Chủ tịch Hội đồng thành viên Hanoi Metro: “Đường sắt đô thị Hà Nội đi lên từ bài học của quá khứ”

(Sóng trẻ) - Trước tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng nghiêm trọng, hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội được kỳ vọng là giải pháp thiết yếu. Để hiểu rõ hơn về kế hoạch phát triển các dự án trong thời gian tới, phóng viên có cuộc trao đổi với ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Hanoi Metro.

Những năm qua, thành phố Hà Nội đẩy mạnh đầu tư vào hệ thống đường sắt đô thị nhằm giảm áp lực giao thông và hướng tới phát triển bền vững. Một trong những dự án trọng điểm là tuyến Nhổn - Ga Hà Nội, hiện bước vào giai đoạn thi công quan trọng.

Ngày 7/3/2025, máy đào hầm TBM số 1 “thần tốc” đã chính thức tới ga S10 - Cát Linh, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình triển khai. Thành công này không chỉ thể hiện quyết tâm đẩy nhanh tiến độ mà còn mang đến kỳ vọng lớn về một hệ thống metro hiện đại, an toàn và thuận tiện cho người dân Thủ đô. Trong cuộc trao đổi, ông Khuất Việt Hùng đã chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về kế hoạch phát triển dài hạn của mạng lưới metro Hà Nội.

PV: Xin chào ông Khuất Việt Hùng, cảm ơn ông đã tham gia trả lời phỏng vấn. Thưa ông, ngày 7/3 vừa qua, sự kiện máy đào hầm TBM "Thần tốc" chính thức đến ga S10 – Cát Linh là một cột mốc quan trọng trong việc thi công tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội. Ông có thể chia sẻ cảm nhận của mình về cột mốc quan trọng này? 

Ông Khuất Việt Hùng: Là người đứng đầu Công ty TNHH một thành viên Đường sắt Hà Nội - đơn vị chuẩn bị tiếp nhận vận hành đoạn tuyến đi ngầm từ Cầu Giấy đến Ga Hà Nội, tôi đang chờ mong từng ngày để tiếp nhận toàn tuyến này. Sự kiện ngày 7/3 khiến cho tôi và tất cả người lao động của công ty, đặc biệt là các kỹ sư và thợ vận hành máy khoan - những người chứng kiến khoảnh khắc lịch sử khi máy đào hầm đến ga S1, cảm thấy rất vui mừng và tự hào.

Đồng thời chúng tôi càng thêm tin tưởng vào tiến độ dự kiến đầu năm 2028 sẽ hoàn thành và đưa vào vận hành thương mại chính thức đoạn đường sắt đô thị số 3 từ Cầu Giấy cho đến ga Hà Nội. Khi đó, toàn tuyến đường sắt Nhổn - Ga Hà Nội sẽ chính thức trở thành lực lượng vận tải chủ đạo trên hành lang giao thông quan trọng của thủ đô, kết nối từ không gian đô thị phía Tây đến Ga Hà Nội - địa điểm đặc biệt quan trọng với hệ thống giao thông Quốc gia. 

Tầm ảnh hưởng của giao thông công cộng với đời sống người dân Thủ đô

PV: Theo như tôi được biết, sau 6 tháng chính thức vận hành khai thác thương mại, tuyến metro trên cao Nhổn - Cầu Giấy đã phục vụ gần 3,4 triệu lượt hành khách, trong đó hơn 60% là hành khách sử dụng vé tháng. Trước những con số đáng mừng như vậy, ông đánh giá như thế nào về vai trò của giao thông công cộng, nòng cốt là các phương thức Vận tải nhanh khối lớn (MRT) với đời sống của người dân thủ đô hiện nay?

Ông Khuất Việt Hùng: Phương tiện vận tải công cộng luôn là phương thức được những người đi lại thường xuyên trong đô thị lựa chọn bởi tính chất an toàn và thuận tiện. Hiện nay thành phố Hà Nội đã có 2 tuyến đường sắt đô thị là tuyến Cát Linh - Hà Đông và tuyến Nhổn - Ga cầu Giấy. Người dân sinh sống, học tập và làm việc quanh khu vực các nhà ga, đặc biệt là nhóm đối tượng học sinh, sinh viên thường ưu tiên sử dụng metro bởi chi phí tiết kiệm. Con số 60% người lựa chọn đi vé tháng của tuyến metro trên cao Nhổn - Cầu Giấy cũng đã phản ánh rõ điều này. 

