Làng cổ Đường Lâm: Nơi phố thị “dừng chân” trước cánh cổng làng

(Sóng trẻ) - Nằm ngay gần một đô thị sầm uất, làng cổ Đường Lâm (phường Sơn Tây, TP. Hà Nội) được ví như một “bảo tàng sống” lưu giữ nét đẹp cổ kính, trầm mặc của văn hóa làng quê Bắc Bộ. 

Trải qua hàng nghìn năm phát triển, làng cổ Đường Lâm ngày nay vẫn mang đậm những dấu ấn riêng biệt của phong tục, tập quán và tín ngưỡng truyền thống. Đường Lâm xưa gồm 9 làng thuộc tổng Cam Giá Thịnh, huyện Phúc Thọ, trấn Sơn Tây, trong đó có 5 làng liền kề nhau gồm Mông Phụ, Đông Sàng, Cam Thịnh, Đoài Giáp và Cam Lâm. Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 44km về phía Tây, Đường Lâm không chỉ là điểm đến du lịch hấp dẫn mà còn là niềm tự hào của văn hóa, lịch sử Việt Nam với nhiều dấu ấn đặc biệt.
Trải qua hàng nghìn năm phát triển, làng cổ Đường Lâm ngày nay vẫn mang đậm những dấu ấn riêng biệt của phong tục, tập quán và tín ngưỡng truyền thống. Đường Lâm xưa gồm 9 làng thuộc tổng Cam Giá Thịnh, huyện Phúc Thọ, trấn Sơn Tây, trong đó có 5 làng liền kề nhau gồm Mông Phụ, Đông Sàng, Cam Thịnh, Đoài Giáp và Cam Lâm. Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 44km về phía Tây, Đường Lâm không chỉ là điểm đến du lịch hấp dẫn mà còn là niềm tự hào của văn hóa, lịch sử Việt Nam với nhiều dấu ấn đặc biệt.
Nổi bật với những ngôi nhà đá ong cổ kính, cổng làng, giếng nước, cây đa, đình chùa, Đường Lâm thu hút khách du lịch bởi chính nét đẹp quen thuộc nhưng đầy giá trị lịch sử của làng quê Việt cổ. Nơi đây còn được biết đến là “đất hai vua”, quê hương của hai vị anh hùng dân tộc Phùng Hưng và Ngô Quyền. 
Nổi bật với những ngôi nhà đá ong cổ kính, cổng làng, giếng nước, cây đa, đình chùa, Đường Lâm thu hút khách du lịch bởi chính nét đẹp quen thuộc nhưng đầy giá trị lịch sử của làng quê Việt cổ. Nơi đây còn được biết đến là “đất hai vua”, quê hương của hai vị anh hùng dân tộc Phùng Hưng và Ngô Quyền. 
So với nhiều làng cổ khác ở Bắc Bộ, kiến trúc Đường Lâm mang đậm dấu ấn của chất liệu địa phương. Những bức tường đá ong đã trở thành “chứng nhân” đầy đặc biệt, vừa bền chắc vừa mang vẻ đẹp thô mộc khó trộn lẫn. Mái ngói đỏ phủ màu thời gian, cùng những chi tiết chạm khắc rồng, phượng trên kèo cột, đầu bẩy gỗ tạo nên sự hài hòa giữa mộc mạc và tinh xảo.
So với nhiều làng cổ khác ở Bắc Bộ, kiến trúc Đường Lâm mang đậm dấu ấn của chất liệu địa phương. Những bức tường đá ong đã trở thành “chứng nhân” đầy đặc biệt, vừa bền chắc vừa mang vẻ đẹp thô mộc khó trộn lẫn. Mái ngói đỏ phủ màu thời gian, cùng những chi tiết chạm khắc rồng, phượng trên kèo cột, đầu bẩy gỗ tạo nên sự hài hòa giữa mộc mạc và tinh xảo.
Đình làng Mông Phụ với tuổi đời gần 500 năm là một di tích lịch sử nổi bật tại Làng cổ Đường Lâm. Nơi đây chính là trung tâm tín ngưỡng và sinh hoạt cộng đồng của người dân trong làng. Khác với nhiều ngôi đình ở đồng bằng Bắc Bộ, đình Mông Phụ mang đậm dấu ấn kiến trúc Việt – Mường với bàn thờ đặt thấp gần sàn, cột cái chôn sâu xuống đất. Đình không chỉ là nơi thờ Thành hoàng Phùng Hưng – vị anh hùng dân tộc, mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết cộng đồng, lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt xưa.
Đình làng Mông Phụ với tuổi đời gần 500 năm là một di tích lịch sử nổi bật tại Làng cổ Đường Lâm. Nơi đây chính là trung tâm tín ngưỡng và sinh hoạt cộng đồng của người dân trong làng. Khác với nhiều ngôi đình ở đồng bằng Bắc Bộ, đình Mông Phụ mang đậm dấu ấn kiến trúc Việt – Mường với bàn thờ đặt thấp gần sàn, cột cái chôn sâu xuống đất. Đình không chỉ là nơi thờ Thành hoàng Phùng Hưng – vị anh hùng dân tộc, mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết cộng đồng, lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt xưa.
Khi xây dựng đình làng, mỗi chi tiết đều hàm chứa những ngụ ý sâu xa của cha ông thời xưa. Với hình ảnh con cá treo ngược, nghĩa là cá còn sống, điều này thể hiện niềm tin rằng mọi việc đều có lối thoát, hướng đến hy vọng. Qua đó, những bậc tiền nhân gửi gắm vô vàn mong ước, khát vọng về sự trường tồn và hưng thịnh của vùng quê Đường Lâm.
Khi xây dựng đình làng, mỗi chi tiết đều hàm chứa những ngụ ý sâu xa của cha ông thời xưa. Với hình ảnh con cá treo ngược, nghĩa là cá còn sống, điều này thể hiện niềm tin rằng mọi việc đều có lối thoát, hướng đến hy vọng. Qua đó, những bậc tiền nhân gửi gắm vô vàn mong ước, khát vọng về sự trường tồn và hưng thịnh của vùng quê Đường Lâm.
