Hà Nội đối với cam kết không ăn thịt chó, mèo: Dễ hay khó?

(Sóng trẻ)- Trong khi tranh cãi về việc chó có phải là bạn hay không, một số người cho rằng đã đến lúc người Hà Nội phải ngừng ăn thịt chó.

Những con số “khủng” vạch trần nạn giết hại chó, mèo

Ước tính có khoảng 30 triệu chó, mèo bị giết để phục vụ con người mỗi năm trên khắp châu Á. Từ 10-20 triệu con chó bị giết thịt ở Trung Quốc, lên tới 1 triệu con ở Hàn Quốc, 1 triệu con ở Indonesia và khoảng 5 triệu con ở Việt Nam. 

“Chó là bạn, không phải thức ăn” đã trở thành một khẩu hiệu ở Việt Nam khi đất nước chúng ta đang tăng cường hội nhập toàn cầu và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hoá phương Tây.

Từ năm 2018, Hà Nội đã kêu gọi và vận động người dân từ bỏ thói quen ăn thịt chó, mèo. Năm 2021, Sở NN&PTNT cũng đưa ra ý tưởng cấm bán thịt chó ở các quận nội thành. Ngày 4/7/2023 trong buổi tọa đàm về việc buôn bán và tiêu thụ thịt động vật nuôi, các đại biểu đã đề xuất thí điểm việc hạn chế, giảm trừ và chấm dứt ăn thịt chó, thịt mèo tại thành phố Hà Nội.

Trong khi tranh cãi về việc chó, mèo có phải là bạn hay không vẫn còn bỏ ngỏ, một số người cho rằng đã đến lúc người Hà Nội phải ngừng ăn thịt chó, mèo không phải để thỏa mãn lời kêu gọi của các nhà hoạt động vì chó mà vì lợi ích của chính họ.

Mối nguy chết người đằng sau mỗi miếng thịt

Sau nhiều năm vận động mạnh mẽ của các nhà hoạt động vì chó mèo, người dân Việt Nam đã nhận thức rõ hơn về những tác động tích cực và tiêu cực mà thịt chó mèo có thể gây ra đối với cuộc sống của họ.

Đúng là thịt chó là một món ăn ngon và có giá trị dinh dưỡng cao đối với con người vì nó chứa rất nhiều chất dinh dưỡng và protein. Nhưng nó cũng là nguồn gốc của bệnh gút, cholesterol cao, các bệnh truyền nhiễm và bệnh dại.

Một trong những mối nguy hiểm lớn nhất của thịt chó là lây lan bệnh dại sang cả động vật và con người. Tại Philippines, mỗi năm có khoảng 10.000 con chó và 300 người chết vì bệnh dại. Bất chấp những nỗ lực của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong việc tiêm chủng hàng loạt cho chó nhằm ngăn chặn sự lây lan của bệnh dại thông qua các quá trình tìm nguồn cung ứng, giết mổ và bán chó, hoạt động buôn bán thịt chó đã vận chuyển hàng chục nghìn con chó qua biên giới quốc tế khiến công tác phòng chống bệnh dại trở nên vô cùng khó khăn.

Người lao động có thể dễ dàng bị nhiễm bệnh dại trong quá trình giết mổ và lây bệnh sang những con chó khác cũng như con người. Năm 2008, 20% số chó tại các lò mổ ở Hoài Đức, Việt Nam được phát hiện mắc bệnh dại. Trong giai đoạn 2017 – 2021 Việt Nam có trung bình 76 trường hợp tử vong mỗi năm. Trong năm 2022, có 70 trường hợp tử vong do bệnh dại trên toàn quốc. Đặc biệt, chỉ riêng trong 5 tháng đầu năm 2023, đã có đến 43 trường hợp, đối với bệnh dại trên động vật đã phát hiện 39 ca tại 13 tỉnh. Con số này đặt ra nhiều nghi vấn, liệu đây có phải là cảnh báo cho tình trạng bệnh dại chạm mốc đáng báo động tại Việt Nam?

Vi khuẩn liên quan đến bệnh tả cũng dễ dàng lây lan và lây lan qua quá trình vận chuyển, giết mổ chó hàng loạt để tiêu thụ. Sau đợt bùng phát dịch tả lớn ở Việt Nam, đại diện của WHO, Jean-Marc Olive, cảnh báo rằng ăn thịt chó hoặc thực phẩm khác từ các cửa hàng phục vụ thịt chó có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn tăng gấp 20 lần.

Tiếp đó là tình trạng kháng kháng sinh. Mặc dù ngành công nghiệp thịt chó không phải là ngành duy nhất góp phần vào sự gia tăng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh nhưng không nên bỏ qua sự đóng góp của nó.

Ở Việt Nam, nơi thịt chó đắt hơn thịt lợn và có thể được bán như một món ngon trong các nhà hàng cao cấp. Nhu cầu ngày càng tăng đã buộc các nhà cung cấp phải tìm kiếm ngoài những ngôi làng nơi chó được nuôi theo truyền thống và đến các thị trấn, thành phố trên khắp Việt Nam.

Mỗi năm, hàng trăm ngàn thú cưng bị bắt trộm ở Thái Lan, sau đó nhập lậu vào Việt Nam, đến các nhà hàng và quán ăn đường phố hàng đầu ở Hà Nội. Một số thực khách tin rằng con vật càng đau đớn trước khi chết thì thịt càng ngon, điều này có thể giải thích cho cách giết chó dã man ở Việt Nam - thường là bị đánh chết bằng một ống kim loại nặng (có thể phải chịu 10 đến 12 đòn), bị rạch cổ, bị dùng dao lớn đâm vào ngực hoặc bị thiêu sống.