Mặt khác, người trẻ ngày nay có ý thức về bảo vệ môi trường càng ngày càng cao, họ mong muốn được sử dụng những dịch vụ vận tải thân thiện với môi trường. Đó chính là lý do tại sao khi hai tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và Nhổn - Ga Cầu Giấy đi vào hoạt động lại nhận được sự quan tâm, gắn bó bởi nhiều hành khách và trở thành một phần thiết yếu trong đời sống của người dân thủ đô.

PV: Theo kế hoạch, 2 tuyến metro Nội Bài - Hoàng Quốc Việt và Văn Cao – Hòa Lạc sắp khởi công sẽ giúp Hà Nội kết nối với các đô thị vệ tinh và các khu công nghệ cao. Theo ông, sự ra đời của hai tuyến metro này sẽ tác động thế nào đến mô hình phát triển đô thị Hà Nội và cuộc sống của người dân?

Ông Khuất Việt Hùng: Như chúng ta đều biết, trong suốt ba thập kỷ qua, quá trình đô thị hóa của Hà Nội đã có sự phát triển dọc theo hướng Đại Lộ Thăng Long, thu hút nhiều dự án lớn về khu vực này. Thời gian qua, Thành phố Hà Nội cũng vừa đưa ra định hướng và lộ trình phát triển không gian Thủ đô. Trong đó bao gồm hướng phát triển đô thị trung tâm về phía Tây, với trọng tâm là đô thị Hòa Lạc.

Tuy nhiên, tuyến cao tốc Láng - Hoà Lạc nằm trên trục kinh tế này mặc dù được xây dựng hoàn chỉnh, hiện đại, bao gồm 6 làn đường nhưng vẫn xảy ra tình trạng tắc đường thường xuyên. Do đó sự ra đời của tuyến đường sắt đô thị Văn Cao - Hòa Lạc sẽ đáp ứng nhu cầu cấp thiết của Hà Nội về một năng lực cung ứng dịch vụ vận tải đủ lớn để phục vụ cho toàn bộ quá trình phát triển kinh tế xã hội trên trục kinh tế này.

Trong tương lai gần, chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến sự phát triển của những dự án hiện đại chuyển dịch sang khu vực này với quy mô lớn, mật độ cao, tiêu biểu như khu Công nghệ cao Hoà Lạc, Đại Học Quốc Gia, Trung tâm Hội nghị Quốc Gia,... cùng nhiều trụ sở của cơ quan Chính phủ, hạ tầng xã hội quan trọng. Vì vậy, việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư phát triển tuyến đường sắt đô thị Văn Cao - Hòa Lạc là vô cùng quan trọng với sự phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội trong tương lai.

Tuyến đường sắt Nội bài – Hoàng Quốc Việt được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự phát triển đô thị theo hướng Bắc Thủ đô, đồng thời tăng cường kết nối với các tuyến đường quan trọng như đê, Hoàng Hoa Thám, Hoàng Quốc Việt... Hiện nay, dù đóng vai trò quan trọng, nhưng các tuyến đường này vẫn chưa có một hệ thống vận tải hành khách công cộng đủ năng lực để đáp ứng nhu cầu đi lại. Sự ra đời của tuyến đường sắt Nội bài - Hoàng Quốc Việt sẽ tạo động lực mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực giao thông và thúc đẩy phát triển đô thị dọc theo trục đường này.

Theo thực hiện chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ, Uỷ ban Nhân dân Thành Phố Hà Nội dự kiến đến tháng 10/2025 sẽ quyết tâm khởi công cả 2 tuyến này. 

Vững tin vào tương lai của ngành đường sắt đô thị

PV: Nhiều người hoài nghi về khả năng phát triển metro của Hà Nội, nhất là khi tiến độ triển khai các tuyến trước đó còn chậm và chưa thực sự tạo ra sự thay đổi rõ rệt. Theo ông, đâu là lý do để chúng ta có thể tin tưởng rằng hai tuyến Nội bài – Hoàng Quốc Việt và Văn Cao – Hòa Lạc sẽ thành công và tạo ra đột phá? 

