Nữ Tiến sĩ gieo mầm dân ca cho thế hệ trẻ

(Sóng trẻ) - Lớn lên trong tiếng hò mái nhì, mái đẩy của xứ Huế thương, Nguyễn Hoàng Tịnh Uyên (SN 1990) chọn cho mình con đường gìn giữ và lan tỏa âm nhạc dân gian qua giáo dục. Vừa là nhà nghiên cứu, Trưởng ngành Sư phạm Âm nhạc - Khoa Giáo dục Nghệ thuật và Thể chất, Bí thư Đoàn Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng, vừa là nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc tài năng, chị mang tâm huyết truyền giá trị dân gian cho sinh viên.

Đưa âm nhạc dân gian vào trường học

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, mẹ là nghệ sĩ guitar cổ điển, song cô gái Huế ấy lại từng gặp trở ngại khi theo đuổi đam mê. “Mẹ tôi cho rằng phụ nữ theo nghệ thuật sẽ vất vả, nên định hướng tôi học văn hóa. Nhưng niềm đam mê ca hát đã khiến tôi quyết tâm thuyết phục để được theo học âm nhạc”, chị Uyên chia sẻ.  

Sau khi tốt nghiệp Học viện Âm nhạc Huế, chị tiếp tục học cao học với luận văn thạc sĩ hướng tới việc đưa dân ca vào cấp THCS. Năm 2022, chị bảo vệ thành công luận án tiến sĩ nghiên cứu về thay đổi việc học dân ca tại Học viện Âm nhạc Huế và trở thành nữ tiến sĩ trẻ tuổi nhất ngành Lý luận và phương pháp dạy học Âm nhạc tại Việt Nam. 

Chất Huế đằm sâu trong máu thịt khiến những công trình khoa học của chị không ngừng xoay quanh đề tài âm nhạc dân gian. Nữ tiến sĩ bày tỏ: “Từ “Âm nhạc dân gian Huế trong thời kỳ hội nhập toàn cầu” đến “Đặc điểm âm nhạc của Lý Huế”, hay những giải pháp bảo tồn dân ca Chăm… tôi mong muốn âm nhạc dân gian không chỉ dừng lại trên sân khấu mà thực sự bước vào đời sống học đường. Để từ đó, thế hệ trẻ vừa học, vừa hát, vừa cảm nhận được cái hay, cái đẹp của truyền thống”.

Song song với nghiên cứu, chị còn chủ biên giáo trình Kỹ năng biểu diễn thanh nhạc, đồng tác giả tài liệu chuyên khảo Giáo dục Nghệ thuật ở Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn. Các nghiên cứu của giảng viên Tịnh Uyên không chỉ góp phần đào tạo sinh viên sư phạm âm nhạc mà còn mở ra hướng đi mới trong bảo tồn di sản văn hóa thông qua môi trường giáo dục.

Từ giảng đường, tình yêu dân ca đã được chị Uyên truyền sang bao thế hệ sinh viên. Nhiều học trò của chị gặt hái thành tích đáng tự hào như: Đăng Vương đoạt giải Ba quốc tế âm nhạc cổ điển; Diễm Phúc đạt giải Triển vọng Bolero toàn quốc; Bảo Ngọc ghi dấu ấn trong “Điểm hẹn tài năng 2025”... Những gương mặt trẻ ấy không chỉ hát bằng kỹ thuật, mà còn chất chứa hồn cốt văn hóa mà cô giáo đã gieo vào từng câu chữ, từng làn điệu.

Thủ lĩnh trẻ tài năng

Không chỉ là giảng viên, Tịnh Uyên còn là một thủ lĩnh thanh niên năng động. Trên cương vị Bí thư Đoàn Trường ĐHSP - ĐHĐN nhiệm kỳ 2024-2027, chị cùng Ban Chấp hành triển khai hàng trăm hoạt động, tạo dấu ấn với các phong trào như “Đại học không giảng đường”, “Thức dậy cùng biển”, “Mang tri thức phục vụ cộng đồng”, “Ngày hội Sinh viên quốc tế”, “Chào Tết Bunpimay”… 

Điều đáng quý ở nữ Bí thư đoàn trường ấy là tinh thần đổi mới trong công tác Đoàn. Chị đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ thông tin, khuyến khích sinh viên sáng tạo khởi nghiệp, phát động các phong trào tình nguyện gắn với nhu cầu xã hội. Ngoài công tác quản lý và nghiên cứu, chị còn trực tiếp dàn dựng các chương trình nghệ thuật, giành nhiều giải thưởng như Giải Vàng hợp xướng quốc tế tại Hội An (2025), Giải Nhất liên hoan “Tài năng âm nhạc học sinh - sinh viên” Liên Chiểu (2025)…

“Âm nhạc không chỉ để thưởng thức mà còn là sợi dây gắn kết cộng đồng, giúp sinh viên giải tỏa căng thẳng học tập, rèn luyện kỹ năng và nuôi dưỡng tâm hồn. Tôi mong muốn thế hệ trẻ sẽ yêu, sẽ tự hào và tiếp nối mạch nguồn dân gian”, Tiến sĩ Tịnh Uyên bày tỏ. 

Hiện chị đang nghiên cứu ứng dụng công nghệ AI trong phục dựng âm nhạc, xây dựng sân khấu ảo, tiếp tục tìm hướng mới để đưa âm nhạc dân gian vào trường học một cách sâu rộng, hiệu quả hơn. 

Nhìn lại hành trình từ những lời ru ngọt ngào trên dòng Hương giang đến giảng đường sư phạm hôm nay, Nguyễn Hoàng Tịnh Uyên như một khúc hò Huế khi thiết tha, lúc da diết, nhưng vẫn luôn thấm đẫm tình yêu và khát vọng với dân ca. Và ở bên chị, các thế hệ sinh viên chính là những “lời ca nối tiếp”, làm bản nhạc tri thức ngân dài.