Khi điện ảnh trở thành phương tiện giáo dục lịch sử cho thế hệ trẻ

(Sóng trẻ) - Gần đây, những bộ phim về lịch sử Việt Nam đang có sức hút mãnh liệt với khán giả. Không chỉ nâng tầm nghệ thuật điện ảnh nước nhà, dòng phim này còn đem lại giá trị lịch sử và tinh thần nhân văn sâu sắc đối với thế hệ trẻ.

Năm 2025 có thể nói là năm minh chứng cho sự tiến bộ vượt bậc của dòng phim chiến tranh Cách mạng của Việt Nam. Các tác phẩm tạo tiếng vang lớn trong thể loại này có thể kể đến “Đào, Phở và Piano”, “Địa Đạo”, “Mưa đỏ”. Các bộ phim đều để lại sức hút mãnh liệt tại các phòng vé, tiêu biểu là “Mưa đỏ” với hơn 700 tỷ đồng, trở thành phim điện ảnh Việt có doanh thu cao nhất mọi thời đại, là phim Việt đầu tiên - duy nhất vượt mốc 600 tỷ doanh thu phòng vé. Đây được xem là bước đệm quan trọng, khẳng định dòng phim chiến tranh - Cách mạng hoàn toàn có thể tìm lại chỗ đứng.

Với sức hấp dẫn của những tác phẩm trên, dòng phim điện ảnh giờ đây không chỉ phục vụ nhu cầu giải trí, nâng cao giá trị nghệ thuật mà còn mang chức năng giáo dục đối với thế hệ trẻ. Những bộ phim chiến tranh Cách mạng đã góp phần củng cố tri thức lịch sử, bày tỏ lòng tri ân đối với thế hệ cha anh đã hy sinh cho độc lập dân tộc đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc, vun đắp tình yêu quê hương, đất nước trong trái tim người trẻ. 

Rạp chiếu phim không đơn thuần là nơi trải nghiệm nghệ thuật mà còn là lớp học sống động giúp các bạn học sinh cảm nhận sâu sắc hơn sự hy sinh của thế hệ đi trước. Bạn Mai Anh (17 tuổi) chia sẻ sau khi xem phim “Địa đạo”: “Hành trình của các nhân vật trong phim giúp tôi hiểu được rằng những con người ở độ tuổi trẻ như bọn mình bây giờ đã đối mặt với gian khổ, hiểm nguy như thế nào trong thời kỳ chiến tranh. Nếu chỉ học qua sách vở, bọn tôi sẽ không bao giờ hiểu được hết”.

Thực tế cho thấy, những thước phim Cách mạng được xem như nhịp cầu kết nối, đưa những giá trị thiêng liêng của dân tộc đến với khán giả trẻ. Vượt ra ngoài phạm vi giải trí và nghệ thuật, nhiều bạn trẻ bắt đầu quan tâm và có nhu cầu tìm hiểu về lịch sử dân tộc nhiều hơn thông qua các sản phẩm văn hoá chất lượng như trên. Bởi thế, những tác phẩm đó có thể coi là “công cụ” dạy học trực quan, mang lại hiệu quả thiết thực cho học sinh, sinh viên. 

Với những giá trị đó, nhiều trường học đã tổ chức cho các tập thể học sinh xem phim “Mưa đỏ” để trau dồi cho các bạn học sinh về tinh thần dân tộc, lý tưởng Cách mạng của nhân dân. Cô Phương Thanh (giáo viên Ngữ Văn trung tâm Giáo dục thường xuyên Quỹ nhất) chia sẻ: “Những giọt nước mắt xúc động của các em khi bộ phim kết thúc chính là giá trị nhân văn của bộ phim. Cảm xúc đó của các em quý giá hơn bất kỳ bài tập hay điểm số nào trên lớp. Đó chính là sự trưởng thành trong tâm hồn thế hệ trẻ mà các thầy cô giáo và phụ huynh mong chờ".

Không chỉ đối với bậc học sinh THPT, các bộ phim chiến tranh Cách mạng còn là tư liệu quý giá đối với sinh viên các trường đại học, đặc biệt với các ngành lý luận chính trị. Tiêu biểu trong đó có Đoàn Thanh niên Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã đưa sinh viên tham dự chương trình sinh hoạt chính trị - giáo dục lý tưởng Cách mạng qua buổi chiếu bộ phim điện ảnh “Mưa đỏ” tại Trung tâm chiếu phim Quốc gia, dưới sự tổ chức của Đoàn thanh niên Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch. 

Những chương trình đặc biệt này không chỉ góp phần giáo dục lý tưởng Cách mạng, mà còn khơi dậy niềm tin và khát vọng cống hiến trong mỗi sinh viên. Có mặt trong buổi sinh hoạt, bạn Vũ Tiến Quang, sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền chia sẻ: “Theo tôi, văn hoá - nghệ thuật, nhất là điện ảnh, có sức mạnh rất lớn trong việc đưa lịch sử đến gần với người trẻ. Buổi học đặc biệt qua phim ‘Mưa đỏ’ đã thôi thúc lý tưởng cống hiến và tinh thần trách nhiệm với Tổ quốc trong trái tim một người trẻ như tôi”.

Tại chương trình, chị Lê Đức Minh, Bí thư Đoàn bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch chia sẻ: "Những hoạt động giúp thể hiện sự gắn kết giữa điện ảnh và công tác giáo dục truyền thống lịch sử, qua đó khơi dậy niềm tự hào dân tộc, củng cố bản lĩnh chính trị và hun đúc tinh thần cống hiến cho thế hệ trẻ hôm nay”. Theo đó, các trường học, tổ chức giáo dục cần phải đẩy mạnh hơn nữa việc giáo dục trách nhiệm, lý tưởng và sứ mệnh của thanh niên Việt Nam trong thời đại mới.

Với những hiệu ứng tích cực, phương thức giáo dục lịch sử qua điện ảnh cần được phổ biến rộng hơn. Việc tổ chức các buổi học thông qua chiếu phim miễn phí cho học sinh, sinh viên kết hợp giao lưu, trò chuyện với diễn viên, nhà làm phim cần được duy trì thường xuyên. Với khả năng truyền cảm hứng sâu sắc, điện ảnh sẽ góp phần đóng vai trò trong việc bồi đắp kiến thức về lịch sử dân tộc, nuôi dưỡng tình yêu nước, thôi thúc khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ trong thời kỳ hội nhập và phát triển.