Những năm gần đây, lượng thịt chó tiêu thụ đã giảm đáng kể và người dân Hà Nội bắt đầu quay lưng lại với thực phẩm này. Biểu hiện dễ nhận thấy nhất là các lò giết mổ, các phố thịt chó rơi vào cảnh ế ẩm, vắng khách và phải đóng cửa quán. Các phố từng nổi tiếng với việc buôn bán thịt chó ở Hà Nội nay chỉ còn 2-3 điểm hoạt động.

Chị Lê Thị Lan Phương (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Trước đây gia đình tôi thường xuyên mua thịt chó để ăn. Thế nhưng do con gái thích chó và thường không vui khi thấy bố mẹ ăn. Thêm vào đó, tôi thấy nhiều bạn bè chia sẻ những hình ảnh rất thương tâm về nạn giết hại chó, mèo nên gia đình tôi đã quyết định bỏ hẳn món ăn này”.

Có 4 nguyên nhân chính khiến việc giết hại chó mèo giảm xuống đáng kể. Một là các phương tiện truyền thông đại chúng đã làm tốt vai trò của mình là tuyên truyền giúp người dân nâng cao nhận thức về bảo vệ động vật. Hai là người Việt đã khắt khe hơn trong việc lựa chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe, không tiềm ẩn dịch bệnh, nhiều người lựa chọn phương pháp ăn chay. Ba là nhiều người coi thú cưng như thành viên trong gia đình thay vì nuôi để bán hoặc giết thịt. Cuối cùng, người dân không muốn tiếp tay cho những kẻ trộm chó. Nhưng có lẽ phải rất lâu nữa người Hà Nội mới hết “hứng thú” với thịt chó.

Anh Kiều Vũ Thắng (Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi thấy số lượng người ăn thịt chó, mèo giảm nhiều trong thời gian qua. Nhiều quán thịt chó, mèo quanh đây cũng đã đóng cửa. Nếu người dân ngừng mua thì sẽ không có hoạt động kinh doanh nào khả thi”.

Hà Nội cấm thịt chó, mèo: Đừng thấy khó mà nản!

Hong Kong, Philippines, Đài Loan, Singapore, Thái Lan có lệnh cấm tiêu thụ thịt chó từ nhiều năm trước. Trong khi đó, nhiều quốc gia châu Âu có luật bảo vệ loài vật cưng này. Vậy liệu Việt Nam có nên cấm ăn thịt chó hay không?

Năm 2021, TP. Hội An (Quảng Nam) và tổ chức Four Paws ký thỏa thuận nhằm cải thiện phúc lợi vật nuôi thông qua các chương trình tiêm chủng và loại trừ bệnh dại, giúp ngăn bệnh dịch bùng phát. Hội An cũng là thành phố đầu tiên của Việt Nam có thỏa thuận nhằm chấm dứt nạn buôn bán thịt chó, mèo.

Với nhiều nỗ lực khác nhau trên hành trình chấm dứt buôn bán thịt chó mèo tại Việt Nam trong 3 năm qua, FOUR PAWS đã đạt được những kết quả tốt đẹp như đóng cửa các lò mổ, Hội An cam kết loại bỏ dần thịt chó mèo khỏi thị trường. thành phố, ra mắt công cụ báo cáo [BBE1] để ghi lại các hoạt động buôn bán thịt chó và mèo, một sự kiện cấp quốc gia dành cho các bên liên quan về buôn bán thịt chó và mèo và nhiều chiến dịch nhằm nâng cao nhận thức về rủi ro của hoạt động buôn bán này. Sự kiện ảo “Chạy vì hàng triệu người” là cơ hội để cộng đồng tiếp tục thể hiện sự ủng hộ trong việc chấm dứt nạn buôn bán thịt chó, mèo, đồng thời truyền cảm hứng về một lối sống năng động và lành mạnh.

Dù rằng những thống kê cho thấy thị trường thịt chó tại hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung đang giảm, nhưng thực chất ở những vùng quê đây vẫn là nhu cầu ăn uống của nhiều người.

Trên thực tế, pháp luật Việt Nam chưa có quy định nào về cấm ăn thịt chó, mèo. Vì vậy chúng ta chỉ có thể dùng phương pháp tuyên truyền, khuyến cáo, người dân để họ hạn chế dần. Khi lòng dân đồng thuận, chủ chương đúng thì chính sách sẽ thành công.

Đối với hàng quán, lực lượng chức năng cũng chỉ có thể quản lý về mặt an toàn thực phẩm, không thể cấm người dân buôn bán. Hà Nội có thể thí điểm một vài phương pháp như giám sát giết mổ, buôn bán thịt chó, mèo như đối với các loại thịt khác bằng cách kiểm soát các cơ sở nuôi và giết mổ, đưa ra quy định về sản lượng với các cơ sở này, từ đó giám sát những đơn vị trực tiếp bán thịt chó một cách gián tiếp.

Ngoài ra, Hà Nội có thể xây dựng “vùng thịt chó, mèo” và cấm ở những khu du lịch để tránh việc khách du lịch có ấn tượng xấu. Như vậy, thịt chó, mèo vừa không xuất hiện ở những địa điểm đông người vừa tạo ra những nơi ăn uống cho người có nhu cầu.