Một góc kiến trúc tiêu biểu của làng cổ là đình làng với mái ngói rêu phong và những họa tiết chạm khắc tinh xảo trên đầu bẩy gỗ. Hình ảnh đầu rồng uốn lượn không chỉ là nét trang trí mà còn thể hiện khát vọng về sự thịnh vượng, an lành. Những công trình kiến trúc như vậy đã tồn tại qua hàng trăm năm, là minh chứng cho bàn tay khéo léo và tâm hồn gửi gắm của người xưa, phản chiếu một phần bản sắc văn hóa làng quê Bắc Bộ.
Một góc kiến trúc tiêu biểu của làng cổ là đình làng với mái ngói rêu phong và những họa tiết chạm khắc tinh xảo trên đầu bẩy gỗ. Hình ảnh đầu rồng uốn lượn không chỉ là nét trang trí mà còn thể hiện khát vọng về sự thịnh vượng, an lành. Những công trình kiến trúc như vậy đã tồn tại qua hàng trăm năm, là minh chứng cho bàn tay khéo léo và tâm hồn gửi gắm của người xưa, phản chiếu một phần bản sắc văn hóa làng quê Bắc Bộ.
Bốn chữ “Dũng Cảm Khả Thưởng” là bức hoành phi do vua Thành Thái ban tặng đình Mông Phụ, mang ý nghĩa tôn vinh tinh thần anh dũng, bất khuất của dân làng Đường Lâm trong công cuộc bảo vệ quê hương. Bức hoành phi không những góp phần trang trí kiến trúc, nó còn là chứng tích lịch sử, ghi nhận công lao và khí phách của nhân dân làng cổ. Đây là một trong những di sản quý giá giúp khẳng định vị thế văn hóa - lịch sử của Đường Lâm trong dòng chảy dân tộc.
Bốn chữ “Dũng Cảm Khả Thưởng” là bức hoành phi do vua Thành Thái ban tặng đình Mông Phụ, mang ý nghĩa tôn vinh tinh thần anh dũng, bất khuất của dân làng Đường Lâm trong công cuộc bảo vệ quê hương. Bức hoành phi không những góp phần trang trí kiến trúc, nó còn là chứng tích lịch sử, ghi nhận công lao và khí phách của nhân dân làng cổ. Đây là một trong những di sản quý giá giúp khẳng định vị thế văn hóa - lịch sử của Đường Lâm trong dòng chảy dân tộc.
Không chỉ gìn giữ dấu ấn lịch sử, Làng cổ Đường Lâm còn lưu truyền một đời sống văn hóa dân gian phong phú, phản ánh tinh thần lao động và sáng tạo của người dân nơi đây. Trong không gian mộc mạc của làng, các nghệ nhân cần mẫn chuẩn bị con rối giấy cho buổi trình diễn rối bóng, đưa người xem trở lại với loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo.
Không chỉ gìn giữ dấu ấn lịch sử, Làng cổ Đường Lâm còn lưu truyền một đời sống văn hóa dân gian phong phú, phản ánh tinh thần lao động và sáng tạo của người dân nơi đây. Trong không gian mộc mạc của làng, các nghệ nhân cần mẫn chuẩn bị con rối giấy cho buổi trình diễn rối bóng, đưa người xem trở lại với loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo.
Giữa nền gạch đỏ au của những nếp nhà cổ, hàng chum tương Đường Lâm xếp ngay ngắn, phủ lên mình màu nâu trầm mộc mạc. Từng chum tương không chỉ đơn thuần là món ăn dân dã, mà còn chứa đựng tinh hoa ẩm thực, là kết tinh từ nếp sống, phong tục và bàn tay khéo léo của người dân xứ Đoài. Hương vị đậm đà, ngọt bùi của tương đã trở thành niềm tự hào, đồng thời là một “thương hiệu” đặc sản níu chân du khách khi ghé thăm làng cổ.
Giữa nền gạch đỏ au của những nếp nhà cổ, hàng chum tương Đường Lâm xếp ngay ngắn, phủ lên mình màu nâu trầm mộc mạc. Từng chum tương không chỉ đơn thuần là món ăn dân dã, mà còn chứa đựng tinh hoa ẩm thực, là kết tinh từ nếp sống, phong tục và bàn tay khéo léo của người dân xứ Đoài. Hương vị đậm đà, ngọt bùi của tương đã trở thành niềm tự hào, đồng thời là một “thương hiệu” đặc sản níu chân du khách khi ghé thăm làng cổ.
Từng căn nhà cổ với mái ngói rêu phong, những bức tường vàng cổ kính và phong cách sống giản dị của người dân đã làm nên sức hút riêng của Làng cổ Đường Lâm. Trái với nhịp sống xô bồ nơi phố thị, họ ngồi lại bên hiên nhà kể cho nhau nghe những câu chuyện và có lẽ họ đã chứng kiến bao đổi thay của làng cổ theo năm tháng.
Từng căn nhà cổ với mái ngói rêu phong, những bức tường vàng cổ kính và phong cách sống giản dị của người dân đã làm nên sức hút riêng của Làng cổ Đường Lâm. Trái với nhịp sống xô bồ nơi phố thị, họ ngồi lại bên hiên nhà kể cho nhau nghe những câu chuyện và có lẽ họ đã chứng kiến bao đổi thay của làng cổ theo năm tháng.
