Dạy và học nghề phổ thông: Học, học nữa, học mãi… vẫn bằng “0”
(Sóng Trẻ) - Bên cạnh việc học văn hóa, công tác dạy và học nghề ở các trường phổ thông từ trước đến nay vẫn được ngành Giáo dục Việt Nam coi trọng với mong muốn bổ sung các kỹ năng thực tế cho học sinh. Thế nhưng, trên thực tế, ý nghĩa mà các trường học nghề mang lại cho các học sinh lại không giống như kỳ vọng ban đầu.
Học vì thành tích
Khi được hỏi về lí do tham gia các lớp học nghề phổ thông, phần lớn các em học sinh, những đối tượng trực tiếp của công tác này đều trả lời rằng: Học vì sẽ được điểm cộng ưu tiên khi tốt nghiệp.
Thực tế, đa phần học sinh đều không mấy mặn mà và chú trọng đến việc học nghề. Bởi lẽ, điểm cộng cho việc tốt nghiệp nghề phổ thông chỉ là “chiếc phao cứu sinh” đối với những học sinh cá biệt, không đủ điểm để tốt nghiệp các cấp. Song, nếu như nhìn trên diện rộng, tại hầu khắp các trường từ THCS đến PTTH, tỉ lệ người đăng ký học các lớp học nghề gần như chiếm tối đa số học sinh.
Vậy lí do nào khiến ngay cả những học sinh có học lực tốt cũng bất chấp việc mất thêm thời gian cho việc học nghề chỉ vì 1 - 1,5 điểm cộng tối đa trong trường trường hợp trượt tốt nghiệp, điều mà có lẽ sẽ không thể xảy ra với các em? Câu trả lời nằm ở phía phụ huynh và nhà trường.
Các trường vận động, kêu gọi, thậm chí là bắt buộc các học sinh của mình học nghề cũng không nằm nài mục đích thành tích. Số lượng học sinh tốt nghiệp nghề phổ thông càng nhiều, đồng nghĩa với việc thành tích đỗ tốt nghiệp của nhà trường càng được đảm bảo hơn. Trong khi đó, phụ huynh dưới sức ép thành tích của con em mình, cộng thêm tác động từ phía nhà trường, đã không tiếc tiền của và thời gian nộp tiền cho con mình theo học các lớp dạy nghề phổ thông. Và cứ thế, tạo thành một một chuỗi tác động dây chuyền, từ nhà trường, phụ huynh, tới các em học sinh.
Cô Đoàn Hạnh - Phó hiệu trưởng trường THPT Quang Trung - Đống Đa, Hà Nội – cho biết hiện nhà trường yêu cầu 100% các em học sinh lớp 11 phải đăng kí tham gia học nghề do nhà trường tổ chức. Lí giải cho quyết định trên của nhà trường, cô Hạnh cho biết: “Dù vẫn biết quy định của Bộ GD&ĐT là cho phép học sinh tự do lựa chọn việc học nghề phổ thông nhưng vì đảm bảo cho các em có một kết quả tốt trong kỳ thi tốt nghiệp, chúng tôi vẫn yêu cầu tất cả các em tham gia học nghề. Bởi rất khó để nói trước về những vấn đề bất ngờ trong kỳ thi quan trọng của các em, nên chúng tôi ưu tiên đến quyền lợi của các em sau này”.
Bao năm vẫn một nghề
Trong quy định của Bộ GD&ĐT, các trường bậc trung học phải tổ chức bố trí cho các học sinh được quyền tự do lựa chọn việc học và nghề học mà các em yêu thích. Theo đó, các em có thể chọn học một trong số mười một nghề khác nhau như: Điện, Tin học, May, Nấu ăn, Trồng lúa… Thế nhưng đa số các trường đều tự lựa chọn những nghề học cho học sinh của trường mình ới lý do “để phù hợp với tình hình và khả năng đào tạo”. Thế nên mới có thực tế rằng, có trường suốt bao nhiêu năm chỉ cho học sinh học nghề Thêu và Điện, có trường lại chỉ học Tin học mà thôi.
Vậy là học sinh không được quyết định có học nghề hay không, nay lại không được chọn học nghề mình muốn học. Em Mỹ Linh (học sinh lớp 11A3, trường PTTH Quang Trung – Đống Đa, Hà Nội) cho biết: “Từ cấp hai em đã phải học nghề Thêu do trường sắp xếp. Nay sang cấp ba, em vẫn lại phải tiếp tục học nghề này vì nhà trường quy định học sinh nam học Điện, học sinh nữa học Thêu, mà không cho chúng em lựa chọn”.
