Cosplay - Khi người trẻ “hoá thân” để khẳng định bản sắc

(Sóng trẻ) - Từ một thú vui trong cộng đồng fan manga - anime, cosplay đang trở thành không gian sáng tạo độc đáo của giới trẻ Việt. Không chỉ là hoạt động hoá trang, cosplay còn là cách để người trẻ thể hiện cá tính, giao thoa văn hoá và khẳng định bản sắc trong thời đại số.

Từ thú vui cộng đồng đến không gian sáng tạo cá nhân

Bắt nguồn từ trào lưu hóa trang của người hâm mộ truyện tranh và phim ảnh tại Nhật Bản vào khoảng thập niên 1970, cosplay (ghép từ costume - trang phục và play - diễn xuất) dần trở thành một hình thức nghệ thuật biểu diễn độc đáo, nơi người tham gia hoá thân thành các nhân vật trong anime, manga, trò chơi điện tử hay phim ảnh. Không chỉ dừng ở việc mặc giống nhân vật, cosplay đòi hỏi sự đầu tư công phu về trang phục, hoá trang, biểu cảm và phong thái, nhằm tái hiện trọn vẹn “cái hồn” của nhân vật và mang đến trải nghiệm sống động cho khán giả.

Nhờ sự phát triển của Internet và các diễn đàn trực tuyến, văn hóa cosplay từ Nhật Bản nhanh chóng lan tỏa ra toàn cầu trong thập niên 1990-2000, đặc biệt trong cộng đồng yêu thích anime, manga và trò chơi điện tử. Các cộng đồng cosplayer hình thành trên diễn đàn trực tuyến, mạng xã hội, trở thành không gian kết nối những người cùng đam mê, chia sẻ kỹ thuật chụp ảnh, trang điểm và thiết kế trang phục. Cosplay từ đó trở thành “ngôn ngữ chung”, gắn kết giới trẻ yêu thích văn hóa Nhật Bản ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Du nhập vào Việt Nam từ đầu những năm 2000, cosplay nhanh chóng thu hút giới trẻ nhờ sự mới lạ, sáng tạo và khác biệt so với các hình thức văn hoá truyền thống. Ban đầu, hoạt động này chỉ dừng ở việc tái hiện các nhân vật yêu thích trong manga hay anime, nhưng theo thời gian, cosplay đã trở thành điểm nhấn tại nhiều sự kiện lớn như Japan Day, Manga Comic Con hay các chương trình giao lưu văn hoá Việt - Nhật thường niên.

Cosplay không chỉ dừng lại ở việc khoác lên mình một bộ trang phục đẹp mắt mà là một quá trình sáng tạo công phu, phản ánh rõ sự đầu tư nghiêm túc của người trẻ vào đam mê của mình. Từ khâu nghiên cứu tạo hình gốc, lựa chọn chất liệu, phối màu đến thiết kế, cắt may, chỉnh rập và làm đạo cụ, mỗi bước đều đòi hỏi thời gian, kỹ năng thủ công và sự tỉ mỉ. 

Khi bộ trang phục hoàn thiện, các cosplayer phải tiếp tục luyện tập dáng đứng, biểu cảm, cử chỉ để hoá thân trọn vẹn vào nhân vật. Bằng việc tái hiện thế giới hư cấu một cách sống động, cosplay trở thành minh chứng cho khả năng sáng tạo, sự kiên trì và phong cách cá nhân của giới trẻ trong một cộng đồng văn hoá sôi động, nơi đam mê không chỉ được thể hiện mà còn được công nhận.

Bạn Đào Minh Trang (21 tuổi) một cosplay chuyên nghiệp bày tỏ: “Với mình, cosplay không chỉ là chuyện đầu tư tiền bạc cho trang phục hay đạo cụ. Điều quan trọng hơn là giá trị tinh thần - cảm giác được đặt toàn bộ tâm huyết vào việc hoá thân thành nhân vật mình yêu thích. Khi được sáng tạo, được sống với đam mê và mang lại cảm xúc cho người xem, đó mới là phần thưởng tuyệt vời nhất”.

Hiện nay, văn hóa cosplay ở Việt Nam đã phát triển thành những cộng đồng vững mạnh, từ câu lạc bộ trong trường học, các nhóm trực tuyến đến sân khấu biểu diễn chuyên nghiệp. Nhiều hội nhóm lớn trên mạng xã hội như Cosplayer VietNam FC Official hay Cosplay FC hội tụ hoạt động năng nổ, thu hút đông đảo cosplayer, cho thấy sức sống bền bỉ và sự quan tâm ngày càng lớn của giới trẻ Việt đối với văn hoá Nhật.

Khi cosplay trở thành “sân khấu” thể hiện bản sắc của người trẻ

Không chỉ là hoạt động giải trí mang tính thị giác, cosplay còn phản ánh nhiều khía cạnh xã hội của thế hệ trẻ trong thời đại toàn cầu hóa. Đằng sau lớp hóa trang lộng lẫy là nhu cầu được thể hiện, được nhìn nhận và được khẳng định bản thân - điều mà giới trẻ ngày nay đặc biệt coi trọng.

Sức hút của cosplay trước hết nằm ở khả năng tạo ra không gian tự do, nơi người trẻ có thể thoát khỏi khuôn mẫu đời thường để trở thành nhân vật họ yêu thích. Trong quá trình ấy, họ được thử sức với nghệ thuật tạo hình, thiết kế, diễn xuất và nhiếp ảnh - những yếu tố vừa mang tính sáng tạo, vừa mở ra cơ hội nghề nghiệp trong nhiều lĩnh vực. 

Bạn Quản Thu (21 tuổi) chia sẻ: “Mình đến với cosplay từ sở thích cá nhân, cho đây là một thú vui. Nhưng càng tham gia, gặp nhiều bạn cùng đam mê, được chia sẻ ý tưởng và tự tay thực hiện những bộ trang phục, mình bắt đầu thấy cosplay thú vị hơn rất nhiều.‘Cosplay’, không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp mình cảm thấy như đang kể một câu chuyện của riêng mình và thể hiện cá tính theo cách riêng”.

Trong kỷ nguyên số, cosplay còn được xem là một “sân khấu ảo” nơi người trẻ thể hiện bản thân trước công chúng. Thông qua mạng xã hội, họ chia sẻ hình ảnh, video, câu chuyện hậu trường và dần hình thành thương hiệu cá nhân. Với nhiều cosplayer nổi bật, việc hoá thân không chỉ là niềm vui mà còn là cách thể hiện năng lực, cá tính và tiếng nói của thế hệ sáng tạo mới.

Ở khía cạnh khác, cosplay phản ánh sự chuyển dịch trong cách người trẻ nhìn nhận về cái tôi và cộng đồng. Trong thế giới ấy, mỗi nhân vật được tái hiện không chỉ là hình tượng hư cấu, mà còn là tấm gương để họ soi chiếu chính mình - những khát vọng, giới hạn và bản lĩnh. Vì thế cosplay không chỉ là việc hoá thân thành người khác, mà còn là cách người trẻ tìm lại chính mình giữa dòng chảy văn hoá.