“Sinh kế con người” - “Sinh mệnh loài Gấu” = ?

2016-11-03 09:55:10

(Sóng trẻ) - Có những phép tính biết ngay được câu trả lời, có loại cần thêm chút thời gian để tìm lời giải, và cũng có loại cho câu trả lời là một biến số. Trong đợt tập huấn 2 ngày (25, 26/10) về kỹ năng viết bài điều tra bảo vệ động vật hoang dã của Khoa, tôi loay hoay đi tìm đáp án - một biến số, phía sau “dấu bằng” đầy ngang trái ấy.

Đến gần những sinh mệnh còn sống sót…

Gần 8h sáng, xe tới điểm tập huấn trong ngày thứ hai. Điểm dừng là Trung tâm cứu hộ Gấu Việt Nam (thuộc Tổ chức động vật Châu Á). Nằm ở thung lũng Chắt Dậu tại Vườn Quốc Gia Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc, đây hiện là Trung tâm duy nhất có chức năng cứu hộ gấu mang tầm cỡ quốc tế tại Việt Nam. Theo lời của nhân viên ở đây, Trung tâm cứu hộ có quy mô 12 ha này sẽ là nơi chăm sóc trọn đời cho 200 cá thể gấu cũng như tạo công ăn việc làm cho gần 100 nhân viên địa phương, cùng với sự tham gia chăm sóc của các chuyên gia nước nài.

Từ cổng Trung tâm có đoạn đường bê-tông nhỏ chừng 400 - 500 mét dẫn đến các khu vườn dành cho Gấu. Với tổng số hiện tại là 165 cá thể, Gấu Ngựa và Gấu Chó là hai loài gấu đang được trung tâm bảo vệ và phục hồi chức năng, tạo điều kiện cho gấu tái hoà nhập lại môi trường tự nhiên.

Ở các khu sinh sống của Gấu, sẽ không khó để bắt được những khoảnh khắc Gấu vui chơi, đùa nghịch. Hai chi dưới cố định trên mặt sàn gỗ, hai chi trên cố giữ thật chặt xà ngang, tỏ vẻ thích thú, chú Gấu Chó mon men từng chút một từ đầu bên này đến đầu bên kia. Cũng ở trong khu đó, những chú Gấu khác lại cố gắng vươn người đến các hốc trên thân gỗ để lấy thức ăn. Các đồ chơi của Gấu là những quả bóng cao su, những chiếc bánh xe hỏng, … làm bằng chất liệu mềm để không làm ảnh hưởng đến răng của Gấu khi chơi.

dac14726d_an_vien_giau_di_giup_cac_em_van_dong_nhieu_hon.jpg

Các em còn hoạt động để tìm kiếm thức ăn đã được các anh chị nhân viên giấu đi, giúp các em vận động nhiều hơn

Có những lúc, đôi chân đột nhiên khựng lại khi nhớ đến câu nói xúc động của chị Đỗ Thu Hằng, Cán bộ Giáo dục của Trung tâm: “Gấu cũng giống như một đứa trẻ vậy”. Gấu thích vận động, chơi các trò chơi, có Gấu hoà đồng như Gấu Chó David, được gọi là Đại sứ, nhưng cũng có Gấu “đanh đá” như chú Gấu có tên Dollar…

Ở đây, các cán bộ, nhân viên gọi Gấu bằng tên riêng của Gấu, bằng “bạn Gấu” hay “em Gấu”. Các em thiếu nhi tham gia cuộc thi vẽ tranh bảo vệ loài Gấu còn gọi Gấu Ngựa là Gấu Mặt Trăng, Gấu Chó là Gấu Mặt Trời bởi vì dải lông ở cổ của Gấu Ngựa giống hình Mặt Trăng khuyết, còn của Gấu Chó thì giống hình ông Mặt Trời.

dac14726d_ham_giup_cac_em_hoa_nhap_tro_lai_voi_cuoc_song.jpg

Các em Gấu leo trèo, chơi trò chơi ở các khu do các anh chị nhân viên ở Trung tâm thiết kế nhằm giúp các em hoà nhập trở lại với cuộc sống

Nhìn các em Gấu trong không gian hiện tại, chẳng ai nghĩ đến rằng cách đây vài tuần, vài tháng, hoặc có thể là một khoảng thời gian nào đó dài hơn hay ngắn hơn, các em đang phải chịu những nỗi đau đớn đến kiệt quệ về thể xác và những tổn thương về tinh thần do những kẻ săn bắt, những người nuôi trái phép gây ra.

Vì kế sinh nhai mù quáng...

Thay vì tìm một cách chữa trị hiệu quả cho căn bệnh mình mắc phải như sử dụng các loại cây thuốc nam đã được chứng minh là có công dụng chữa bệnh như mật gấu, lấy đó làm cớ, bất chấp những tổn thương cho Gấu, con người săn bắt Gấu, nuôi Gấu trái phép để lấy mật vì cho rằng mật Gấu có thể chữa được bệnh và sử dụng vào các mục đích thương mại.

Chị Hằng, Cán bộ Giáo dục của Trung tâm cho biết người ta dùng nhiều cách để hút chích mật gấu. Nhưng có hai cách phổ biến đó là dùng kim rò hoặc dùng máy siêu âm phát hiện mật gấu. Nếu dùng kim rò, người ta sẽ lấy kim đâm vào bụng gấu rồi nếm đầu kim. Họ cứ đâm rồi nếm như thế cho tới khi thấy vị đắng trên đầu kim thì biết đó là mật gấu. Cách này sẽ gây ra rất nhiều tổn thương cho Gấu.

Những em gấu được cứu hộ về Trung tâm đều rất yếu do mắc rất nhiều loại bệnh và không còn khả năng sinh sản. Có những em Gấu không thể phát triển được bình thường, cứ lùn mãi bởi vì các em bị nhốt trong những chiếc cũi, chiếc lồng nhỏ, chật hẹp.

dac14726d_g_ngay_noi_vui_choi_cua_em_la_chiec_giuong_nay.jpg

Em Gấu Chó bị mù cả 2 mắt. Hằng ngày nơi vui chơi của em là chiếc giường này

Những căn bệnh các em thường mắc phải như bệnh về mắt do điều kiện sống bẩn, hoặc không đủ ánh sáng; bệnh về chân như da chân bị sừng hoá, móng bị thối rữa; túi mật bị nhiễm trùng… Nài ra, các em còn có những biến đổi thất thường trong hành vi do phải chịu những áp lực về tinh thần. Do đó, khi về trung tâm, các em được chăm sóc ở các khu cách ly trong khoảng 45 - 60 ngày. Nơi cách ly của các em vì thế cũng được đặt ở xa nơi sinh sống của gấu đã được chữa trị và bình phục để tránh lây nhiễm bệnh.

Những lúc nghỉ ngơi của các em

Ở Trung tâm, có một em Gấu tên là “Sống Sót”. Em được các anh chị ở đây đặt cho cái tên đó bởi vì khi các anh chị đến giải cứu, em là con gấu duy nhất còn sống trong đàn hơn 100 cá thể ở đó.

May mắn vì “Sống Sót” và hơn 160 em Gấu khác đã được ở Trung tâm và được an toàn. Nhưng còn những em Gấu khác đang ở nài kia thì sao? Nhiều mối đe doạ đang rình rập cuộc sống của các em, những cá thể chỉ có tuổi đời chừng 30 năm ấy.

Phải làm sao để không còn những em Gấu có cái tên “Sống Sót” hay một cái tên khác nhưng số phận giống em hay thậm chí còn bi thảm hơn cả em nữa?

Lê Loan

Báo mạng điện tử K33