Ngày nay, việc phát triển du lịch mạnh mẽ vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với bà con Đường Lâm. Do đó, việc chú trọng gìn giữ nét đẹp về kiến trúc, văn hoá, lịch sử đã trở thành hương ước của làng, là lời nhắc nhở mỗi người dân làng trong công tác bảo tồn và phát huy vẻ đẹp nơi đây. 
Ngày nay, việc phát triển du lịch mạnh mẽ vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với bà con Đường Lâm. Do đó, việc chú trọng gìn giữ nét đẹp về kiến trúc, văn hoá, lịch sử đã trở thành hương ước của làng, là lời nhắc nhở mỗi người dân làng trong công tác bảo tồn và phát huy vẻ đẹp nơi đây. 
Ông Giang Vĩnh Phúc (người dân làng, hậu duệ của Thám hoa Giang Văn Minh) cho rằng mỗi người dân trong làng đều phải có trách nhiệm xây dựng một hình ảnh văn minh, phù hợp trong bảo tồn và phát triển du lịch. “Cái nhà quét sạch cho khách vào chơi cũng không phải là chuyện dễ. Nếu một người dân làng không có trình độ, không có ý thức giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa thì không thể nghĩ đến cái đó”, ông Phúc nói thêm. 
Ông Giang Vĩnh Phúc (người dân làng, hậu duệ của Thám hoa Giang Văn Minh) cho rằng mỗi người dân trong làng đều phải có trách nhiệm xây dựng một hình ảnh văn minh, phù hợp trong bảo tồn và phát triển du lịch. “Cái nhà quét sạch cho khách vào chơi cũng không phải là chuyện dễ. Nếu một người dân làng không có trình độ, không có ý thức giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa thì không thể nghĩ đến cái đó”, ông Phúc nói thêm. 
Để gìn giữ bản sắc của làng và phát triển du lịch một cách hiệu quả nhất, các thế hệ người dân trong làng không những cần phát huy các giá trị truyền thống mà cha ông để lại, mà còn phải có sự am hiểu sâu sắc về chính nơi mình đang sinh sống nhằm truyền đạt những giá trị văn hoá, lịch sử tốt đẹp đến với khách du lịch. Chia sẻ với phóng viên, ông Hà Văn Dực (người dân làng) cho biết: “Người trông giữ đình như chúng tôi phải có trách nhiệm làm ‘vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi’, phải truyền đạt những thông tin một cách chính xác, vì lịch sử không cho phép nói sai”. 
Để gìn giữ bản sắc của làng và phát triển du lịch một cách hiệu quả nhất, các thế hệ người dân trong làng không những cần phát huy các giá trị truyền thống mà cha ông để lại, mà còn phải có sự am hiểu sâu sắc về chính nơi mình đang sinh sống nhằm truyền đạt những giá trị văn hoá, lịch sử tốt đẹp đến với khách du lịch. Chia sẻ với phóng viên, ông Hà Văn Dực (người dân làng) cho biết: “Người trông giữ đình như chúng tôi phải có trách nhiệm làm ‘vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi’, phải truyền đạt những thông tin một cách chính xác, vì lịch sử không cho phép nói sai”. 
Từ ngôi làng cổ nhuốm màu dấu tích thời gian, Đường Lâm ngày nay đã trở thành điểm đến giàu sức sống, góp phần gìn giữ, bảo tồn và nâng cao đời sống người dân. Làng cổ Đường Lâm không chỉ là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa - lịch sử ngàn đời, mà còn là
Từ ngôi làng cổ nhuốm màu dấu tích thời gian, Đường Lâm ngày nay đã trở thành điểm đến giàu sức sống, góp phần gìn giữ, bảo tồn và nâng cao đời sống người dân. Làng cổ Đường Lâm không chỉ là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa - lịch sử ngàn đời, mà còn là "minh chứng sống" cho sự giao thoa hoàn hảo giữa nét đẹp cổ kính, truyền thống và vẻ đẹp năng động, hiện đại.
Có thể nói, khi ghé thăm Đường Lâm, từng bước chân của du khách vừa là hành trình khám phá, vừa là sự tiếp nối mạch sống của di sản. Làng cổ Đường Lâm gắn liền với việc gìn giữ kiến trúc, phong tục và lối sống truyền thống của người dân. Khi du lịch phát triển, điều ấy sẽ trở thành động lực bảo tồn, giúp ngôi làng tiếp nối hành trình lưu giữ hồn quê, khẳng định hướng phát triển hài hòa giữa di sản và văn hoá dân tộc, giữa quá khứ, hiện tại và tương lai.
Có thể nói, khi ghé thăm Đường Lâm, từng bước chân của du khách vừa là hành trình khám phá, vừa là sự tiếp nối mạch sống của di sản. Làng cổ Đường Lâm gắn liền với việc gìn giữ kiến trúc, phong tục và lối sống truyền thống của người dân. Khi du lịch phát triển, điều ấy sẽ trở thành động lực bảo tồn, giúp ngôi làng tiếp nối hành trình lưu giữ hồn quê, khẳng định hướng phát triển hài hòa giữa di sản và văn hoá dân tộc, giữa quá khứ, hiện tại và tương lai.

