Ung thư trong nam khoa và khoảng trống nhận thức của phái mạnh

(Sóng trẻ) - Theo số liệu của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, tỷ lệ mắc các bệnh ung thư liên quan đến cơ quan sinh sản ở nam giới trẻ đang có xu hướng tăng nhanh, chiếm 2.1/100 nghìn dân ở Hà Nội và 3,4% dân số TP.HCM. 2025 ghi nhận trường hợp bệnh nhân mới chỉ 21 tuổi. Song trong nhận thức của phần lớn người dân, đặc biệt là nam giới, khái niệm “ung thư nam khoa” vẫn còn khá xa lạ và chưa được quan tâm đúng mức.

“Ngại khám” và những hiểu lầm nguy hiểm

Nhiều nam thanh niên vẫn thiếu kiến thức cơ bản về sức khỏe sinh sản, hơn nữa lại ngại đối diện với vấn đề liên quan đến cơ thể. Chính tâm lý đó đang trở thành rào cản vô hình khiến căn bệnh mang tên ung thư trong nam khoa ngày càng khó phát hiện sớm. 

“Mình nghĩ đó là bệnh của đàn ông trung niên” - L.H.Đ, 21 tuổi, sinh viên một trường đại học ở Hà Nội, trả lời khi được hỏi về khái niệm ung thư trong nam khoa. Bạn thừa nhận rằng bản thân biết đến các trung tâm chăm sóc sức khỏe nam giới nhưng chưa từng đi khám nam học, vì “thấy kỳ và ngại nói ra”.

Khi nói đến “ung thư trong nam khoa”, nhiều bạn trẻ nghĩ ngay đến căn bệnh của nam giới khoảng 40-50 tuổi, còn trẻ thì không cần lo lắng. Theo ThS.BS Nguyễn Huy Hoàng (Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội), đây là một hiểu lầm tai hại. Có những loại ung thư, như ung thư tuyến tiền liệt thường gặp ở người lớn tuổi. Nhưng có những loại ung thư lại nhắm thẳng vào người trẻ. Trong đó, ung thư tinh hoàn lại gặp nhiều nhất ở độ tuổi 15-35, lứa tuổi sung sức nhất của nam giới.

Thực tế, không ít người chỉ tìm đến bệnh viện khi bệnh đã tiến triển, vì ngại hoặc sợ bị đánh giá. Cánh đàn ông xem việc đi khám nam khoa là yếu đuối hoặc mất mặt, sợ bị người khác đánh giá về khả năng sinh lý hay sinh sản. “Ngại khám” chính là nguyên nhân khiến nhiều ca ung thư bị phát hiện muộn. 

“Ung thư giống như một ngọn lửa. Khi nó mới là que diêm, chỉ cần một cốc nước là dập tắt. Nhưng vì ngại, người bệnh để nó cháy. Ba tháng, sáu tháng sau, ngọn lửa ấy đã biến thành một đám cháy nhà.” - Bác sĩ Hoàng chia sẻ.

Sợ “mất nam tính”, sợ bị đánh giá về khả năng sinh lý hoặc sinh sản khiến nhiều người lựa chọn im lặng. Họ chỉ đến khám khi tình trạng đã nặng, gây đau, sưng, hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt.

Trẻ hóa bệnh và cách phòng ngừa

Không chỉ vậy, việc xã hội và truyền thông lâu nay vẫn tập trung nhiều hơn vào sức khỏe phụ nữ cũng khiến chủ đề này trở nên “nhạy cảm” với nam giới. Phái mạnh còn có xu hướng chịu đựng, cho rằng các vấn đề sức khỏe sẽ tự khỏi và chỉ đi khám khi bệnh đã nặng hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống. Kết quả, nửa kia dân số vẫn đang bị bỏ lại trong nhận thức về chính cơ thể của mình.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Kiên, chuyên khoa Nam học (Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội), ung thư trong nam khoa là nhóm bệnh ác tính ở cơ quan sinh dục - tiết niệu, phổ biến gồm ung thư tinh hoàn, ung thư dương vật, tuyến tiền liệt và bàng quang. Trong đó, ung thư tinh hoàn đang có xu hướng trẻ hóa rõ rệt.

Các nguyên nhân gây bệnh có thể đến từ yếu tố di truyền, tinh hoàn ẩn, rối loạn nội tiết hoặc lối sống thiếu lành mạnh: thức khuya, hút thuốc, uống rượu bia, ít vận động và căng thẳng kéo dài. Đáng chú ý, môi trường sinh hoạt độc hại và thói quen chủ quan cũng là yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Ở giai đoạn đầu, các dấu hiệu của ung thư trong nam khoa thường dễ bị bỏ qua: u cục hoặc sưng tinh hoàn, thay đổi hình dạng dương vật, tiểu khó, tiểu ra máu, rối loạn cương dương kéo dài. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, cơ hội điều trị khỏi là rất cao.

“Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Việc bắt đầu từ những thói quen nhỏ như tự kiểm tra tinh hoàn hàng tháng, tiêm phòng HPV, quan hệ tình dục an toàn, ăn uống và ngủ nghỉ hợp lý sẽ giúp nam giới chủ động bảo vệ sức khỏe” - bác sĩ Kiên khuyến nghị.

Bên cạnh đó, bác sĩ cho rằng việc khám nam khoa định kỳ hằng năm là cần thiết. Chỉ với vài phút siêu âm tinh hoàn và thăm khám chuyên khoa, nam giới có thể phát hiện sớm những tổn thương nhỏ trước khi chúng phát triển thành ung thư.

Căn bệnh quái ác ở nam giới không chỉ là vấn đề y học, mà còn là câu chuyện về nhận thức và định kiến giới. Khi phái mạnh còn ngại nói về sức khỏe của chính mình, căn bệnh ấy vẫn sẽ tiếp tục âm thầm cướp đi cơ hội sống của nhiều người cùng giới khác. Sự thay đổi phải bắt đầu từ nhận thức. Đi khám, kiểm tra hay tầm soát không làm giảm đi “bản lĩnh đàn ông”, mà chính là hành động có trách nhiệm nhất với bản thân và gia đình.