Học nhiều mà chẳng được bao nhiêu
Học nghề là học kỹ năng thực tế, nhưng thực sự của việc dạy và học chỉ là cưỡi ngựa xem hoa. Nếu các em có “nghề” thực sự sau khi học nghề phổ thông thì cũng có thể chấp nhận được. Đằng này, sau khi thi xong, được cấp giấy chứng nhận rồi thì các em hầu như quên sạch.
Vậy là học đông, học nhiều nhưng kết quả thu lại được từ việc dạy và học nghề phổ thông vẫn chỉ quanh quẩn ở con số “0” tròn trĩnh. Do tham gia học nghề theo kiểu lấy lệ, đối phó, không ít học sinh được cấp giấy chứng chỉ nghề loại khá, giỏi nhưng không bao lâu sau, những kiến thức thu được từ lớp học nghề đã “rơi rụng” hết.
Đó là còn chưa kể đến tình trạng trang thiết bị giảng dạy vẫn không đảm bảo: Có trường dạy tin học cho học sinh bằng máy tính hệ điều hành Windows 98 đã lỗi thời từ lâu. Hay có trường lại dạy điện cho học sinh bằng những thiết bị đã rỉ sét lâu ngày… Trong khi đó, kiến thức được giảng dạy đôi khi đã không còn ứng dụng được vào thực tế đời sống hiện giờ.
Nếu cho rằng việc dạy, học và thi nghề phổ thông là do nhu cầu của phụ huynh và học sinh, thì khi Bộ GD&ĐT bỏ chủ trương cộng điểm khuyến khích liệu học sinh có còn động lực để đăng ký theo học ? Không phải ngẫu nhiên khi nhiều người đặt câu hỏi: Việc duy trì chế độ cộng điểm khuyến khích cho học sinh trong khi chứng chỉ thi nghề không phản ánh đúng chất lượng học tập của học sinh liệu có phải là một biểu hiện của “bệnh” thành tích?.
Học vì thành tích
Khi được hỏi về lí do tham gia các lớp học nghề phổ thông, phần lớn các em học sinh, những đối tượng trực tiếp của công tác này đều trả lời rằng: Học vì sẽ được điểm cộng ưu tiên khi tốt nghiệp.
Thực tế, đa phần học sinh đều không mấy mặn mà và chú trọng đến việc học nghề. Bởi lẽ, điểm cộng cho việc tốt nghiệp nghề phổ thông chỉ là “chiếc phao cứu sinh” đối với những học sinh cá biệt, không đủ điểm để tốt nghiệp các cấp. Song, nếu như nhìn trên diện rộng, tại hầu khắp các trường từ THCS đến PTTH, tỉ lệ người đăng ký học các lớp học nghề gần như chiếm tối đa số học sinh.
Vậy lí do nào khiến ngay cả những học sinh có học lực tốt cũng bất chấp việc mất thêm thời gian cho việc học nghề chỉ vì 1 - 1,5 điểm cộng tối đa trong trường trường hợp trượt tốt nghiệp, điều mà có lẽ sẽ không thể xảy ra với các em? Câu trả lời nằm ở phía phụ huynh và nhà trường.
Các trường vận động, kêu gọi, thậm chí là bắt buộc các học sinh của mình học nghề cũng không nằm nài mục đích thành tích. Số lượng học sinh tốt nghiệp nghề phổ thông càng nhiều, đồng nghĩa với việc thành tích đỗ tốt nghiệp của nhà trường càng được đảm bảo hơn. Trong khi đó, phụ huynh dưới sức ép thành tích của con em mình, cộng thêm tác động từ phía nhà trường, đã không tiếc tiền của và thời gian nộp tiền cho con mình theo học các lớp dạy nghề phổ thông. Và cứ thế, tạo thành một một chuỗi tác động dây chuyền, từ nhà trường, phụ huynh, tới các em học sinh.