Cùng chuyên mục

Đừng bỏ lỡ
1200 chỗ ở miễn phí được Đại học Bách Khoa bố trí cho người dân nhân dịp Quốc Khánh 2/9 

1200 chỗ ở miễn phí được Đại học Bách Khoa bố trí cho người dân nhân dịp Quốc Khánh 2/9 

Tin nổi bật4 tuần trước

(Sóng trẻ) - Từ ngày 30/8/ đến hết 3/9, Đại học Bách Khoa Hà Nội bố trí 1200 chỗ ở miễn phí phục vụ người dân từ nhiều nơi đến Thủ Đô để tham dự Lễ diễu binh, diễu hành mừng 80 năm ngày Quốc Khánh 2/9. 

Người dân háo hức tham gia Triển lãm “80 năm rạng rỡ non sông - Con đường Độc lập” 

Người dân háo hức tham gia Triển lãm “80 năm rạng rỡ non sông - Con đường Độc lập” 

Tin nổi bật4 tuần trước

(Sóng trẻ) - Sáng ngày 31/8, tại trụ sở Báo Nhân Dân (71 Hàng Trống, Hà Nội), đông đảo người dân xếp hàng dài để nhận ấn phẩm đặc biệt nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Không gian trải nghiệm của VTV thu hút đông đảo khách tham quan

Không gian trải nghiệm của VTV thu hút đông đảo khách tham quan

Tin nổi bật1 tháng trước

(Sóng trẻ) - Ngày 29/8, tại Triển lãm Thành tựu đất nước, khách tham quan triển lãm được tìm hiểu về kênh truyền hình mới sắp lên sóng - Vietnam Today và trải nghiệm các công nghệ truyền hình hiện đại.

XEM THÊM TIN

SỰ KIỆN NỔI BẬT

TIN ẢNH

XEM NHIỀU NHẤT

TIN NỔI BẬT

DIỄN ĐÀN