Chợ online thuốc lá điện tử: Nhộn nhịp bất chấp lệnh cấm

(Sóng trẻ) - Quy định cấm các sản phẩm thuốc lá điện tử có hiệu lực từ 1/1/2025. Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động mua bán, trao đổi các sản phẩm này vẫn tràn lan trên mạng xã hội, đặc biệt là trong bộ phận giới trẻ.  

Thị trường ẩn danh với các thủ đoạn tinh vi

Chỉ cần vài thao tác tìm kiếm đơn giản với từ khóa “vape” hay “pod” trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, người dùng dễ dàng tiếp cận hàng trăm gian hàng buôn bán thuốc lá điện tử cùng các phụ kiện như tinh dầu, máy xông, đầu hút dự phòng,… Tất cả đều được phân loại kỹ càng theo kích thước, công suất, màu sắc, từ những thiết bị nhỏ gọn như bút USB cho đến loại lớn dành cho “người chơi lâu năm”.

Mỗi sản phẩm thường được đóng gói cẩn thận, đệm chống sốc, bọc kín nhiều lớp, đi kèm cả hướng dẫn sử dụng hoặc hình ảnh bắt mắt như một món đồ công nghệ cao cấp. Một số người bán còn tự thiết kế bao bì để tạo cảm giác “an toàn” và “chuyên nghiệp”. Hình thức ngụy trang sản phẩm ngày càng tinh vi như bút viết, USB hay thậm chí là kẹo cao su để tránh bị phát hiện trong quá trình vận chuyển. 

Trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, Telegram, Tiktok, thuốc lá điện tử không chỉ được quảng cáo mạnh mẽ mà còn giao dịch công khai dưới hình thức “họp chợ”. Những hội nhóm như “Sỉ lẻ Vape toàn quốc”, “Pod nội địa giá tốt” được cập nhật thông tin gần như mỗi giờ: từ giá sỉ, mẫu mới, lịch khuyến mãi đến cảnh báo hàng giả.

Không dừng lại ở đó, người bán còn xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp với các video review sản phẩm và hướng dẫn sử dụng với những lời mời chào như “vape nhẹ, không hôi miệng”, “pod thơm mùi trái cây, dùng trong phòng lạnh không ai biết”.

Bên cạnh những bài đăng, các bài viết về giao dịch thường xuyên có hàng trăm bình luận của khách hàng và người bán trao đổi, thương lượng giá cả, chọn lựa sản phẩm. Đặc biệt, những giao dịch này chủ yếu diễn ra qua các nền tảng nhắn tin riêng tư hoặc thông qua số điện thoại, khiến việc theo dõi trở nên khó khăn.

Nguyễn Minh Hải (học sinh lớp 10 ở Hà Nội) đã từng là người mua thuốc lá điện tử và chia sẻ: "Trước khi có lệnh cấm, em cũng hay mua vape trực tiếp, nhưng giờ thì đơn giản hơn rất nhiều. Em chỉ cần tìm bài đăng cũ trên Facebook của cửa hàng, nhắn tin hoặc gọi điện thoại, họ sẽ giao hàng tận nơi". Hải cho biết, trước khi giao hàng, người bán thường xuyên hỏi địa chỉ và yêu cầu gửi tiền qua chuyển khoản trước, sau đó sản phẩm sẽ được chuyển phát nhanh đến tận tay.

Một trường hợp khác, anh Khương (24 tuổi, nhân viên văn phòng) cũng kể lại cách thức dễ dàng khi mua thuốc lá điện tử: "Mình chỉ cần tìm từ khóa 'vape' trên Facebook, sẽ có hàng chục người bán liên hệ. Họ sẽ gửi mẫu sản phẩm cho mình, mọi thứ cứ thế giao dịch qua điện thoại”. 

Cảnh báo nguy hại tiềm ẩn từ thuốc lá điện tử

Bác sĩ Nguyễn Văn Điền (Bệnh viện Việt Nam - Cuba) cho biết: “Khác với suy nghĩ thông thường rằng thuốc lá điện tử chỉ đơn giản là hơi nước có hương, các sản phẩm này chứa nicotine cùng nhiều hóa chất độc hại khác. Những chất này khi được đốt nóng và hít vào phổi có thể gây tổn thương đường hô hấp, viêm phổi, thậm chí dẫn đến suy hô hấp hoặc các bệnh mãn tính về phổi".

Cũng theo bác sĩ Điền, đã có nhiều trường hợp người trẻ nhập viện vì viêm phổi không điển hình, suy hô hấp cấp mà nguyên nhân được xác định là do sử dụng thuốc lá điện tử không rõ nguồn gốc. Các biểu hiện ban đầu như ho khan, tức ngực, khó thở thường bị xem nhẹ, nhưng nếu không được can thiệp kịp thời có thể diễn tiến nặng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Báo cáo gần đây của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng chỉ ra rằng, việc sử dụng thuốc lá điện tử không giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống, mà thậm chí còn làm tăng nguy cơ lệ thuộc vào nicotine – một chất gây nghiện mạnh. Đặc biệt đáng lo ngại là các ca bệnh viêm phổi không điển hình và suy hô hấp cấp tính đang gia tăng với điểm chung là bệnh nhân đều sử dụng thuốc lá điện tử không rõ nguồn gốc.

Bác sĩ Nguyễn Văn Điền chia sẻ, giải pháp căn cơ cần bắt đầu từ việc siết chặt kiểm soát thị trường, đặc biệt là trên các nền tảng số, nơi thuốc lá điện tử đang được buôn bán và quảng cáo tràn lan. Song song với đó, giáo dục học đường cũng cần được tăng cường, giúp học sinh – sinh viên hiểu rõ tác hại của loại sản phẩm này, thay vì bị thu hút bởi vẻ ngoài bắt mắt hay mùi vị hấp dẫn. Đối với những người đã sử dụng và phụ thuộc vào nicotine, cần có các chương trình hỗ trợ cai nghiện bằng phương pháp y khoa chính thống, nhằm giúp họ thoát khỏi vòng luẩn quẩn của sự lệ thuộc và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Trước những cảnh báo ngày càng rõ ràng từ giới chuyên gia, việc kiểm soát và hạn chế sử dụng thuốc lá điện tử cần được đẩy mạnh hơn bao giờ hết. Vì sức khỏe của bản thân và cộng đồng, chúng ta cần lựa chọn lối sống lành mạnh để bảo vệ tương lai không khói thuốc cho thế hệ mai sau.