Ông Khuất Việt Hùng: Tôi cho rằng sự hoài nghi này là có lý nếu chúng ta chỉ nhìn vào quá khứ. Tuy nhiên, nếu xét trên một lĩnh vực hạ tầng giao thông khác như đường cao tốc, ta có thể thấy sự thay đổi rõ rệt. Trước đây, chúng ta mất tới 20 năm để xây dựng 1.000 km đường cao tốc, nhưng chỉ trong giai đoạn 2021-2025, con số này đã được hoàn thành trong vòng 5 năm.

Tương tự, khi bắt đầu triển khai các tuyến đường sắt đô thị như Cát Linh - Hà Đông hay Nhổn - Ga Hà Nội, tôi và các đồng nghiệp trong lĩnh vực quản lý, xây dựng chính sách và đầu tư đều gặp không ít khó khăn. Vạn sự khởi đầu nan, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật chưa hoàn thiện, trong khi các quy định pháp luật còn chồng chéo, gây cản trở tiến độ.

Tuy nhiên, đến nay, những bất cập này đã được Trung ương và Thành phố nhận diện và điều chỉnh, đặc biệt là về khung pháp lý. Điển hình, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 188 nhằm tháo gỡ các vướng mắc về quy định pháp luật, đồng thời tạo điều kiện để huy động nguồn lực tài chính, phát triển công nghệ, công nghiệp đường sắt và đào tạo nhân lực, qua đó giúp môi trường đầu tư trở nên thuận lợi hơn.

Từ quá trình đầu tư, vận hành và xây dựng hai tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và Nhổn - Ga Hà Nội, tôi cho rằng chúng ta đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu, rút ra những bài học quan trọng từ cả thành công lẫn những thách thức gặp phải. Việc hai tuyến đường sắt này chính thức đi vào khai thác không chỉ là một cột mốc quan trọng mà còn là minh chứng cho thấy loại hình vận tải này có thể vận hành hiệu quả, tạo dựng niềm tin nơi người dân về một phương thức di chuyển an toàn, hiện đại và thân thiện với môi trường.

Dựa trên nền tảng đó, cùng với những điều chỉnh về chính sách và sự quyết tâm từ các cấp quản lý, tôi tin rằng mục tiêu hoàn thành và đưa vào khai thác tuyến Văn Cao - Hòa Lạc và Nội bài – Hoàng Quốc Việt trước năm 2030 là hoàn toàn khả thi.

PV: Trong 5 - 10 năm tới, Hanoi Metro sẽ phát triển như thế nào để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về một đô thị bền vững, thông minh và kết nối?

Ông Khuất Việt Hùng: Với Hanoi Metro, trước hết, tôi và đội ngũ sẽ tập trung nâng cao năng lực để sẵn sàng tiếp nhận, vận hành an toàn, hiệu quả bất kỳ tuyến đường sắt đô thị nào sau khi hoàn thành và được bàn giao. Hiện nay chúng tôi đang phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý Dự án Đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) chia sẻ kinh nghiệm từ quá trình vận hành, nhằm giúp đơn vị này có thêm dữ liệu quan trọng trong việc đầu tư, xây dựng các tuyến phù hợp với nhu cầu đi lại của người dân.

Bản thân tôi, hay tất cả những cán bộ đang làm việc trong lĩnh vực đầu tư xây dựng vận hành đường sắt đô thị nói riêng và giao thông công cộng nói chung tại thủ đô Hà Nội, đều có chung một tâm niệm rằng: phải đẩy nhanh tiến độ đầu tư, đưa vào khai thác những phương tiện hiện đại, thân thiện với môi trường. Mục tiêu là mang đến cho người dân phương tiện di chuyển an toàn, thuận tiện, góp phần thực hiện chiến lược phát triển giao thông xanh. Đồng thời, đây cũng là cách để gìn giữ hệ sinh thái đô thị, hướng tới sự phát triển bền vững của Thủ đô, tạo nền tảng vững chắc cho các thế hệ tương lai.

PV: Xin cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn!