâu sẽ khiến phong độ tụt giảm, năng suất công việc không còn hiệu quả. Tuy nhiên, theo Gap Year Association, có đến 88% người phản hồi rằng gap year đã tăng khả năng được tuyển dụng của họ lên rất nhiều lần.

“Đối với doanh nghiệp tư nhân hoặc doanh nghiệp nước ngoài, chúng tôi đánh giá hiệu quả công việc dựa trên kiến thức, kinh nghiệm và thái độ nên việc lựa chọn gap year không phải là yếu tố chúng tôi sử dụng để đánh giá khả năng làm việc” - anh Điệp cho biết.

Trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, các bạn trẻ cần phải suy xét kỹ càng về cả mặt lợi và mặt hại của gap year. Gap year sẽ giúp giới trẻ khám phá tiềm năng của bản thân, tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm và giá trị mới, mở rộng mối quan hệ xung quanh. Tuy vậy, gap year cũng kèm theo một vài rủi ro mà các bạn trẻ cần thực sự chú ý. 

Nếu như bạn lựa chọn gap year chỉ vì đây là một phong trào mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho quá trình sắp tới thì sẽ dễ dàng dẫn đến tình trạng mất định hướng và chán nản. Chính vì vậy, các bạn trẻ cần phải xét đến tính phù hợp, tính khả thi và tính kỷ luật cao trong quá trình gap year của mình. 

Khi đã quyết định nghỉ thì các bạn trẻ có thể tham khảo kinh nghiệm của những người đã từng trải qua trước đó, xây dựng một bảng kế hoạch chi tiết và quan trọng hơn cả là sự quyết tâm để khám phá bản thân và thế giới xung quanh. Từ đó, tìm được sở thích, đam mê của bản thân và định hướng được mục tiêu tương lai của mình.