Cô Đoàn Hạnh - Phó hiệu trưởng trường THPT Quang Trung - Đống Đa, Hà Nội – cho biết hiện nhà trường yêu cầu 100% các em học sinh lớp 11 phải đăng kí tham gia học nghề do nhà trường tổ chức. Lí giải cho quyết định trên của nhà trường, cô Hạnh cho biết: “Dù vẫn biết quy định của Bộ GD&ĐT là cho phép học sinh tự do lựa chọn việc học nghề phổ thông nhưng vì đảm bảo cho các em có một kết quả tốt trong kỳ thi tốt nghiệp, chúng tôi vẫn yêu cầu tất cả các em tham gia học nghề. Bởi rất khó để nói trước về những vấn đề bất ngờ trong kỳ thi quan trọng của các em, nên chúng tôi ưu tiên đến quyền lợi của các em sau này”.
Bao năm vẫn một nghề
Trong quy định của Bộ GD&ĐT, các trường bậc trung học phải tổ chức bố trí cho các học sinh được quyền tự do lựa chọn việc học và nghề học mà các em yêu thích. Theo đó, các em có thể chọn học một trong số mười một nghề khác nhau như: Điện, Tin học, May, Nấu ăn, Trồng lúa… Thế nhưng đa số các trường đều tự lựa chọn những nghề học cho học sinh của trường mình ới lý do “để phù hợp với tình hình và khả năng đào tạo”. Thế nên mới có thực tế rằng, có trường suốt bao nhiêu năm chỉ cho học sinh học nghề Thêu và Điện, có trường lại chỉ học Tin học mà thôi.
Vậy là học sinh không được quyết định có học nghề hay không, nay lại không được chọn học nghề mình muốn học. Em Mỹ Linh (học sinh lớp 11A3, trường PTTH Quang Trung – Đống Đa, Hà Nội) cho biết: “Từ cấp hai em đã phải học nghề Thêu do trường sắp xếp. Nay sang cấp ba, em vẫn lại phải tiếp tục học nghề này vì nhà trường quy định học sinh nam học Điện, học sinh nữa học Thêu, mà không cho chúng em lựa chọn”.
Học sinh thực hành nghề tin học (Nguồn Internet)
Học nhiều mà chẳng được bao nhiêu
Học nghề là học kỹ năng thực tế, nhưng thực sự của việc dạy và học chỉ là cưỡi ngựa xem hoa. Nếu các em có “nghề” thực sự sau khi học nghề phổ thông thì cũng có thể chấp nhận được. Đằng này, sau khi thi xong, được cấp giấy chứng nhận rồi thì các em hầu như quên sạch.
Vậy là học đông, học nhiều nhưng kết quả thu lại được từ việc dạy và học nghề phổ thông vẫn chỉ quanh quẩn ở con số “0” tròn trĩnh. Do tham gia học nghề theo kiểu lấy lệ, đối phó, không ít học sinh được cấp giấy chứng chỉ nghề loại khá, giỏi nhưng không bao lâu sau, những kiến thức thu được từ lớp học nghề đã “rơi rụng” hết.
Đó là còn chưa kể đến tình trạng trang thiết bị giảng dạy vẫn không đảm bảo: Có trường dạy tin học cho học sinh bằng máy tính hệ điều hành Windows 98 đã lỗi thời từ lâu. Hay có trường lại dạy điện cho học sinh bằng những thiết bị đã rỉ sét lâu ngày… Trong khi đó, kiến thức được giảng dạy đôi khi đã không còn ứng dụng được vào thực tế đời sống hiện giờ.
Nếu cho rằng việc dạy, học và thi nghề phổ thông là do nhu cầu của phụ huynh và học sinh, thì khi Bộ GD&ĐT bỏ chủ trương cộng điểm khuyến khích liệu học sinh có còn động lực để đăng ký theo học ? Không phải ngẫu nhiên khi nhiều người đặt câu hỏi: Việc duy trì chế độ cộng điểm khuyến khích cho học sinh trong khi chứng chỉ thi nghề không phản ánh đúng chất lượng học tập của học sinh liệu có phải là một biểu hiện của “bệnh” thành tích?.
Lê Anh Việt
Báo mạng điện tử K29
Báo mạng điện tử K29
Cùng chuyên mục
Bình luận
-1743762575.jpg)
-1743439440.jpg)
-1743349600.jpg)
-1742635957.png)
-1743172456.jpg)
-1742952040.jpg)
-1731918749.png)
-1731846614.jpg)
-1731856047.png)
![[Infographic] Nâng cao biện pháp phòng ngừa đuối nước](https://media.songtre.com.vn/resize/162x100/uploads/news/2025/03/28/Bản sao của Bản sao của Bản sao của Những phong tục Tết Việt Na,-1743154781.png)
Nổi bật