Định hướng tương lai: đừng xem nhẹ

2013-02-17 22:00:13

(Sóng trẻ) - Ngồi với tôi tại quán trà đá sau cổng trường đại học, Nguyễn Anh Dũng cười nhạt: “Nhiều lúc nghĩ cũng nản, học đến năm ba rồi mà chẳng biết sau này ra trường làm gì! Biết thế này ngày xưa cứ bỏ hẳn một năm ra thi lại…”. Đôi khi quyết định vội vàng cũng khiến không ít sinh viên phải nuối tiếc khi hạ bút viết nên tương lai của mình ở nơi đăng ký dự thi đại học.

Nước ta từ lâu vẫn được xem là nơi có truyền thống hiếu học nhất nhì thế giới. Truyền thống đó bắt nguồn từ xa xưa và thấm nhuần trong lối sống của người Việt. Vất vả 12 năm trên ghế phổ thông, rất nhiều gia đình, nhiều em lựa chọn con đường tương lai là: học đại học. Cái quan niệm “có tấm bằng đại học trong tay thì mới mong xin được việc tốt” đã ăn sâu vào suy nghĩ của nhiều gia đình ở cả nông thôn và thành thị.

Nhưng những điều này, ở một số nước phát triển như Mỹ, Anh, Pháp…lại là quá sức xa xỉ. Sau khi tốt nghiệp cấp III, chỉ có một số học sinh quyết định học lên tiếp tại các trường đại học, còn lại sẽ dấn thân vào đời bằng rất nhiều phương cách khác nhau. Ở những nước đó, khi còn học phổ thông, các em được định hướng rất rõ khả năng, sở trường của bản thân phù hợp với ngành nghề nào, cũng như đa số các em đều tự xác định trình độ của mình liệu có đủ để tiếp tục học lên đại học hay không.

Đại học không chỉ là cánh cửa duy nhất dẫn vào đời

Những ngày tháng 7 khi kỳ thi đại học bắt đầu, rất nhiều thí sinh ở quê ra Hà Nội với ước mơ và quyết tâm vào đại học. Đi cùng các em là những người cha, người mẹ khắc khổ vì lao động nặng nhọc, chuyến đi thi này là không biết bao nhiêu tiền của và hy vọng của cả gia đình. Nếu như các em có thể được định hướng, tư vấn để tự xác định năng lực của bản thân, sẽ giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc cho bản thân, gia đình, cũng như có những định hướng rõ ràng hơn cho tương lai.

Quay trở lại với người bạn ở đầu bài viết, Dũng vốn là học sinh khá lớp chuyên Toán một trường chuyên tỉnh. Quyết định ban đầu của bạn là thi vào Đại học Bách Khoa, nhưng lại không đủ điểm. Trong khi đó điểm thi vào khối D khoa Xuất Bản lại thừa. Nhìn bạn bè tấp nập tựu trường, cuối cùng Dũng quyết định chọn đi học tại khoa Xuất bản, Học viên Báo chí và Tuyên truyền. Nhưng cũng vì quyết định vội vàng đó, nên mới có câu chuyện “không biết làm gì” ngày hôm nay! Nếu như Dũng bình tĩnh hơn một chút để có một lựa chọn đúng đắn hơn cho bản thân, thì bây giờ sự việc có lẽ đã khác.

Tương tự như Dũng, còn rất nhiều sinh viên khi trượt nguyện vọng 1, vì áp lực từ gia đình, bạn bè mà nhắm mắt đưa chân vào một trường đủ điểm để-được-đi-học, hoàn toàn không tính tới những ước mơ, sở thích, sở trường, năng lực của bản thân liệu có phù hợp với ngành nghề mà mình đã chọn lựa hay không. Điều này ảnh hưởng lớn tới những ngày tháng sau này khi đã vào học, đôi khi dẫn tới trường hợp bỏ ngang - thi lại, vừa tốn công sức, lại uổng phí cả quãng thời gian mà các bạn đã theo học.

Chọn trường không nên chỉ bằng sở thích hay sở trường

Cũng trong tình trạng “không biết làm gì” như Dũng là bạn Bùi Phương Thùy, nữ sinh viên của trường đại học Mỹ thuật và Công nghiệp Hà Nội. Thùy vào khoa Thiết kế thời trang với giấc mơ xây dựng một nhãn hiệu thời trang của bản thân, cùng với một chút năng khiếu hội họa. Điểm vào trường thì đủ, mục tiêu thì rõ ràng nhưng cô sinh viên năm 3 khoa Thiết kế thời trang cũng đang rơi vào tình trạng băn khoăn và do dự trước tương lai của mình. Thùy tâm sự: “Cứ nghĩ bản thân mình đã chọn đúng ngành, đúng trường, lại yêu thích và có sở trường, nhưng thật ra chỉ đến khi đi học mới biết mình có phải ứng viên phù hợp cho nghề này hay không, có đủ các điều kiện để theo nghề hay không…”. Thế mới biết, bài học khi chọn trường, chọn nghề không chỉ có lòng yêu nghề và có sở trường, sự lựa chọn sáng suốt còn bao gồm rất nhiều yếu tố khác mà chỉ khi bắt đầu vào học rồi người học mới nhận ra. Nhưng có lẽ, giống như trường hợp của Thùy, khi nhận ra, cũng đã muộn.

Cùng với những thay đổi trong giáo dục, đã đến lúc chúng ta cần chú trọng hơn tới vấn đề để học sinh tự xác định năng lực bản thân và tích cực hơn trong việc định hướng tương lai. Cần để cho các em và gia đình có nhận thức đúng đắn và đầy đủ hơn về việc học lên đại học. Có rất nhiều con đường để các em vào đời, và trường đại học chỉ là một trong số đó. Bên cạnh đó, thay vì những thông số điểm chuẩn hàng năm, các trường đại học cũng nên tổ chức những buổi giới thiệu và làm quen để các em tiếp xúc với những gì mình sẽ được dạy, được học trong tương lai đối với ngành nghề tại ngôi trường mình đã chọn. Điều này sẽ giúp các em tích cực hơn và năng động hơn trong việc định hướng tương lai cho bản thân.

Nói cho cùng, thành công hay thất bại, việc định hướng tương lai chỉ chiếm một phần, tuy không nhỏ, nhưng phần nhiều vẫn là phụ thuộc ở thái độ và sự nỗ lực của mỗi người trong học tập và công việc của bản thân.

Nguyễn Quỳnh Trang

Lớp Truyền Hình K28A2