Giáo trình in lậu ngang nhiên “thâm nhập” giảng đường

(Sóng trẻ) - Rẻ và tiện dụng là những lý do chính khiến các bạn sinh viên lựa chọn giáo trình in lậu trong quá trình học tập, nghiên cứu. Có cầu ắt sẽ có cung, những cuốn giáo trình lậu đang ngày càng được sử dụng tràn lan trên giảng đường đại học.

Thuận mua vừa bán

Mỗi cuốn giáo trình là một thành quả nghiên cứu từ bao công sức và tâm huyết của các tác giả. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, giáo trình chính thống dường như đang bị “lu mờ” bởi sự tràn lan của các giáo trình photo, in lậu. Những cuốn sách sao chụp này dù chưa được sự đồng ý của tác giả, lại đang được bày bán công khai với giá thành thấp, thu hút không ít sinh viên lựa chọn.

Bạn N.N.A (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) - người thường xuyên sử dụng giáo trình photo cho biết: “Dùng giáo trình photo thì chất lượng in không bằng giáo trình bản gốc, nhưng nó vẫn đầy đủ nội dung mình cần tìm. Ngoài ra, giáo trình photo còn rẻ hơn rất nhiều, mình chỉ cần bỏ ra một khoản tiền nhỏ mà vẫn có đủ các sách cho cả học kỳ”.

Không cần mất công đi mượn sách trên thư viện, giáo trình lậu cũng có thể mua ngay lập tức từ các cửa hàng photo gần trường. “Mượn sách ở thư viện không phải lúc nào cũng dễ dàng, vì có nhiều bạn cùng cần một cuốn sách. Với giáo trình lậu, mình chỉ cần tìm mua là có ngay trong tay, không phải mất thời gian vào quy trình mượn - trả trên thư viện”, bạn L.M.C (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) chia sẻ.

Dễ thấy, gần như trường đại học nào cũng xuất hiện các cửa hàng chuyên nhận photo giáo trình theo yêu cầu. Thậm chí, nhiều cuốn giáo trình đã được in sẵn với số lượng lớn, chỉ chờ sinh viên có nhu cầu đến mua với cam kết giống 100% các giáo trình đang được giảng dạy trong nhà trường. 

Tại một cửa hàng photocopy nằm ở cổng sau của Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Ngay khi xác nhận tên giáo trình cũng như số lượng, người bán đã đem ra cuốn giáo trình mà phóng viên yêu cầu. Khi được hỏi về độ chính xác của nội dung, chủ quán quả quyết: “Cứ xem, nếu giống thì mua, không thì thôi. Anh thì vẫn photo từ giáo trình của trường ra thôi. Bản mới cũng chỉ là tái bản lại, còn nội dung vẫn thế”. 

Chỉ với 20.000 đồng, phóng viên dễ dàng sở hữu cuốn giáo trình nhập môn xã hội học. Nội dung giống nhau, chất lượng in vừa đủ để sử dụng, nhưng chỉ có giá bằng 1/4 giáo trình gốc. Đây cũng là lý do khiến các bạn sinh viên lựa chọn loại giáo trình photo nhằm phục vụ việc học. 

Không chỉ dễ dàng mua tại các quán photocopy, những cuốn giáo trình này còn được bày bán công khai trên các trang mạng xã hội. Việc xuất hiện các bài đăng bán lại giáo trình đã sử dụng với giá rẻ chỉ từ 10.000 đồng cũng không còn xa lạ trong các hội nhóm sinh viên trên Facebook.

Với quan điểm “thuận mua vừa bán”, giáo trình lậu cứ thế tiếp tục vòng đời của mình, đến tay các bạn sinh viên khóa sau. Trong khi đó, các cuốn giáo trình gốc được nhà trường cung cấp miễn phí cho sinh viên thì vẫn nằm im trên kệ sách thư viện.

Khó kiểm soát giáo trình lậu

Việc photo các cuốn giáo trình khi chưa có sự đồng ý của tác giả là vi phạm bản quyền và có thể bị xử phạt. Tuy nhiên, lợi ích trước mắt đã khiến các cửa hàng photo thản nhiên ngó lơ những quy định này. 

Luật sư Nguyễn Hoàng, Luật gia Đoàn luật sư thành phố Hà Nội cảnh báo, việc làm trên của các quán photo đã vi phạm điều 10, Luật xuất bản năm 2012: “Tùy theo tính chất, mức độ, người vi phạm có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền. Nếu tính chất nghiêm trọng hơn, người vi phạm có thể bị phạt tù đến 3 năm. Chế tài xử lý vi phạm đã có và đủ sức răn đe. Tuy nhiên, để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi phạm này lại rất khó, không thể xử lý trong ngày một, ngày hai”.

Chia sẻ về giải pháp nhằm giảm thiểu tình trạng tiêu cực này, Luật sư Nguyễn Hoàng cho biết: “Cần giáo dục, tuyên truyền cho sinh viên hiểu được hành vi mua bán và sử dụng trái phép các xuất bản phẩm lậu có thể gây ảnh hưởng xấu đến tác phẩm và quyền tác giả. Đồng thời, các cơ quan chức năng có thẩm quyền cũng cần vào cuộc để giải quyết và xử lý kịp thời vấn đề này”.

Hiện nay, để hạn chế tình trạng sử dụng giáo trình photo, giáo trình lậu, nhiều trường đại học, cao đẳng, học viện đã lựa chọn phát triển và quản lý thư viện số. Điều này vừa giúp nhà trường lưu trữ, quản lý tài liệu, giáo trình khoa học và hiệu quả, vừa giúp sinh viên dễ dàng tìm kiếm, theo dõi và sử dụng các nguồn tài liệu chính thống.

Chế tài xử phạt đã có, các trường đại học, cao đẳng cũng đang gấp rút tìm cách ngăn chặn giáo trình lậu xâm nhập giảng đường. Song, cốt lõi của vấn đề nằm ở ý thức của sinh viên - những người đã và đang sử dụng trực tiếp giáo trình để học tập và nghiên cứu.