Nhà sách Mão: Mê cung của ký ức giữa lòng Hà Nội

(Sóng trẻ) - Khu tập thể số 5 Đinh Lễ từ nhiều năm nay là điểm dừng chân quen thuộc của bạn đọc khi tìm đến phố sách. Ít ai biết rằng, trên tầng hai của khu tập thể cũ này chính là Nhà sách Mão - một trong những hiệu sách tư nhân đầu tiên của Hà Nội.

Không gian của những người đi tìm tri thức

Sâu trong con ngõ nhỏ giản dị dẫn vào số 5 Đinh Lễ là một nhịp sống chậm rãi, yên bình, tách biệt hẳn khỏi sự hối hả của phố thị. Bước lên lối cầu thang cũ kỹ đến tầng hai, vừa hé mở cánh cửa, hương giấy cũ đã thoảng qua ngưỡng, như níu chân người đọc bước sâu vào khoảng không tĩnh lặng ấy - nơi không có biển hiệu rực rỡ hay băng rôn giảm giá, chỉ có những kệ sách đầy ắp tri thức và ký ức.

Ra đời từ cuối thập niên 1980, hiệu sách Mão là kết tinh của tình yêu sách và sự kiên định của bà Phạm Thị Mão cùng chồng - ông Lê Luy. Năm 1990, khi ông Lê Luy nghỉ hưu, đồng lương ít ỏi và việc chăm con nhỏ khiến gia đình lâm vào khó khăn. Ông từng đạp xe khắp thành phố bán bánh kẹo, trong khi bà Mão vừa nghỉ hưu từ Tổng Công ty Phát hành sách. Không vốn liếng, họ bắt đầu bán sách dạo với vài chục cuốn chất trên chiếc xe nôi bên tháp Hòa Phong. 

Sau một thời gian tích lũy, họ vay ngân hàng và mua một căn nhà nhỏ trên gác hai khu tập thể số 5 Đinh Lễ, vừa làm nơi ở, vừa mở rộng kinh doanh. Quyết định in độc quyền cuốn "Almanach - Những nền văn minh thế " đã đem lại thành công đầu tiên và củng cố niềm tin để họ theo đuổi những tác phẩm giá trị khác.

Với ông Luy, mỗi cuốn sách là kết tinh của tri thức và đam mê, đồng thời gắn với hình ảnh người vợ tần tảo, người đã đồng hành trong những ngày gian khó. Ông nhận ra rằng tình yêu với sách không chỉ là mùi giấy cũ hay trang in, mà còn là lòng biết ơn dành cho những con người suốt đời nâng niu từng con chữ.

Sức sống bền bỉ của văn hóa đọc

Hơn 30 năm qua, khi nhiều nhà sách chạy theo xu hướng hiện đại, trưng bày bắt mắt, chương trình khuyến mãi liên tục, Nhà sách Mão vẫn kiên định với con đường riêng. Đây là nơi bạn đọc có thể tìm thấy sách sử học trước năm 1975, các tác phẩm triết học lần đầu in, văn học kinh điển tuyệt bản hay những đầu sách hàn lâm mà nhiều hiệu sách khác không còn lưu giữ.

Ông Lê Luy, người được nhiều độc giả ví là “thư viện sống” kể lại: “Tôi nhớ chính xác vị trí của từng cuốn sách trong hàng nghìn kệ sách quanh mình. Nhiều sinh viên, nhà nghiên cứu và cả những người lớn tuổi vẫn quay lại đây mỗi năm để tìm lại cuốn sách gắn với thời thanh xuân”. Điều này biến Nhà sách Mão không chỉ là nơi bán sách, mà còn là không gian kết nối tri thức và ký ức.

Chị Trần Thị Lan (Hà Nội), chia sẻ: “Tôi có thể mua sách mới ở nhiều nơi, nhưng những cuốn sách từng chạm đến cảm xúc của mình chỉ có thể tìm lại ở đây. Khi bước vào, mùi giấy cũ cùng những kệ sách gợi nhớ những năm tháng học tập, nghiên cứu. Nó như đưa tôi trở về tuổi trẻ, nơi mỗi cuốn sách đều mang một câu chuyện riêng”. Những tâm sự giản dị này phần nào giải thích tại sao nhà sách luôn thu hút độc giả, dù không quảng cáo hay tổ chức chương trình khuyến mãi.

Hiện nay, Nhà sách Mão gồm 5 gian, bày bán đa dạng thể loại sách: sách giáo khoa, sách lịch sử, truyện thiếu nhi, văn học trong nước và ngoại văn… Mỗi gian được đánh dấu bằng những biển vẽ tay giản dị, đôi khi sách còn được xếp theo cách ngẫu hứng. Với người yêu sách, nơi đây mang đến cảm giác như lạc vào một “thiên đường tri thức” đầy bất ngờ và thú vị.

Một điểm khác biệt đáng chú ý là sự bền bỉ trong việc giữ những tác phẩm độc quyền và quý hiếm. Nhiều bộ sách trước năm 1975 chỉ còn vài bản trên cả Hà Nội, và Nhà sách Mão là nơi hiếm hoi còn lưu giữ đầy đủ. Độc giả không chỉ đến để mua, mà còn để đọc, tham khảo và trao đổi tri thức, biến nhà sách thành một không gian học thuật nhỏ giữa phố xá sôi động.

Giữa thời đại số, khi sách điện tử, sách nói và thương mại điện tử chiếm ưu thế, Nhà sách Mão vẫn là minh chứng sống: văn hóa đọc không chỉ đo bằng số lượng người đọc, mà bằng chiều sâu của sự đọc, bằng tình yêu với những con chữ, ký ức và tri thức. Từng bước chân trong ngõ nhỏ số 5 Đinh Lễ vẫn góp thêm cho Hà Nội một nốt trầm - nốt trầm của tri thức, ký ức và tình yêu sách không phai.