Cái chết mòn của dòng sông Sét

Hàng chục năm nay, người dân sống ở các quận Hai Bà Trưng, Hoàng Mai (Hà Nội)- nơi có dòng sông Sét chảy qua phải gồng mình chung sống với ô nhiễm. Dù đã có nhiều dự án cải tạo và không ít giải pháp khắc phục nhưng mức độ ô nhiễm của dòng sông chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Sông Sét có chiều dài hơn 3,6km, là một phần phân lưu của sông Kim Ngưu, kéo dài từ hồ Bảy Mẫu trong công viên Thống Nhất (quận Hai Bà Trưng) chảy theo hướng Bắc – Nam và đổ vào hồ Yên Sở (quận Hoàng Mai). Được biết đến là hệ thống tiêu thoát nước chính của thủ đô, mỗi ngày sông Sét phải gánh hàng nghìn khối nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp chưa qua xử lý trực tiếp tràn vào lòng sông. Ngày nay, sông Sét không khác gì một cái “cống lộ thiên”, một “ao tù nước đọng” giữa trung tâm thành phố Hà Nội.

Bài toán về ý thức

Để giải cứu sông Sét, nhiều hội thảo, dự án đã được triển khai, song dường như tất cả đang dừng lại ở ngõ cụt. Dù đã không ít lần kêu cứu lên chính quyền sở tại nhưng tình trạng ô nhiễm của dòng sông đâu vẫn hoàn đấy. Hiện nay, cùng với sông Lừ, Kim Ngưu và Tô Lịch, sông Sét cũng được người ta “ưu ái” gọi là dòng sông bệnh, dòng sông chết. 

Điều đó không có gì là khó hiểu khi hàng ngày, hàng giờ, sông Sét phải hứng chịu hơn 600m3 nước xả thải của thủ đô, thêm vào đó là sự thiếu ý thức của người dân theo kiểu “đèn nhà ai người nấy rạng”, “nhà của ai người nấy sạch”. Sông Sét đã chết nhưng cái chết của nó không theo kiểu chết ngay, chết liền mà ngấm từ từ, theo kiểu chết mòn, mưa dần thấm lâu.

Sông Sét đang chết dần, chết mòn theo kiểu “mưa dần thấm lâu”

Cô Dung (50 tuổi, quận Hoàng Mai) cho biết: “Nhà nào cũng có cái cống đổ ra đây, từ các nhánh nhỏ lại chảy ra các nhánh to, bẩn lắm. Người nào cũng muốn sạch nhà mình nên vô tư ném rác xuống, dần dần lâu năm nó đầy chứ có gì đâu. Dù có công nhân công ty thoát nước đi vớt ni lông, rác thải thường xuyên nhưng không cải thiện đáng kể sự ô nhiễm của dòng sông đen đặc bao lâu nay”.

Nguyên nhân khiến dòng sông vốn hiền hòa ấy lại trở thành những con “quái vật” bốc mùi hôi thối và tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh tật có lẽ phần lớn bắt nguồn từ ý thức của người dân.

Rác thải vương vãi từ kè sông đến mặt sông

Khắc khoải quá khứ, chấp nhận thực tại

Trước khi bị ô nhiễm, sông Sét đã từng mang lại sức sống cho người dân ở khu vực xung quanh, với dòng nước sạch và bầu không khí trong lành. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, tình trạng ô nhiễm của dòng sông đang ở mức đáng báo động. 

Theo số liệu quan trắc của Chi cục Bảo vệ Môi trường thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, chất lượng nước trên các sông nội đô thành phố, trong đó có sông Sét, hàm lượng amoni, coliform, phốt phát đều vượt quy chuẩn cho phép.

Từ dòng sông đẹp, gắn liền với nét thanh lịch của người Hà Nội, sông Sét nay đã trở thành nơi chứa nước thải, hóa chất độc hại của thủ đô.  Giờ đây khi nhắc đến sông Sét, người dân thành phố không tránh khỏi cảm giác tiếc nuối trước dòng sông đẹp nay đã thuộc về quá khứ, “vang bóng một thời”.

Bác Nam ( sống ở gần cầu Sét, phường Tân Mai) cho biết: “ Ngày xưa những năm 73, 74, nước trong lắm còn có cá ra để câu cơ mà, bây giờ sông đen kịt đi rồi, kinh thật”.

Người dân chưa bao giờ hết ám ảnh với dòng sông đen kịt, hôi thối

Bao năm nay người dân sống gần sông Sét chảy qua đành bất lực chung sống với ô nhiễm, thậm chí nhiều người đang dần trở nên thích nghi với nó. 

Cô Phương (quận Hoàng Mai) chia sẻ : “Tôi sống ở đây lâu năm rồi, gửi mãi cũng thành quen, không quen thì biết làm sao. người mới đi qua đây thì thấy mùi kinh khủng chứ với cô thì bình thường”. 

Dòng sông ô nhiễm thì vẫn cứ chết mòn, cuộc sống của người dân xung quanh khu vực vẫn cứ phải tiếp tục diễn ra. Nhiều người đành chấp nhận sống chung với lũ, với chính hậu quả do con người trực tiếp gây nên.

Mai Hương - Thùy Dương

Báo chí Đa phương tiện K34A2