Một phiên chợ - ba cái tê

2013-02-07 21:16:08

(Sóng Trẻ) - Phiên chợ tất niên ngày 25 tháng Chạp Âm lịch ở thôn Dục Nội, xã Việt Hùng, Đông Anh, Hà Nội là một phiên chợ đặc biệt, được người người dân nơi đây háo hức chờ đợi và gọi bằng nhiều cái tên: chợ hai nhăm, chợ thiếu nhi hay chợ ăn quà.

Thôn Dục Nội (tên nôm làng Dộc) là một vùng đất cổ nằm ở phía bắc kinh thành Cổ Loa cách trung tâm Hà Nội 25 km về phía Bắc. Dục Nội cũng là một trong những thôn có diện tích và dân số vào loại lớn nhất ở huyện Đông Anh. Chính vì vậy mà nhắc tới chợ của thôn Dục Nội hay còn gọi là chợ Dộc thì ở Đông Anh đa phần ai cũng biết bởi một thời đó là trung tâm giao lưu cả về vật chất lẫn tinh thần. Ngay nay dẫu không còn là trung tâm nhưng chợ Dộc vần là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống, mà ấn tượng nhất, thú vị nhất chính là phiên chợ ngày 25 tháng chạp hàng năm.

Chợ hai nhăm

Chợ Dộc vốn là một chợ phiên chỉ mở chính vào ngày năm và ngày mười. Phiên chợ ngày 25 tháng chạp là phiên chợ chính thức cuối cùng của năm. Người dân Dục Nội vẫn gọi tắt là “chợ hai nhăm” và coi đây là phiên chợ tất niên. Bởi thế trước hết đây là một phiên chợ Tết như bao phiên chợ Tết khác chỉ có điều nó diễn ra sớm hơn.

Là một phiên chợ Tết, “chợ hai nhăm” bán đầy đủ các mặt hàng phục vụ cho dịp Tết Nguyên Đán như tranh ảnh, câu đối, hoa quả, lá dong, thực phẩm ngày Tết... “Chợ hai nhăm” mang cái hồn của một phiên chợ quê dịp cận Tết đậm đà sâu sắc mà cũng không kém phần ồn ào náo nhiệt khi mà ai cũng vui vẻ mua cho gia đình mình những thực phẩm cần thiết cho dịp Tết cổ truyền. Đối với những người dân làng Dộc thì cái tên “chợ hai nhăm” làm cho những người xa quê xao xuyến bồi hồi, còn những người đã đi hết nửa cuộc đời phải trầm tư. Bác Nguyễn Hữu Bắc (khu Trung – Dục Nội) tâm sự: “Bình thường tôi ít khi ra chợ nhưng chợ hai nhăm thì năm nào tôi cũng ra bởi tôi như tìm thấy kí ức một thời của mình trong đó”.

Chợ thiếu nhi

Có lẽ phiên chợ ngày 25 tháng Chạp Âm lịch là phiên chợ duy nhất mà các bà các mẹ nội trợ thôn Dục Nội và cả các vùng lân cận không phải đi một mình bởi đây là phiên chợ của gia đình với sự xuất hiện đông đảo của những người đàn ông và đặc biệt là các em thiếu nhi. Vì thế mà nhiều người gọi đây là phiên “chợ thiếu nhi”.

Các em thiếu nhi chơi trò câu cá khi trời chưa sáng hẳn.

Chợ Dộc ngày 25 tháng Chạp mở rất sớm khoảng 4 giờ sáng nên ngay từ tối hôm trước những đứa trẻ con trong gia đình đã được ông bà, bố mẹ cho tiền để ngày mai đi ra chợ vui chơi, ăn quà. Trẻ con thôn Dục Nội cũng có một thói quen thú vị đó là mổ lợn nhựa và đập lợn đất vào tối ngày 24 để ngày mai bản thân mình cũng là một “chủ chi”. Khoảng 3 giờ sáng ngày 25 năm nay từ khu Đoài cho đến khu Trung tất cả đều sáng đèn, người người gọi nhau í ới. Đến khoảng gần 5 giờ sáng, mặc dù trời vẫn còn tối nhưng “chợ thiếu nhi” đã đông kín người, đặc biệt là trẻ em.

Không chỉ có người lớn, chợ còn rất đông trẻ em.

Với những ai lần đầu đến với “chợ thiếu nhi” sẽ ngỡ đây là Tết thiếu nhi chứ không phải một phiên chợ, bởi tại đây tổ chức rất nhiều trò chơi như: câu cá, nhà hơi, nhà bóng… Các đồ chơi, món ăn dành cho trẻ con cũng rất đa dạng và phong phú. Trẻ em mẫu giáo Dục Nội được nghỉ học vào 25 tháng Chạp còn học sinh tiểu học hàng năm vào ngày này cũng được nhà trường cho bắt đầu buổi học muộn hơn khoảng gần 8 giờ sáng nhằm tạo điều kiện cho các em đi chợ.

Chợ ăn quà

“Chợ ăn quà” có lẽ là tên gọi thú vị nhất mà người dân Dục Nội dành cho phiên chợ ngày 25 tháng Chạp của mình. Người dân Việt Hùng tâm niệm đã ra “chợ hai nhăm” thì phải ăn quà. Sở dĩ như vậy vì hôm đó có rất nhiều đồ ăn sẵn như bánh kẹo, mứt, bánh đúc, bánh cuốn,… cũng như đồ ăn chế biến tại chỗ và dung được ngay như phở, bún,… đặc biệt là đặc sản cháo Cói.

Cháo Cói là một món ăn dân giã nổi tiếng ở Dục Nội. Trước kia cháo Cói chỉ được bán vào một ngày duy nhất trong năm đó là ngày 25 tháng chạp, và ở một nơi duy nhất là chợ Dộc. Người dân Dục Nội kể rằng: ngày xưa cháo Cói là một món ăn cứu tế người nghèo do một người đàn bà làng Cói làm. Nhưng do cháo Cói rất nn nên đã trở thành một món ăn phổ biến ở Việt Hùng. Và ngày nay có thể nói đó là một đặc sản mà chỉ Dục Nội mới có.

Bát cháo Cói dân dã.

Cháo Cói được làm từ bột gạo nếp cẩm đã được xay nhuyễn và làm ẩm. Chính vì vậy, nó có màu nâu tím và rất mịn. Cháo Cói ngày nay thường được nấu với thịt lợn xé nhỏ. Mùi thơm và sự đặc quyện của bột gạo làng quê cộng với vị ngọt của thịt lợn và gia vị tạo nên vị ngọt đậm trong cổ họng. Cháo Cói cũng có thể kết hợp với quẩy, rau hay đặc sản nổi tiểng ở Việt Hùng như tương, trám đen… Bạn Lan Hương (CĐ Kinh tế - Công nghiệp Hà Nội) chia sẻ: “Năm nào xuống chợ ăn quà mình cũng phải ăn cháo Cói, nếu chưa ăn mình có cảm giác như thiếu đi một cái gì đó thật khó tả”.

Chia tay phiên chợ Tết ấn tượng với ba cái tên, người người, nhà nhà lại tất tả trở về nhà để cùng quây quần chuẩn bị cho mùa xuân mới đang về…

Lê Quang Đức

Lớp Báo mạng điện tử K32