Tọa đàm “Bắt cóc online”: Nhận diện và phòng, tránh tội phạm trên Internet

(Sóng trẻ) - Ngày 2/12, Khoa Nhà nước và Pháp luật, Học viện Báo chí và Tuyên truyền phối hợp cùng Phòng Cảnh sát Hình sự Công an TP Hà Nội tổ chức tọa đàm “Bắt cóc online” nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng nhận diện, phòng tránh cho sinh viên.

Phiên thảo luận có sự góp mặt của TS. Đào Trung Hiếu - Chuyên gia tội phạm học, thành viên Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, Báo cáo Viện pháp luật cấp Trung ương, Trung tá Phạm Minh Dũng - Đội phó Đội Phòng chống tội phạm về sở hữu Công an thành phố Hà Nội. Về phía Học viện, đại biểu tham dự gồm có TS. Vũ Thị Thu Uyên - Trưởng Khoa Nhà nước và Pháp luật, TS Trần Thị Bình - Phó Trưởng Khoa Nhà nước và Pháp luật, cùng các cán bộ, giảng viên, sinh viên, học viên của Học viện.

Phát biểu tại tọa đàm, TS. Vũ Thị Thu Uyên - Trưởng Khoa Nhà nước và Pháp luật nhận định rằng sự phát triển mạnh mẽ của Internet và công nghệ số đã tạo ra một không gian sống, làm việc rộng mở, giàu tiềm năng. Song song với những lợi ích đó, Internet và các nền tảng số cũng là môi trường màu mỡ cho các dạng tội phạm mới với thủ đoạn ngày càng tinh vi, phức tạp.

Trong số đó, bắt cóc online là một hình thức tội phạm đã được nhận diện, không chỉ nguy hiểm mà còn để lại nhiều hệ lụy khó lường. “Về bản chất, bắt cóc online là sự chuyển dịch từ tội phạm truyền thống sang tội phạm số. Nạn nhân thường là những người sử dụng Internet tích cực nhưng thiếu quan tâm đến bảo mật thông tin”, TS. Vũ Thị Thu Uyên cho biết.

Trong khuôn khổ buổi tọa đàm, các chuyên gia đã lý giải rõ cách thức vận hành, mức độ nguy hiểm và bức tranh thực tế của tội phạm “bắt cóc online”. Bên cạnh đó, diễn giả cho rằng việc thiếu kỹ năng tự bảo vệ trên môi trường số khiến nhiều sinh viên vô tình trở thành đối tượng dễ bị lợi dụng trong các chiêu thức lừa đảo.

Phân tích mối liên hệ giữa bắt cóc online với bắt cóc truyền thống, TS. Đào Trung Hiếu cho biết: “Bắt cóc thông thường có yếu tố khống chế, bắt giữ nạn nhân rồi mới đưa ra yêu sách, nhưng trong bắt cóc online hoàn toàn không có hành vi cưỡng ép trực tiếp. Tội phạm sử dụng những thủ đoạn tâm lý tinh vi đến mức khiến nạn nhân tự cô lập, tự ‘giam giữ’ chính mình”.

Tham gia giải quyết nhiều vụ án, Trung tá Phạm Minh Dũng nắm rõ các thủ đoạn tinh vi của tội phạm. Trung tá cho biết: “Các đối tượng thường gọi điện trực tiếp cho nạn nhân, thông báo họ liên quan đến các vụ án nghiêm trọng như ma túy, rửa tiền hoặc hoạt động phi pháp khác. Sau đó, chúng ép nạn nhân kết nối video, tạo áp lực tâm lý và cô lập họ khỏi người thân, khiến nạn nhân hoang mang, sợ hãi và phải tuân theo yêu cầu của tội phạm”.

Sau khi thao túng nạn nhân, các đối tượng sẽ gọi điện cho gia đình, thông báo nạn nhân bị bắt cóc và yêu cầu chuyển tiền ngay lập tức để “giải cứu”. Trung tá Phạm Minh Dũng chia sẻ thêm, trong nhiều trường hợp, chúng còn ép chính nạn nhân gọi điện về nhà xin tiền với nhiều lý do khác nhau, nhằm tăng áp lực tâm lý. Thủ đoạn này khiến nạn nhân và gia đình hoảng loạn, đồng thời buộc họ thực hiện yêu cầu của tội phạm một cách vội vàng, thiếu suy xét.

TS. Đào Trung Hiếu cho biết thêm, dù có nhiều cảnh báo, nhiều người vẫn dễ mắc bẫy vì tâm lý chủ quan “chắc nó chừa mình ra” và thiếu cập nhật về thủ đoạn lừa đảo. Ông cũng cảnh báo sinh viên về các hình thức lừa đảo như “việc nhẹ lương cao”, lừa đảo cộng tác viên hay đường link giả mạo website nhà trường, ngân hàng, đồng thời nhấn mạnh người dân cần nâng cao cảnh giác và cập nhật kiến thức an ninh mạng để tự bảo vệ bản thân trong kỷ nguyên số.

Tọa đàm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức và kỹ năng an ninh mạng, đặc biệt với sinh viên - nhóm đối tượng dễ trở thành nạn nhân. Chỉ khi chủ động cảnh giác và biết cách phòng tránh, mỗi người mới có thể tự bảo vệ mình trước những thủ đoạn tinh vi của tội phạm bắt cóc online.