Halloween: Từ lễ hội phương Tây thành nét văn hóa quen thuộc của giới trẻ

(Sóng trẻ) - Xuất phát từ phương Tây, Halloween từ lâu đã trở thành ngày lễ quen thuộc hằng năm của giới trẻ Việt Nam.

Khi lễ hội phương Tây “gõ cửa” giới trẻ Việt

Halloween bắt nguồn từ lễ hội Samhain của người Celt cổ đại. Lễ hội này đánh dấu sự kết thúc mùa hè và khởi đầu mùa đông, khi người Celt tin rằng ranh giới giữa thế giới người sống và người chết trở nên mờ nhạt, cho phép linh hồn trở về trần gian. Halloween được tổ chức đầu tiên vào đêm trước (31/10) ngày Lễ các Thánh (1/11) và kết thúc là ngày Lễ Linh hồn (2/11).

Halloween bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam vào những năm đầu thập niên 2000 qua cộng đồng du học sinh, các trường học quốc tế, quán bar và khu vui chơi dành cho giới trẻ ở đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM. Dần dần, lễ hội này được đón nhận rộng rãi, trở thành dịp để giới trẻ hoá trang, vui chơi và thể hiện cá tính. 

Anh Thừa Kiên (Hà Nội) - là một trong những lớp du học sinh Châu Âu những năm Halloween bắt đầu du nhập và lan toả ở Việt Nam. Anh chia sẻ: “Khi ấy, lễ hội diễn ra kín đáo, thường theo các hội nhóm du học sinh hoặc tại các trường quốc tế. Quá trình du nhập này diễn ra không ồn ào nhưng nhanh chóng. Chỉ sau một thời gian ngắn, nhờ vào sự cởi mở của mạng xã hội và các phương tiện truyền thông, sự 'lạ lẫm' này đã nhanh chóng vượt khỏi biên giới cộng đồng du học sinh và trở thành một một sự kiện giải trí thuần túy”. 

Từng được biết đến là lễ hội hoá trang mang đậm bản sắc tâm linh của phương Tây, đến với Việt Nam, Halloween đã được biến đổi để phù hợp với văn hoá, phong tục. Nếu ở phương Tây, người dân tổ chức Halloween với ý nghĩa tưởng nhớ người đã khuất, xua đuổi linh hồn dữ, thì tại Việt Nam, lễ hội này lại mang màu sắc vui tươi, giải trí. Các yếu tố tâm linh, ma quái được giảm nhẹ, thay vào đó là những hoạt động vui chơi, hóa trang, chụp ảnh, tổ chức sự kiện tại trường học, trung tâm thương mại hay quán cà phê.

Lễ hội không chỉ là sự nhập khẩu văn hoá thông thường mà còn là cơ hội để thúc đẩy kinh tế. Hàng loạt cửa hàng, studio hoá trang, quán cà phê, rạp phim... tung ra các sản phẩm và chương trình theo chủ đề Halloween, đáp ứng nhu cầu giải trí và thể hiện bản thân của người trẻ.

Không gian sáng tạo của giới trẻ 

Sau hơn 20 năm du nhập và phát triển, Halloween giờ đây đã trở thành “sân chơi sáng tạo” của người trẻ tại Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở việc “doạ ma”, giới trẻ còn tự thiết kế trang phục, trang điểm, và dàn dựng các tiết mục biểu diễn công phu.

Không khó để bắt gặp hình ảnh những nhóm sinh viên tự thiết kế trang phục, tự trang điểm và dựng kịch bản trình diễn công phu. Một số bạn trẻ còn kết hợp yếu tố văn hóa Việt vào trang phục hóa trang như “ma nữ áo dài” hay “linh hồn phố cổ” tạo nên sự giao thoa thú vị giữa truyền thống và hiện đại. Chính sự linh hoạt này đã giúp Halloween trở nên gần gũi hơn với người Việt, không còn là lễ hội du nhập mà dần trở thành một phần của đời sống văn hóa đô thị.

Tại nhiều trường học, không khí Halloween rộn ràng từ những ngày cuối tháng 10. Giáo viên và học sinh cùng nhau trang trí lớp học, hóa trang thành các nhân vật đặc sắc và tham gia nhiều trò chơi thú vị. Lễ hội không chỉ mang đến niềm vui, sự sáng tạo mà còn trở thành hoạt động thường niên, góp phần gắn kết tập thể và xây dựng môi trường học đường năng động, thân thiện hơn.

“Điều làm nên sức sống của Halloween ở Việt Nam chính là sự tự do biểu đạt. Quá trình biến đổi này thể hiện rõ qua việc các bạn trẻ bắt đầu tự thiết kế bối cảnh, nhân vật, thậm chí lồng ghép hình ảnh truyền thống Việt vào trang phục tạo nên sự giao thoa văn hóa độc đáo. Chứng tỏ lễ hội đã vượt ra ngoài khuôn khổ 'du nhập ngoại lai', trở thành một nền tảng biểu đạt rất riêng của người Việt”, anh Thừa Kiên chia sẻ thêm. 

Tuy nhiên, Halloween cũng đem lại một số hệ luỵ cần xem xét. Có không ít những trường hợp lựa chọn trang phục hóa trang gây phản cảm hoặc động chạm đến yếu tố tâm linh tại Việt Nam. Những hành động này gây ảnh hưởng lớn tới thuần phong mỹ tục và nhận được không ít ý kiến trái chiều trên mạng xã hội.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến phản ánh về việc tổ chức Halloween tại các trường học gây ảnh hưởng, ám ảnh tới tâm lý của trẻ nhỏ và học sinh. Nhà trường và các tổ chức cần cân nhắc, xem xét và tổ chức sự kiện để phù hợp với việc giáo dục, trải nghiệm. 

Bản thân là người làm trong giáo dục nhiều năm, anh Thừa Kiên khẳng định: “Trong môi trường giáo dục, điều quan trọng là phải định hướng đúng đắn ý nghĩa của Halloween. Nhà trường cần biến nó thành một hoạt động ngoại khóa nhân văn, tập trung vào giá trị trải nghiệm, nghệ thuật hóa trang an toàn và giá trị giáo dục tích cực”.

Tại Việt Nam, lễ hội hoá trang ngày càng độc đáo và thú vị nhờ sự sáng tạo của giới trẻ. Halloween không chỉ là ngày hội ma quỷ, mà còn là lễ hội của sự du nhập, sân chơi sáng tạo và giao lưu văn hoá.