Cảm hứng từ nón lá: Nón lá trong kiến trúc hiện đại (Kỳ 2)

(Sóng trẻ) - Trong kiến trúc hiện đại, xu hướng kết hợp các yếu tố văn hóa truyền thống ngày càng phổ biến, và nón lá đã trở thành nguồn cảm hứng độc đáo cho kiến trúc sư.

Nón lá từ lâu đã là vật dụng quen thuộc và biểu tượng văn hóa trong đời sống người Việt, kết tinh qua bàn tay khéo léo của các nghệ nhân. Qua hàng trăm năm, nghề làm nón lá không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn là niềm tự hào dân tộc, với quy trình chế tác công phu từ chọn lá, uốn nan, khâu nón đến phơi nắng. Mỗi chiếc nón không chỉ để che nắng, che mưa, mà còn tôn lên vẻ đẹp duyên dáng của người phụ nữ Việt. Nón lá là một phần tâm hồn Việt, lưu giữ những giá trị văn hóa và là minh chứng cho sức sống của làng nghề truyền thống.

Việc sử dụng nón lá trong kiến trúc hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc đưa di sản văn hóa truyền thống vào đời sống đương đại. Thay vì chỉ dừng lại ở vai trò của một vật dụng che nắng, che mưa, nón lá đã được các kiến trúc sư sáng tạo, tái hiện thành các thiết kế trang trí ấn tượng và mới lạ trong nhiều không gian khác nhau. Nón lá xuất hiện trong các công trình kiến trúc như nhà hàng, quán cà phê, khu nghỉ dưỡng cao cấp, và thậm chí cả các trung tâm thương mại, tạo nên một không gian vừa quen thuộc vừa độc đáo.

Trong kiến trúc nội thất, nón lá được ứng dụng như một cách để tạo điểm nhấn cho không gian. Hình dáng đặc trưng hình chóp nón khi được sắp xếp khéo léo thành cụm hoặc thả treo từng chiếc một đã tạo ra hiệu ứng thẩm mỹ độc đáo. Dưới ánh đèn, những chiếc nón lá phản chiếu ánh sáng tạo thành các bóng đổ lung linh, mang lại cảm giác huyền ảo, khiến không gian trở nên gần gũi và có hồn. Những nhà hàng hay quán cà phê sử dụng nón lá là đèn trang trí, ốp trần hay vách ngăn đã mang đến cho khách hàng một không gian thân thuộc, bình dị mà vẫn không kém phần sang trọng và nghệ thuật.

Ở quy mô lớn hơn, nhiều khu nghỉ dưỡng và khách sạn cao cấp cũng đã tích hợp nón lá vào kiến trúc ngoại thất để tạo nên một không gian gần gũi với thiên nhiên và bản sắc văn hóa địa phương. Nón lá không chỉ là chi tiết trang trí mà còn được tận dụng trong thiết kế cảnh quan, làm thành các mái che hoặc lối đi đầy sáng tạo. Đây là cách mà các công trình kiến trúc hiện đại có thể "mềm hóa" đường nét cứng cáp của các vật liệu như xi măng, thép hay kính bằng chất liệu tự nhiên. Nhìn vào những thiết kế như vậy, chúng ta có thể cảm nhận rõ hơn sự giao thoa giữa nét mộc mạc, thuần Việt và vẻ đẹp sáng tạo của kiến trúc đương đại.

Theo chia sẻ của kỹ sư xây dựng Vũ Duy Trung - Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Việt Nhật: “ Khi đưa nón lá vào không gian kiến trúc, chúng ta không chỉ làm đẹp cho công trình mà còn kể câu chuyện văn hóa, giúp mọi người – đặc biệt là thế hệ trẻ và du khách quốc tế – cảm nhận được tinh thần, lối sống và bản sắc của dân tộc Việt. Tôi cho rằng, kiến trúc hiện đại không nên chỉ phản ánh xu hướng đương đại mà còn cần có dấu ấn địa phương, và nón lá là một lựa chọn tuyệt vời cho điều đó”. 

Ông cũng chia sẻ thêm rằng, nón lá khi được ứng dụng sáng tạo trong kiến trúc không chỉ giữ nguyên vẻ đẹp truyền thống mà còn góp phần tạo nên một không gian đầy chiều sâu và sức sống, đưa vào đó sự gần gũi và tinh tế của văn hóa Việt. Khi đặt nón lá trong một bối cảnh kiến trúc hiện đại, nó không chỉ bổ sung tính thẩm mỹ mà còn tạo ra những hiệu ứng ánh sáng và bóng đổ thú vị, làm không gian thêm sống động, giàu cảm xúc. Bên cạnh đó, việc sử dụng nón lá còn phản ánh một triết lý thiết kế bền vững. Nón lá không chỉ đẹp mà còn được làm từ các chất liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường. Sự tích hợp các yếu tố văn hóa dân gian vào kiến trúc đương đại tạo ra một phong cách thiết kế vượt thời gian, không chỉ là sự hài hòa giữa cũ và mới mà còn thể hiện sự tôn trọng và bảo tồn những giá trị truyền thống trong bối cảnh hiện đại.

Việc sử dụng nón lá trong kiến trúc là một biểu hiện đặc sắc của sự giao thoa văn hóa, thể hiện cách chúng ta gìn giữ và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh hiện đại. Những chiếc nón lá không chỉ đơn thuần là vật dụng che nắng mà đã trở thành điểm nhấn văn hóa trong không gian kiến trúc, mang lại cảm giác mộc mạc, bình dị nhưng không kém phần tinh tế và sang trọng. Đây là một cách tuyệt vời để tôn vinh văn hóa Việt, giúp chiếc nón lá không chỉ là sản phẩm của quá khứ mà còn sống mãi trong hiện tại và tương lai, như một minh chứng cho sự trường tồn của truyền thống qua dòng chảy thời gian.